Του Χρήστου Πεξομάτη,
Η οπλοκατοχή, όπως κάθε φαινόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας, αντιμετωπίζεται με μία πολύ έντονη ποικιλομορφία από κοινωνία σε κοινωνία. Στο πρώτο μέρος αυτού του άρθρου, αναφερθήκαμε στις συνθήκες που επικρατούν γύρω από την οπλοκατοχή σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, όπως στις Η.Π.Α., στην Ευρώπη και σε διάφορες περιοχές της Ασίας. Στο παρόν άρθρο, σε ένα παρόμοιο πνεύμα, θα επιχειρηθεί μια σύγκριση αντίστοιχων δεδομένων και πληροφοριών από τις εναπομείναντες περιοχές, όπως ενδεικτικά αποτελούν οι χώρες της Αφρικής και της υπόλοιπης Βόρειας αλλά και Νότιας Αμερικής. Οι Η.Π.Α. άλλωστε, παρά το γεγονός ότι αποτελούν τον μεγαλύτερο φάρο στην συζήτηση περί όπλων, δεν είναι και η μόνη χώρα στην Αμερικανική Ήπειρο.
Λατινική Αμερική
Μια γενικότερη τάση που ακολουθείται στη Λατινική Αμερική είναι οι πολίτες να έχουν νόμιμα το δικαίωμα της πρόσβασης σε όπλα, η οποία –με εξαίρεση την Βραζιλία– σταδιακά περιορίζεται όλο και περισσότερο. Ούτως ή άλλως, το νομικό πλαίσιο γύρω από την οπλοκατοχή φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αυστηρό, αφού απαιτούνται προϋποθέσεις όπως υποχρεωτική ψυχιατρική αξιολόγηση, υποχρεωτική εκπαίδευση για την αποφυγή ατυχημάτων, αιτιολόγηση της ανάγκης της οπλοκατοχής κοκ.
Ο λόγος που η Βραζιλία ακολουθεί διαφορετική πορεία, ειδικά μετά το 2019, είναι και ο τέως Πρόεδρός της, ο οποίος ξεκίνησε νομικές διαδικασίες που έδωσαν αισθητά περισσότερη ελευθερία πρόσβασης σε πυρομαχικά και όπλα. Κατά την τριετή θητεία του αγοράστηκαν επιπλέον 1,6 εκατομμύρια όπλα, σε μία χώρα που μέχρι τότε είχε μόλις 3 εκατομμύρια. Πρόκειται ουσιαστικά για αύξηση που αγγίζει το 65%. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση που η οπλοκατοχή φαίνεται να αυξάνεται, συνήθως απλοί πολίτες δεν μπορούν εύκολα να αποκτήσουν άδεια να φέρουν το όπλο τους εκτός σπιτιού, εκτός και αν ο επαγγελματικός τους τομέας το απαιτεί, πχ όργανα επιβολής νόμου ή μέλη των ενόπλων δυνάμεων.
Το Μεξικό, όμως, κερδίζει επάξια την πιο «αστεία» σχέση με την οπλοκατοχή στη Λατινική Αμερική. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει συνταγματική πρόβλεψη για την κατοχή όπλων, υπάρχει μόνο ένα κατάστημα από το οποίο μπορεί κανείς να τα προμηθευτεί, το οποίο, μάλιστα, βρίσκεται μέσα σε στρατιωτική βάση. Σε μία λιγότερη εύθυμη νότα, τα περισσότερα όπλα που χρησιμοποιούνται για τη διάπραξη εγκληματικών ενεργειών στο Μεξικό εισάγονται από τις Η.Π.Α., ενώ ο αριθμός των αδήλωτων όπλων υπολογίζεται να είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με αυτόν των δηλωμένων, σύμφωνα με το “small arms survey, 2018”. Δυστυχώς, ο ακριβής αριθμός των υπαρκτών όπλων στη Λατινική Αμερική είναι αδύνατο να εξακριβωθεί, λόγω του μεγάλου αριθμού παράνομων όπλων που διακινούνται σε αυτές τις χώρες, ειδικά όσο απομακρυνόμαστε από την περιοχή της Καραϊβικής.
Στην άλλη πλευρά της Βόρειας Αμερικής, βρίσκεται ο Καναδάς, ο οποίος παρουσιάζει μια έντονη διαφοροποίηση από τις Η.Π.Α. Στον Καναδά περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες έχουν όπλο, ένα ποσοστό που αγγίζει το 25% του συνολικού πληθυσμού, ενώ ο συνολικός αριθμός για πολιτική χρήση αγγίζει τα 12 εκατομμύρια. Παρότι η απόκτηση όπλου είναι νόμιμη με σχετική άδεια, δεν είναι ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο φαινόμενο, ούτε είναι πάρα πολύ εύκολο να αποκτηθεί αυτή η άδεια. Παρ’ όλα αυτά το νομικό πλαίσιο αναμένεται να γίνει ακόμη πιο αυστηρό γύρω από την οπλοκατοχή, χωρίς να φαίνεται να υπάρχει κάποια έντονη αντίδραση σε αυτό.
Αφρική
Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ακόμα μία ήπειρο, που αποτελείται από περισσότερες από 50 χώρες με διαφορετικά βιώματα, ιστορικές αλλά και σύγχρονες συνθήκες και άρα διαφορετικές αντιλήψεις και νομοθετικά πλαίσια γύρω από την οπλοκατοχή. Επίσης, υπάρχουν και ενεργές ένοπλες συρράξεις που καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη τη συλλογή δεδομένων για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Σε γενικές γραμμές, το 2017, σύμφωνα με μια έρευνα της Statistica, υπήρχαν στην αφρικανική ήπειρο περίπου 40 εκατομμύρια όπλα. Όσο πιο Δυτικά και Βόρεια βρισκόμαστε, τόσο πιο διαδεδομένη είναι και η οπλοκατοχή, αφού εντοπίστηκαν σχεδόν τα 21 από τα 40 εκατομμύρια όπλα, ενώ όσο κινούμαστε προς τον νότο, εντοπίζουμε τα χαμηλότερα ποσοστά. Ένα λυπηρό φαινόμενο που συμβαίνει στην Αφρική –και δυστυχώς όχι μόνο εκεί– είναι η κατάληξη όπλων που προορίζονται για χρήση από εθνικούς στρατούς στα χέρια παραστρατιωτικών οργανώσεων, ένα πρόβλημα που έχει απασχολήσει τόσο κρατικά όργανα όσο και διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών.
Ωκεανία
Τέλος, υπάρχει η Ωκεανία. Σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε., αποτελείται από 14 ανεξάρτητα κράτη και από αρκετές μικρότερες εξαρτημένες περιοχές. Οι μεγαλύτερες, ως προς τον πληθυσμό, χώρες της Ωκεανίας και ενδεχομένως οι γνωστότερες είναι η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Παπούα Νέα Γουινέα. Άξιο αναφοράς είναι ότι σε αυτή την περίπτωση το νομικό πλαίσιο δεν φαίνεται να διαφοροποιείται πάρα πολύ. Η Αυστραλία, για παράδειγμα, έχει τους πιο αυστηρούς νόμους περί οπλοκατοχής ανάμεσα στις χώρες του Ειρηνικού. Η Νέα Ζηλανδία, όμως, ακολουθώντας αρχικά το παράδειγμα των Η.Π.Α., παρείχε το δικαίωμα της οπλοκατοχής οικουμενικά, χωρίς πολλούς περιορισμούς. Βέβαια, αυτή η κατάσταση άρχισε να αλλάζει δραματικά μετά το 2019, έπειτα από επιθέσεις σε δύο μουσουλμανικά τζαμιά, αφήνοντας 51 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Η απάντηση σε νομοθετικό επίπεδο ήταν άμεση και ο περιορισμός της οπλοκατοχής ξεκίνησε την ίδια μέρα, με μία πρόταση περί απαγόρευσης των ημι-αυτόματων όπλων να κατατίθεται και να επικυρώνεται σε μόλις 11 μέρες.
Ουσιαστικά, ακολούθησε την ίδια πορεία με την Αυστραλία, η οποία αυστηροποίησε τους νόμους της περί οπλοκατοχής μετά από ένα παρόμοιο γεγονός. Όσον αφορά την Παπούα Νέα Γουινέα, στόχος του κρατικού μηχανισμού από το 2015 ήταν να ποινικοποιήσει γενικότερα την οπλοκατοχή. Από το 2018 έως το 2022, επικυρώθηκε μία σειρά νόμων που αυστηροποιεί τις ποινές γύρω από την παράνομη κατοχή όπλων, ενώ, ταυτόχρονα, περιορίζει την πρόσβαση σε όπλα γενικότερα, ένα χρόνιο πρόβλημα που αντιμετώπιζε η συγκεκριμένη χώρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Small Arms Trade in Latin America. (2010). NACLA. Διαθέσιμο εδώ
- Explainer: Gun Laws in Latin America’s Largest Economies. (n.d.). AS/COA. Διαθέσιμο εδώ
- May 15, C. S. |, & 2023. (n.d.). Behind a Rise in Latin America’s Violent Crime, A Deadly Flow of Illegal Guns. Americas Quarterly. Retrieved June 13, 2023, Διαθέσιμο εδώ
- Overseas, L. A. I. (2021, June 22). What You Need to Know About Gun Laws In Central And South America. Live and Invest Overseas. Διαθέσιμο εδώ
- Gun Control Laws Have Failed Latin America – Austrian Economics Center. (n.d.). Austriancenter.com. Διαθέσιμο εδώ
- Silencing the guns in Africa by 2020 | Africa Renewal. (n.d.). un.org. Διαθέσιμο εδώ
- Africa: number of armed civilians by region. (n.d.). Statista. Retrieved June 13, 2023, Διαθέσιμο εδώ
- We must tackle illicit weapons, ammunition in parts of Africa, globally. (2021, August 29). Africa Renewal. Διαθέσιμο εδώ
- Countries Currently at War 2023. (n.d.). Wisevoter. Διαθέσιμο εδώ
- Government of Canada, D. of J. (1999, March 10). Firearms, Accidental Deaths, Suicides and Violent Crime: An Updated Review of the Literature with Special Reference to the Canadian Situation. Www.justice.gc.ca. Διαθέσιμο εδώ
- Williams, N. (2022, May 31). Explainer: Are guns illegal in Canada? Key questions answered. Reuters. Διαθέσιμο εδώ
- Guns in Oceania: Small arms policy, firearm injury and gun law. (n.d.). gunpolicy.org. Retrieved June 13, 2023, Διαθέσιμο εδώ
- Guns in Australia & New Zealand: Small arms policy, firearm injury and gun law. (n.d.). Www.gunpolicy.org. Retrieved June 13, 2023, Διαθέσιμο εδώ
- The Christchurch mosque attacks: how Parliament responded – New Zealand Parliament. (2021, March 12). parliament.nz. Διαθέσιμο εδώ
- Ligaiula, P. (2022, May 3). Two-week arms ultimatum: PNG Police Commissioner | PINA. Διαθέσιμο εδώ
- Guns in Papua New Guinea — Firearms, gun law and gun control. (n.d.). gunpolicy.org. Διαθέσιμο εδώ
- PNG passes tougher gun laws. (2018, April 11). RNZ. Διαθέσιμο εδώ
- PNG Parliament Passes Tougher Laws on Firearms ownership. (n.d.). Papua New Guinea Today. Retrieved June 13, 2023, Διαθέσιμο εδώ
