Της Χριστίνας Αθανασέλλη,
Το Μεξικό κατατάσσεται, πλέον, με ποσοστό 7.57%, ως η πρώτη από τις οχτώ χώρες της Κεντρικής Αμερικής και τέταρτη παγκοσμίως στο επίπεδο εγκληματικότητας. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, το οργανωμένο έγκλημα ορίζεται, ως η συνεχιζόμενη εγκληματική επιχείρηση που λειτουργεί με σκοπό να επωφεληθεί από παράνομες δραστηριότητες που συχνά προκαλούν δημόσια ζήτηση. Η αδιάκοπη ύπαρξή του διατηρείται μέσω της διαφθοράς των δημοσίων υπαλλήλων και της χρήσης εκφοβισμού, απειλών ή βίας για την προστασία των λειτουργιών του. Πράγματι, αυτό επιβεβαιώνεται στην περίπτωση του Μεξικού, όπου τόσο ντόπιοι όσο και αλλοεθνείς δέχονται επιθέσεις ή πέφτουν θύματα απαγωγής με σκοπό να ζητήσουν λύτρα ή να προβούν στο εμπόριο λευκής σαρκός ή στο εμπόριο οργάνων. Το 2019 ο αριθμός των απαγωγών έφτασε τους 1.323 πολίτες, ενώ το 2022 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σημαντικά με αναφορές από την τοπική αστυνομία να επισημαίνουν πως στη διάρκεια του έτους απελευθέρωσαν 2.000 μετανάστες και πρόσφυγες από συμμορίες λαθρεμπορίου και καρτέλ ναρκωτικών.
Το 2023 οι υποθέσεις απαγωγών, δολοφονιών αλλά και σωματεμπορίου συνεχίζουν να αυξάνονται. Ήδη έχουν βρεθεί 147 πτώματα, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές. Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν μέσα στη χρονιά οι μαρτυρίες τεσσάρων Αμερικανών πολιτών που απήχθησαν τον Μάρτιο από μια ομάδα ένοπλων Μεξικανών, οι οποίοι ανήκαν σε ένα εκ των επτά καρτέλ που προσπαθούσε η κυβέρνηση του Μεξικού να διαλύσει. Οι Αμερικανοί πολίτες πέρασαν στο Βορειοανατολικό Μεξικό με στόχο να λάβουν ιατρική περίθαλψη. Υπό τις συνθήκες αυτές και μετά από τις διεθνείς διαστάσεις που έλαβε το γεγονός, στις έρευνες των μεξικανικών αρχών συνέβαλαν και οι αμερικανικές. Τελικά, από τους τέσσερις Αμερικανούς οι δύο βρέθηκαν ζωντανοί, ενώ οι άλλοι δύο βρέθηκαν νεκροί, με αποτέλεσμα οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Μεξικού και Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και η εικόνα του Αμερικανού Προέδρου προς στην κοινή γνώμη να υποστούν ένα άξιου λόγου πλήγμα.
Το πιο πρόσφατο περιστατικό αφορά την εξαφάνιση οχτώ εργαζομένων –έξι ανδρών και δύο γυναικών– σε τηλεφωνικό κέντρο στην περιοχή Guadalajara στα τέλη Μαΐου, των οποίων τα πτώματα ταυτοποιήθηκαν με τα ανθρώπινα μέλη που βρέθηκαν μέσα σε 45 σακούλες σκουπιδιών στο Μεξικό και, συγκεκριμένα, σε μια χαράδρα στο Zapopan. Οι εργαζόμενοι προσπάθησαν να παραιτηθούν από τη δουλειά τους στο τηλεφωνικό κέντρο, το οποίο άνηκε σε ομάδα εμπλεκόμενων σε καρτέλ ναρκωτικών και η δραστηριότητά του περιλάμβανε απάτες ακινήτων, απευθυνόμενες κυρίως σε Αμερικανούς και Καναδούς. Σύμφωνα με τις μεξικανικές και αμερικανικές αρχές, το καρτέλ που διοικούσε το τηλεφωνικό κέντρο ήταν το Jalisco New Generation (CJNG), την πιο βίαιη συμμορία στο Μεξικό και, σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το καρτέλ αυτό αποτελεί «μία από τις πέντε πιο επικίνδυνες διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις στον κόσμο». Ο ηγέτης του καρτέλ, Nemesio Oseguera ή αλλιώς “El Mencho”, είναι από τους πιο περιζήτητους από τις μεξικανικές και τις αμερικανικές αρχές. Είναι, όμως, η πρώτη φορά που εργαζόμενοι στο τηλεφωνικό κέντρο εξαφανίζονται ή δολοφονούνται;
Σύμφωνα με την ομάδα ακτιβιστών Por Amor a Ellxs, υπάρχουν 15.000 αγνοούμενοι στο Jalisco. Παρόμοια επιχείρηση είχε λάβει χώρα στις ακτές του Ειρηνικού, στην Πολιτεία Jalisco και οι Η.Π.Α. προέβησαν σε κυρώσεις απέναντι σε μέλη και συνεργάτες του καρτέλ τον περασμένο Απρίλιο, όταν έγινε γνωστή η απάτη. Είναι, επομένως, σαφές πως οι μεξικανικές και αμερικανικές αρχές αδυνατούν να συλλάβουν τους δράστες ή να περιορίσουν τις κινήσεις τους. Η αιτία σε αυτό βρίσκεται στο γεγονός πως είναι δύσκολο να ανιχνευτούν οι ομάδες που είναι διασκορπισμένες και συνιστούν ουσιαστικά τα κατακερματισμένα καρτέλ. Παράλληλα, εντοπίζονται μεγάλα ποσοστά διαφθοράς μέσω χρηματισμών εντός της κυβέρνησης, αλλά και της αστυνομίας στο Μεξικό κι αυτό, όπως είναι φυσικό, διευκολύνει την αβίαστη και άνευ ελέγχου δραστηριότητα των καρτέλ.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ πως, αν και μετά τα πρόσφατα περιστατικά που περιεγράφηκαν παραπάνω και τη σκέψη των Η.Π.Α. να εγκαταστήσουν στρατό στα σύνορα με το Μεξικό, κανείς Μεξικανός πολιτικός δε συμφωνεί με τυχόν μονομερή δράση του αμερικανικού στρατού για την αντιμετώπιση των καρτέλ στην επικράτειά του. Από την άλλη, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, ούτε τις Η.Π.Α. θα συνέφερε να εμπλακούν σε ενέργειες που θα δυσχέραιναν τη σχέση τους με το Μεξικό, καθώς τα δύο κράτη συνεργάζονται σε μια σειρά άλλων ζητημάτων, όπως είναι, λόγου χάριν, η μετανάστευση ή το εμπόριο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 8 workers apparently tried to quit their jobs at a drug cartel call center. they were killed and their body parts were placed in bags. (2023) CBS News. Διαθέσιμο εδώ
- Criminality in Mexico – the organized crime index (no date) The Organized Crime Index | ENACT. Διαθέσιμο εδώ
- Fromiti (no date) Organized crime module 1 key issues: Defining organized crime, Organized Crime Module 1 Key Issues: Defining Organized Crime. Διαθέσιμο εδώ
- John, T. (2023) Four Americans kidnapped in Mexico were found in days. More than 100,000 people in the country remain missing, CNN. Διαθέσιμο εδώ
- Teresa Romero and 27, A. (2022) Number of kidnapping cases in Mexico 2021, Statista. Διαθέσιμο εδώ
- The Associated PRess Published: 06 May and PRess, T.A. (2023) Over 2,000 migrants kidnapped by cartels, smugglers in Mexico in 2022, Al Arabiya English. Διαθέσιμο εδώ
- Ramos, B. (2023) Human remains found in 45 bags are missing call center staff, Mexico confirms, CNN. Διαθέσιμο εδώ
- Why the kidnapping of four Americans in Mexico turned into a political spectacle (2023) Los Angeles Times. Διαθέσιμο εδώ
