Της Δανάης-Βασιλικής Γαζή,
Η συναλλαγματική είναι ένα από τα πιο σημαντικά πιστωτικά μέσα που χρησιμοποιούνται στις συναλλαγές. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα αξιόγραφο το οποίο παρέχει αρκετά πλεονεκτήματα στον πιστωτή του, καθώς η θέση του εξοπλίζεται με νομική κατοχύρωση και μπορεί με αυτόν τον τρόπο να προστατευτεί πιο εύκολα από ό,τι θα συνέβαινε εάν απλά εξοφλούσε απευθείας με μετρητά. Εξίσου σημαντική κρίνεται και η δυνατότητα που παρέχεται στον κομιστή να μεταβιβάσει τη συναλλαγματική σε κάποιον τρίτο με οπισθογράφηση. Βέβαια, η προστασία που παρέχει γενικά ο θεσμός της συναλλαγματικής οφείλεται στις σημαντικές αρχές με τις οποίες αυτή εξοπλίζεται, όπως είναι η αρχή της μη προβολής των ενστάσεων και η αρχή της γραμματοπάγειας αλλά και τον θεσμό της τριτεγγύησης που προβλέπεται στον νόμο.
Αρχικά, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ως προς το κύρος της συναλλαγματικής, η τριτεγγύηση διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο. Αναλυτικότερα, η τριτεγγύηση, για να είναι έγκυρη, θα πρέπει να προηγείται μια τυπικά έγκυρη συναλλαγματική, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει τριτεγγύηση χωρίς έγκυρη συναλλαγματική. Θα πρέπει, δηλαδή, να φέρει όλα τα στοιχεία που ορίζονται στο αρ.31 του ν.5325/1932, να εκφράζεται με τις κατάλληλες λέξεις και να φέρει την υπογραφή αυτού που τριτεγγυάται. Σε περίπτωση που δεν αναγράφεται στο κείμενο της συναλλαγματικής για ποιον παρέχεται, συνάγεται αμάχητο τεκμήριο ότι παρέχεται υπέρ του εκδότη, όπως ορίζει η κρατούσα άποψη της νομολογίας. Συνεπώς, από τη στενή σχέση της συναλλαγματικής με την τριτεγγύηση, προκύπτει ότι η δεύτερη δεν δύναται να τροποποιήσει το περιεχόμενο της πρώτης.
Παράλληλα, όσον αφορά το ουσιαστικό μέρος της τριτεγγύησης, αυτή κατ’ ακρίβεια είναι μια δήλωση βούλησης, βάσει της οποίας ένα πρόσωπο δηλώνει ότι θα αναλάβει την πληρωμή της συναλλαγματικής. Σαφέστερα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο αρ.30 του ν.5325/1932, με την τριτεγγύηση μπορεί να πληρωθεί όλο το ποσό της συναλλαγματικής, δηλαδή ο τρίτος ευθύνεται όπως ο κομιστής και τοιουτοτρόπως ο δεύτερος αποκτά μεγαλύτερη ασφάλεια, προστίθεται ένα ακόμα πρόσωπο που θα ευθύνεται κατά τη λήξη της συναλλαγματικής. Επιπλέον, η τριτεγγύηση μπορεί να δοθεί υπέρ οποιουδήποτε οφειλέτη, δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι ο εκδότης, ενώ, ταυτόχρονα, τριτεγγυητής μπορεί να οριστεί είτε τρίτος είτε πρόσωπο ήδη είναι οφειλέτης απλά θα βαρύνεται με μεγαλύτερη ευθύνη.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η τριτεγγύηση είναι έγκυρη εφόσον είναι τυπικά έγκυρη και η συναλλαγματική, εάν συντρέχει κάποιο ουσιαστικό ελάττωμα δεν θίγεται το έγκυρο της τριτεγγύησης. Η διαφορά μεταξύ του τυπικού και του ουσιαστικού ελαττώματος έγκειται κυρίως στο ότι στην πρώτη περίπτωση το ελάττωμα είναι φανερό, δηλαδή μπορεί να γίνει αντιληπτό από τρίτους, γιατί εμφανίζεται στο κείμενο της συναλλαγματικής, ενώ στη δεύτερη περίπτωση το ελάττωμα δεν εμφανίζεται στον τίτλο. Ιδιαίτερης σημασίας είναι, επίσης, το ότι ο τριτεγγυητής, εφόσον πληρώσει, υποκαθίσταται στα δικαιώματα που εντοπίζονται στη συναλλαγματική κατά του υπέρ ου η εγγύηση και των υπολοίπων που ευθύνονται απέναντι στον τελευταίο, δεν υποκαθίσταται, όμως, και στη νομική κατάσταση του πιστωτή.
Τέλος, η τριτεγγύηση σαν ορισμός είναι παρόμοιος με την τον θεσμό της εγγύησης που εντοπίζεται στον ΑΚ, καθώς και οι δύο εγγυήσεις σκοπό έχουν την εξόφληση. Ωστόσο, η πρώτη διαφέρει της δεύτερης από την άποψη ότι αυτή είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη από την υποχρέωση που δόθηκε βάσει του αρ.32 του ν.5325/1932, ενώ η εγγύηση του ΑΚ είναι παρεπόμενη της κύριας οφειλής. Για αυτόν τον λόγο ο τριτεγγυητής δεν δύναται να αντιτάξει κατά του κομιστή ενστάσεις που προκύπτουν από την προσωπική του σχέση με τον υπέρ ου η τριτεγγύηση. Όταν, όμως, ο κομιστής έχει ενεργήσει με γνώση του εις βάρος του οφειλέτη, τότε δύναται ο τριτεγγυητής να προβάλλει ενστάσεις που απορρέουν από τη βασική σχέση που θα μπορούσε να προτείνει και ο αποδέκτης ή ο υπέρ ου η τριτεγγύηση.
Ανακεφαλαιώνοντας, η συναλλαγματική αποτελεί ένα είδος αξιογράφου που εμφανίζεται συχνά στον χώρο των συναλλαγών. Ιδιαίτερο ρόλο σε αυτό διαδραματίζει το πρόσωπο του τριτεγγυητή, που επωμίζεται το βάρος της εγγύησης και οφείλει να καταβάλει το ποσό της συναλλαγματικής όπως οφείλει και ο εκδότης. Πρόκειται για μια προαιρετική σύμβαση, καθώς, ο τριτεγγυητής, αναλαμβάνει από μόνος του αυτή την υποχρέωση, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ασφάλεια των συναλλαγών και να ιδρύεται ένα ισχυρό σύστημα εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπορικά συναλλασσόμενων, ενισχύοντας την οικονομία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τριανταφυλλάκης Δ. Γεώργιος, Εισαγωγή Στο Δίκαιο Αξιογράφων, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2008
- Συναλλαγματική-Τριτεγγυητής, ctlo.gr, διαθέσιμο εδώ
