Της Χρυσούλας Θεοδώρου,
Το ζήτημα των αδέσποτων -και όχι μόνο- ζώων, αποτελεί σημαντική πρόκληση σε πολλές περιπτώσεις, με την ευημερία και τα δικαιώματα αυτών να παραβλέπονται συχνά. Ωστόσο, ο Έλληνας νομοθέτης έχει αναγνωρίσει τη σημασία της αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος και έχει κατοχυρώσει το πλαίσιο γύρω από την διαφύλαξη των δικαιωμάτων των αδέσποτων ζώων και των ζώων συντροφιάς. Η σύμπλευση με την ελληνική έννομη τάξη και η εκπλήρωση του καθήκοντός μας, ως υπεύθυνοι πολίτες, είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της ασφάλειας των αδέσποτων ζώων και για την δημιουργία μιας βιώσιμης για όλους κοινωνίας.
Το άρθρο 24 του Ν. 4830/2021 απαγορεύει ρητά την κακοποίηση, την κακομεταχείριση και τη σκληρή μεταχείριση όλων των ζώων σε οποιαδήποτε μορφή. Σε αυτές τις συμπεριφορές περιλαμβάνονται διάφορες ενέργειες που περιορίζουν τη φυσιολογική κίνηση των ζώων, χρησιμοποιούν επονείδιστες μεθόδους εκπαίδευσης, απασχολούν τα ζώα σε ακατάλληλη εργασία, προκαλούν σκόπιμο τραυματισμό ή προξενούν έντονο σωματικό πόνο ή εξάντληση που θέτει σε κίνδυνο την υγεία τους. Άλλες απαγορευμένες δραστηριότητες περιλαμβάνουν τη δηλητηρίαση, τον στραγγαλισμό, την εγκατάλειψη και τη συμμετοχή σε μάχες με ζώα, απαγχονισμό, πνιγμό, κάψιμο, θερμοπληξία, ηλεκτροπληξία, κρυοπαγήματα, σύνθλιψη, μη θεραπευτικό ακρωτηριασμό, πυροβολισμούς, εσκεμμένη σοβαρή σωματική βλάβη, κάθε μορφή πάλης με ζώα, σεξουαλική κακοποίηση ζώων με σαδιστικά αντικείμενα και εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η στείρωση και κάθε άλλη κτηνιατρική διαδικασία με θεραπευτικούς σκοπούς δεν θεωρούνται ακρωτηριασμός σύμφωνα με τον παρόντα νόμο.
Επιπλέον, το άρθρο 24 απαγορεύει ρητά την κατοχή, την πώληση, το εμπόριο, την παρουσίαση και τη διαδικτυακή διάδοση οποιουδήποτε οπτικοακουστικού υλικού, όπως βίντεο, ταινίες ή φωτογραφίες, που απεικονίζουν πράξεις βίας κατά των ζώων. Απαγορεύει, επίσης, κάθε μορφή σεξουαλικής συνάντησης μεταξύ ζώων ή μεταξύ ζώων και ανθρώπων, εάν διεξάγεται με σκοπό το κέρδος ή τη σεξουαλική ικανοποίηση των παρατηρητών ή των συμμετεχόντων. Η απαγόρευση αυτή επεκτείνεται και στις μάχες ζώων. Επιπλέον, ο νόμος ορίζει ότι τα άτομα που προκαλούν βλάβη σε ζώα σε τροχαία ατυχήματα πρέπει να ενημερώνουν αμέσως τον αρμόδιο δήμο ή την Ελληνική Αστυνομία, εξασφαλίζοντας ότι το τραυματισμένο ζώο θα λάβει την απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα από τις αρμόδιες αρχές.
Η αυστηρότητα των ποινών εξαρτάται από τη φύση του αδικήματος. Το άρθρο 34 του προαναφερθέντος νόμου καθορίζει τις κυρώσεις για τους παραβάτες. Τα άτομα που παραβιάζουν τις διατάξεις που περιγράφονται στο τμήμα ε) και στο πρώτο εδάφιο του τμήματος ζ) της παραγράφου 1 του άρθρου 9, στα τμήματα ζ) και δ) της παραγράφου 10 του άρθρου 8, στο τμήμα 4 του άρθρου 22, καθώς και στο τμήμα α) της παραγράφου 1 του άρθρου 24, υπόκεινται σε φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και σε χρηματική ποινή έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες. Το ύψος κάθε μονάδας καθορίζεται μεταξύ δέκα (10) και πενήντα (50) ευρώ. Οι παραβάτες του τμήματος 5 του άρθρου 23 και του τμήματος β) της παραγράφου 1 του άρθρου 24 αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή έως πεντακόσιες (500) ημερήσιες μονάδες. Το ποσό κάθε μονάδας καθορίζεται μεταξύ πενήντα (50) και εκατό (100) ευρώ.
Μια σημαντική εξέλιξη στην ελληνική έννομη τάξη είναι η αναγνώριση των ζώων ως προστατευόμενων οντοτήτων, που διαφέρουν από την απλή ιδιοκτησία. Τόσο ο Νόμος αριθ. 4039/2012 όσο και ο Νόμος αριθ. 4830/2021 εστιάζουν στην ευημερία και τη σωματική ακεραιότητα των ζώων, τονίζοντας το δικαίωμά τους σε νομική προστασία. Η στροφή αυτή ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη συνταγματική αναγνώριση της προστασίας του περιβάλλοντος και των ζώων ως υποχρεώσεων του κράτους και δικαιωμάτων κάθε πολίτη, όπως αναφέρεται στο άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975.
Δεδομένου του ισχύοντος νομικού πλαισίου, οι πολίτες έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην ασφάλεια των αδέσποτων ζώων. Πέρα από την ευθύνη των δήμων, οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν ενεργά παρέχοντας τροφή, νερό και ιατρική περίθαλψη στα ζώα αυτά, ακολουθώντας τις οδηγίες υγιεινής. Ενεργώντας υπεύθυνα, οι πολίτες συμβάλλουν στην ανακούφιση των δεινών των αδέσποτων ζώων και στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας-πρότυπο που εκτιμά τα δικαιώματα και την ευημερία όλων των έμβιων όντων.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος των αδέσποτων ζώων απαιτεί συλλογική προσπάθεια από τους δήμους, τις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις αλλά και τους πολίτες. Με την κατανόηση και την τήρηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου, οι πολίτες μπορούν να εκπληρώσουν την ευθύνη τους για την παροχή φροντίδας και υποστήριξης στα αδέσποτα ζώα. Η αναγνώριση των ζώων ως υπάρξεις που χρήζουν θεμελιωμένης νομικής προστασίας αντικατοπτρίζει μια θετική αλλαγή στην κοινωνική στάση απέναντι στην ευημερία των ζώων. Μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε μια πιο υποστηρικτική κοινωνία, μια κοινωνία-πρότυπο, όπου τα αδέσποτα ζώα λαμβάνουν τη φροντίδα και την προστασία που τους αξίζει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Νόμος 4830/2021, κωδικοποιημένος με τον 5043/2023 ΦΕΚ Α 169/18.9.2021, taxheaven.gr, διαθέσιμο εδώ
