Του Μάνου Μακράκη,
Ο Vittorio de Sica είναι ένας από τους τρείς πρωτοστάτες του ιταλικού κινηματογράφου, ο οποίος αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη συγγραφή και τη σκηνοθεσία κινηματογραφικών έργων. Ο Ιταλός σκηνοθέτης γεννήθηκε το 1901 στην πόλη Σόρα της Κεντρικής Ιταλίας. Γόνος πλούσιας οικογένειας επιχειρηματιών έζησε ήρεμα παιδικά χρόνια. Το 1923, όμως, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η οικογένειά του, ακολούθησε το επάγγελμα του ηθοποιού και εντάχθηκε στον θίασο της Ρωσίδας σκηνοθέτριας Τατιάνας Πάβλοβα. Ο νεαρός τότε δούλεψε ως ηθοποιός μέχρι την έναρξη του πολέμου για την Ιταλία το 1940. Παρόλα αυτά δεν ήταν υπέρμαχος των απόψεων των φασιστών και του Μουσολίνι, καθώς ήταν ψηφοφόρος του Κομμουνιστικού Κινήματος.
Με το τέλος του πολέμου στην Ιταλία, με την εισβολή και την παράδοση της χώρας στους συμμάχους, ο De Sica έκανε στροφή στην καριέρα του και ακολούθησε το επάγγελμα του σκηνοθέτη. Το ένθερμο κλίμα που επικρατούσε στην πολιτική ζωή της χώρας, η εξαθλίωση και η ανέχεια, όλα αυτά επηρέασαν το έργο του σκηνοθέτη και οδήγησαν στη δημιουργία ενός νέου κινηματογραφικού κινήματος. Οι καλλιτεχνικές ανησυχίες του θα μεταφερθούν στη μεγάλη οθόνη με μεγάλες δυσκολίες, καθώς και δεσπόζει η οικονομική κρίση και η έλλειψη κινηματογραφικού υλικού και επαγγελματιών ηθοποιών. Ο σκηνοθέτης εκείνη την περίοδο ήρθε σε επαφή με τον Τζέζαρε Τσαβατίνι, συγγραφέα, σεναριογράφο και έναν από τους θεωρητικούς του νεορεαλιστικού κινήματος.
Το 1946 ο Vittorio γυρίζει την πρώτη του μεγάλη ταινία με όνομα Ο λούστρος παπουτσιών που περιγράφει τη δυσκολία δύο παιδιών να ξεφύγουν από τη φτώχεια και την ανέχεια των καιρών. Το 1948 παρουσιάζεται στη μεγάλη οθόνη η ταινία Κλέφτης Ποδηλάτων που κέρδισε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και μεταφράστηκε σε πολλές χώρες. Η ταινία είναι το απόλυτο υπόδειγμα νεορεαλιστικής ταινίας. Περιγράφει τη ζωή ενός άνεργου οικογενειάρχη, ο οποίος με μεγάλες δυσκολίες βρίσκει κάποια χρήματα για να αγοράσει ένα ποδήλατο σαν εργαλείο δουλειάς. Όμως, πέφτει θύμα ληστείας και χάνει το ποδήλατό του. Ο ίδιος μαζί με τον μικρό του γιο περιπλανούνται στην γκρεμισμένη ιταλική πρωτεύουσα για να βρει το ποδήλατό του. Τελικά, εφόσον έχει χάσει κάθε ελπίδα, ο πρωταγωνιστής αναγκάζεται να κλέψει ένα ποδήλατο ανεπιτυχώς μπροστά στα έντρομα μάτια του γιου του.
Οι κοινωνικές ανησυχίες που τον διακατέχουν θα συνεχίσουν να αποτελούν κεντρικό σημείο στις ταινίες του. Το 1951 σκηνοθετεί μια κοινωνικό-σατιρική ταινία με όνομα Umberto D που σκιαγραφεί τη ζωή ενός συνταξιούχου που το μόνο που τον συντροφεύει είναι ένα μικρό σκυλάκι, αλλά και την ταινία Θαύμα στο Μιλάνο, μία εξίσου σατιρική ταινία που περιγράφει τη ζωή στη μεταπολεμική Ιταλία.
Η νεορεαλιστική περίοδος σκηνοθεσίας του σκηνοθέτη κλείνει με την ταινία Η ατιμασμένη (1960) με πρωταγωνίστρια τη Σοφία Λόρεν, ταινία βασισμένη στο μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια. Παρόλα αυτά, οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε ο σκηνοθέτης, τον ανάγκασαν να στραφεί στον εμπορικό κινηματογράφο και να σκηνοθετήσει ταινίες όπως την κωμωδία Γάμος Αλά Ιταλικά (Matrimonio All’ Italiana, 1964) βασισμένη στο θεατρικό του Εντουάρντο ντι Φιλίππο, καθώς και δύο ταινίες που βραβεύτηκαν με Όσκαρ της καλύτερης ξένης ταινίας: Χθες, σήμερα, αύριο (Ieri, Oggi E Domani, 1963) και Ο κήπος των Φίντζι-Κοντίνι (Il Giardino Dei Finzi Contini, 1970), ταινίες βασισμένες σε μυθιστορήματα Ιταλών συγγραφέων. Μέχρι το τέλος της ζωής του το 1974 σκηνοθέτησε δύο ακόμα ταινίες Το ιντερμέντσο μιας παντρεμένης (Una Breve Vacanza, 1974) και το Τελευταίο ταξίδι (Il Viaggio, 1974).
Ο Vittorio είχε εμφυσήσει από μικρός στις αρχές της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και ήταν ιδιαίτερα θρήσκος. Τα πάθη του, όμως, τον κατέκλυζαν. Ήταν λάτρης των γυναικών, ενώ παντρεύτηκε δις. Είναι γνωστός και ο πλατωνικός έρωτας που είχε με τη μούσα του Σοφία Λόρεν. Συνάμα ήταν εθισμένος στον τζόγο και έχασε μεγάλο μέρος της περιουσίας του παίζοντας.
Ο Vittorio De Sica άφησε σε ηλικία 73 χρονών την τελευταία του πνοή στο Νεϊγί-συρ-Σεν της Γαλλίας το 1974 μετά από χρόνια μάχη με τον καρκίνο. Ο σκηνοθέτης άφησε πίσω του ένα τεράστιο έργο, το οποίο λατρεύεται από τους λάτρεις του ιταλικού και παγκόσμιου κινηματογράφου μέχρι και σήμερα. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι σκηνοθετικές του αρετές επηρέασαν στον μέγιστο βαθμό τους μεταγενέστερους Ιταλούς σκηνοθέτες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βιτόριο Ντε Σίκα: Ο «πατέρας» του ιταλικού νεορεαλισμού, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Βιτόριο ντε Σίκα: Ο σκηνοθέτης που ανακάλυψε ξανά τη Σοφία Λόρεν, monopoli.gr, διαθέσιμο εδώ
