Της Δήμητρας Σταματάκη,
Το 1560, ο καλλιτέχνης Pieter Bruegel the Elder ζωγράφισε έναν πίνακα για την αδιαφορία των ανθρώπων στα δεινά των άλλων ανθρώπων και του περιβάλλοντός τους εν γένει. Το έργο ονομάστηκε Landscape και απεικονίζει την πτώση του Ικάρου, που με μία πιο προσεκτική ματιά διακρίνουμε ότι πνίγεται, ενώ οι βοσκοί έχουν γυρισμένοι την πλάτη και ασχολούνται με την εργασία τους.
Τα νεότερα χρόνια, λοιπόν, πολλοί ψυχολόγοι χρησιμοποίησαν τον πίνακα αυτόν ως μέσο για να διατυπώσουν το ταξίδι στην επιστήμη τους, που περιγράφει την απόσταση των ανθρώπων και, γενικότερα, τη συμπόνια που δείχνουν σε κάτι άλλο, πέρα από τον εαυτό τους (construal level theory).
Ο παραλληλισμός αυτός μας βρίσκει πολύ κοντά με τις δασικές πυρκαγιές που βιώνει ο Καναδάς. Αμερικανοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι ίσως μετά από αυτό το τραγικό γεγονός να αλλάξει η στάση των ανθρώπων παγκοσμίως για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον.
Η κλιματική κρίση συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας σε κάθε γωνιά του κόσμου. Είναι η κλιματική αλλαγή που με την άνοδο της θερμοκρασίας και την αύξηση της ξηρασίας που αυτή επιφέρει έδωσε τις καταστροφικές δασικές φωτιές στο Κεμπέκ. Οι πυρκαγιές αυτές, μάλιστα, έχουν οδηγήσει στο να «βαφτεί» όλη η πόλη πορτοκαλί, σε ένα πλάνο που ο Καναδάς θυμίζει πλανήτη «Άρη». Πορτοκαλί χρώμα με αποχρώσεις κόκκινης ώχρας. Αυτή είναι η φρικτή κατάσταση που έζησαν πολλοί. Στο Μανχάταν ειδικά, το πορτοκαλί χρώμα αντανακλάται στους γυάλινους ουρανοξύστες και πολλαπλασιάζονταν.
Σύμφωνα με τους New York Times, αυτές τις ημέρες «Η ποιότητα του αέρα στη Νέα Υόρκη παρέμεινε η χειρότερη από τη δεκαετία του 1960…». Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, κάτοχος έδρας AXA για τις πυρκαγιές και την κλιματική αλλαγή, κύριος Απόστολος Βουλγαράκης, υπογραμμίζει ότι η Νέα Υόρκη το διήμερο των πυρκαγιών είχε τη χειρότερη ποιότητα αέρα παγκοσμίως. «Τέτοια ρεκόρ τα βλέπουμε σε περιοχές που όπως, Ινδία, Πακιστάν, Ινδονησία, Κίνα κλπ. Σε μία πόλη σα τη Νέα Υόρκη, ότι είδαμε ένα τέτοιο ρεκόρ, δηλαδή, να είναι στην κορυφή του πλανήτη όσον αφορά τη χειρότερη ποιότητα αέρα έχει καθαρά να κάνει με τις πυρκαγιές στον Καναδά και με την αλλαγή της ατμόσφαιρας σε πολιτείες της Αμερικής που προκάλεσε το συγκεκριμένο επεισόδιο».
Ο Mike Savage, Δήμαρχος της πόλης Halifax, πρωτεύουσα της επαρχίας της Νέας Σκοτίας, δήλωσε στα διεθνή μέσα: «ο κόσμος είναι κουρασμένος, απελπισμένος και φοβισμένος». Την ίδια στιγμή, πάνω από 16.000 κάτοικοι βορειοανατολικών τομέων της πόλης, ήδη, απομακρύνθηκαν εσπευσμένα από τα σπίτια τους.
Τις τελευταίες ημέρες, το νέφος καπνού έχει εξαπλωθεί από τον Καναδά μέσω της Γροιλανδίας, της Ισλανδίας και έχουν φτάσει μέχρι τη Νορβηγία, ενώ αναμένεται να εξαπλωθούν σε όλη την Ευρώπη. Θα αλλάξουν ενδεχομένως όλες αυτές οι καταστροφές την πεποίθηση και τη στάση των ανθρώπων για την κλιματική αλλαγή;
Εξετάζοντας την περιπτωσιολογία και εγχώρια, στο κοντινό παρελθόν, θυμόμαστε τις δυσάρεστες καταστροφές που επέφεραν οι φωτιές στην Ηλεία το 2007, στο Μάτι το 2018 και στην Εύβοια το 2021. Σύμφωνα με την επιστήμη της ψυχολογίας, αλλά και με τα δεδομένα της πραγματικότητας των τελευταίων χρόνων, ένα είναι το μόνο σίγουρο. Ο πορτοκαλί αυτός ουρανός είναι μία επαγρύπνηση, ένα «καμπανάκι» για όλους. Όταν η κλιματική αλλαγή «χτυπάει την πόρτα» στα σπίτια και τις γειτονιές των ανθρώπων, τότε είναι που αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο βλέπουν τους κινδύνους που προμηνύει η κλιματική αλλαγή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- With poor air quality and orange skies across the US east coast, some have speculated it could influence beliefs on climate change. Richard Fisher explores what the psychological research has to say., BBC, Διαθέσιμο εδώ
- Worst air in years hits Washington DC and Philadelphia, BBC, Διαθέσιμο εδώ
