Της Ανθής Ντόλα,
Την εκταφή 128 θυμάτων του Ισπανικού εμφυλίου από το Mαυσωλείο του Φράνκο, κοντά στη Μαδρίτη, ξεκίνησαν ιατροδικαστές σύμφωνα με ανακοίνωση της ισπανικής κυβέρνησης. Είναι η πρώτη εκταφή που περιλαμβάνει λείψανα ανθρώπων, οι οποίοι μετά τον πόλεμο του 1936-1939 μεταφέρθηκαν και θάφτηκαν εκεί εκ νέου χωρίς τη συγκατάθεση των οικογενειών τους.
Το Mαυσωλείο αυτό δημιουργήθηκε από τον Φρανθίσκο Φράνκο στην κοιλάδα Κουελγκαμούρος, η οποία ήταν γνωστή, ως η «Κοιλάδα των Πεσόντων». Ο δικτάτορας της Ισπανίας οραματίστηκε αυτό το μέρος, ως σύμβολο «συμφιλίωσης» των δύο αντίπαλων στρατοπέδων του εμφυλίου πολέμου. Στις δεκαετίες του 1940 και το 1950 δημοκρατικοί κρατούμενοι χρησιμοποιήθηκαν, για να σκάψουν εντός των βράχων αυτό το μαυσωλείο, στο οποίο είναι θαμμένοι 34.000 άνθρωποι, γεγονός που το καθιστά τον μεγαλύτερο ομαδικό τάφο της χώρας. Συγγενείς αυτών των θυμάτων προσπαθούν εδώ και χρόνια να θάψουν με τιμή τα αγαπημένα τους πρόσωπα με τα ονόματά τους κοντά στις οικογένειές τους.
Αυτός ο χώρος αποτελεί το πιο εξόφθαλμο σύμβολο της δικτατορίας του Φράνκο, ενώ για πολλούς Ισπανούς είναι μία εξόφθαλμη προσβολή στη μνήμη των θυμάτων αυτής της δικτατορίας. Με αφορμή τα παραπάνω, στις 24 Σεπτεμβρίου 2019, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας επικύρωσε το σχέδιο της εκταφής του Φρανθίσκο Φράνκο, το οποίο κατατέθηκε από την Κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ τον Ιούνιο του 2018. Παρά τις αντιδράσεις του Λαϊκού Κόμματος, της Εκκλησίας και ακροδεξιών οργανώσεων, το κυβερνών κόμμα ακύρωσε τις προσφυγές της οικογένειας Φράνκο και η εκταφή πραγματοποιήθηκε στις 24 Οκτωβρίου του 2019.
Σήμερα, η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και αυτή η εκταφή, ίσως, αποτελέσει την αφορμή να αναζωπυρωθούν ή να ενταθούν οι διαφορές που διχάζουν εδώ και χρόνια την ισπανική κοινωνία. Η έκκριση του «Νόμου για τη Δημοκρατική Μνήμη», ο οποίος εφαρμόστηκε από την κυβέρνηση Σάντσεθ, έδωσε τη δυνατότητα σε αυτές τις οικογένειες να ταυτοποιήσουν τα ανώνυμα θύματα που είναι θαμμένα σε 2.400 τάφους ενώ προκάλεσε την αντίδραση του Λαϊκού Κόμματος το οποίο δεσμεύτηκε να τον καταργήσει αν κερδίσει τις εκλογές της 23ης Ιουλίου. Ο νόμος αυτός στοχεύει να καταστήσει την Κοιλάδα του Κουελγκαμούρος σε χώρο που θα τιμώνται τα 500.000 θύματα του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939).
Η δικτατορία του Φράνκο αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα θέμα που προκαλεί έντονες αντιπαραθέσεις. Άλλωστε, η Ισπανία πραγματοποίησε τη μετάβασή της στη δημοκρατία το 1975, μετά τον θάνατο του δικτάτορα, χρονολογία που αποτελεί κομμάτι της νεότερης ιστορίας της. Τα τραύματα του εμφυλίου αλλά και της σκληρής δικτατορίας του Φράνκο είναι νωπά. Το ακροδεξιό κόμμα VOX αλλά και οι υπόλοιποι κόλποι της ακροδεξιάς (λ.χ. Εθνικό Ίδρυμα Φρανθίσκο Φράνκο (FNFF)) αναζωπυρώνουν συχνά αυτή την αντιπαράθεση υποστηρίζοντας πως η σοσιαλιστική κυβέρνηση «κακομεταχειρίζεται το ένα στρατόπεδο και τη γλιτώνει το άλλο: οι ηττημένοι παρουσιάζονται, ως μάρτυρες, ενώ εκείνοι που νίκησαν δαιμονοποιούνται».
Η κυβέρνηση του Σάντσεθ στις επερχόμενες εκλογές έχει να αντιμετωπίσει πολιτικά κόμματα τα οποία βασίζονται σε ακραίες ή απαρχαιωμένες ιδεολογίες. Μπορεί η παραπάνω κίνηση να έδειξε πως η σοσιαλιστική κυβέρνηση σέβεται στην ανθρώπινη ύπαρξη, καθώς η επώνυμη ταφή του νεκρού από τα συγγενικά του πρόσωπα είναι ένδειξη τιμής προς το νεκρό σώμα αλλά το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών παρουσίασε μία εικόνα απογοήτευσης από τον ισπανικό λαό. Το Λαϊκό Κόμμα (PP) και το ακροδεξιό VOX κατέγραψαν αυξημένα ποσοστά. Το PP κέρδισε εννέα περιφέρειες, ενώ το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) μόλις τρεις. Σημαντική ήταν και η αύξηση των ποσοστών του οποίου διπλασιάστηκαν μέσα σε 4 χρόνια.
Από τα παραπάνω προβλέπεται το αποτέλεσμα των πρόωρων εκλογών της 23ης Ιουλίου στην Ισπανία να έχει τρομερό ενδιαφέρον…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ισπανία: Αρχίζει η εκταφή 128 θυμάτων του Εμφυλίου από το μαυσωλείο του Φράνκο, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Εξοργισμένοι οι Ισπανοί ακροδεξιοί – Έγινε εκταφή και μεταφορά των λειψάνων του Πρίμο ντε Ριβέρα, OT.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ισπανία: Το Λαϊκό Κόμμα χαιρετίζει την προκήρυξη εκλογών – Ανοιχτό σε συνεργασία το ακροδεξιό Vox, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
