Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Ως Ομόρρυθμη Εταιρεία (ΟΕ), ορίζεται η εταιρεία η οποία ιδρύεται από τουλάχιστον δύο εταίρους, οι οποίοι προβαίνουν σε εισφορά του απαιτούμενου κεφαλαίου (ή όσου διαθέτουν), χωρίς ο νόμος να τους δεσμεύει για συγκεκριμένο ποσό. Το καταστατικό της συνεργασίας προβλέπει τον τρόπο λειτουργίας της ΟΕ, η οποία μπορεί να ιδρυθεί και με ιδιωτικό συμφωνητικό, χωρίς να είναι απαραίτητη η προσφυγή σε συμβολαιογράφο. Στο καταστατικό αυτό αναφέρονται οι προϋποθέσεις συνεργασίας, το ύψος του κεφαλαίου που εισέφεραν οι εταίροι, την κατανομή των κερδών, την επιχειρηματική δραστηριότητα, την έδρα, την επωνυμία, τη διάρκεια της ΟΕ και άλλα.
Η ΟΕ διαφοροποιείται από τις άλλες μορφές προσωπικής εταιρείας, λόγω του ότι όλοι οι εταίροι της ευθύνονται εις ολόκληρον και με την προσωπική τους περιουσία για όλες τις υποχρεώσεις της εταιρείας, ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους στο κεφάλαιο αυτής. Οι εταίροι συμμετέχουν με ισότιμο τρόπο στη διοίκηση και τη λήψη αποφάσεων, ενώ ακριβώς επειδή υπάρχει επέκταση της ευθύνης, οι ΟΕ έχουν και υψηλή πιστοληπτική ικανότητα. Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που συμμετέχουν στην ΟΕ καταχωρούνται στο ΓΕΜΗ υπό κοινή επωνυμία.
Λόγω του προσωπικού χαρακτήρα της εταιρείας, υπάρχουν ιδιαιτερότητες αναφορικά με τη μεταβίβαση της μερίδας. Για να μεταβιβαστεί, λοιπόν, η εταιρική συμμετοχή πραγματοποιείται πράξη ανάμεσα στον μεταβιβάζοντα και τον αποκτώντα με ιδιωτικό συμφωνητικό, η οποία συνεπάγεται ότι ο νέος εταίρος γίνεται ειδικός διάδοχος του παλαιού και υπεισέρχεται σε κάθε δικαίωμα και υποχρέωσή του. Μεταβίβαση εταιρικής μερίδας μπορεί να υπάρξει και στους συνεταίρους, των οποίων η εταιρική μερίδα προσαυξάνεται. Η σύμβαση που συνάπτεται είναι σύμβαση εκχώρησης. Η μεταβίβαση του εταιρικού μεριδίου δεν απαιτεί δύο έγγραφα (έξοδος παλαιού – είσοδος νέου εταίρου), και ούτε είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί λύση εταιρείας, ακόμη και αν αυτή είναι διμελής. Ασφαλώς, όμως, είναι απαραίτητη η τήρηση της δημοσιότητας, και γι’ αυτόν τον λόγο τροποποιείται και το καταστατικό, με γνώμονα κυρίως την προστασία των τρίτων. Πότε, όμως, είναι επιτρεπτή η μεταβίβαση εταιρικής συμμετοχής ΟΕ; Αξίζει να υπογραμμιστούν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
- Όταν υπάρχει ειδική πρόβλεψη για αυτό στο καταστατικό (αρχικά ή και σε μεταγενέστερη εκδοχή του) με συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
- Όταν συμφωνούν όλοι οι εταίροι (υποχρεωτική η μετέπειτα τροποποίηση του καταστατικού).
Είναι δυνατή η μεταβίβαση εταιρικού μεριδίου ΟΕ εν ζωή, δυνάμει πωλήσεως, δωρεάς ή γονικής παροχής, εάν είναι σύμφωνη με το καταστατικό και συμφωνούν όλοι οι εταίροι. Σε κάθε άλλη περίπτωση, εάν μεταβιβαστεί εταιρικό μερίδιο χωρίς να είναι σύμφωνο με το καταστατικό και χωρίς να συναινέσουν οι λοιποί εταίροι, η μεταβίβαση αυτή είναι ακυρώσιμη για τα πρόσωπα των συνεταίρων, αλλά όχι και για τους καλόπιστους τρίτους. Η εταιρική σύμβαση θα πρέπει να τροποποιηθεί στην περίπτωση αυτή, ώστε να πραγματοποιηθεί σύμβαση πρόσληψης του νέου εταίρου, χωρίς να λυθεί η εταιρεία ή να συσταθεί νέα.
Τα βήματα για να πραγματοποιηθεί μεταβίβαση εταιρικού μεριδίου είναι τα εξής:
- Να προβλέπεται από το καταστατικό ή να συμφωνούν οι εταίροι.
- Κατάρτιση συμφωνητικού και τροποποίηση καταστατικού.
- Θεώρηση από την αρμόδια ΔΟΥ και καταβολή των οικείων φόρων
- Καταχώρηση στο Πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου βρίσκεται η έδρα της εταιρείας.
Όπως έχει παρατηρηθεί εν γένει, η μεταβίβαση εταιρικών μεριδίων ΟΕ είναι μια δύσκολη υπόθεση και συχνά υπόκειται σε απαγορεύσεις ή γίνεται με ιδιαίτερα συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Υπάρχει, όμως, ένας πολύ καλός λόγος για αυτό, ο οποίος αναλύεται στη συνέχεια.
Το προσωπικό στοιχείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς όταν συνάπτεται μια εταιρική σύμβαση για ίδρυση ΟΕ, κατά κανόνα οι συνεταίροι εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον και συμφωνούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, λόγω προσωπικής σχέσης και εμπιστοσύνης. Είναι εύλογο ότι ένας εταίρος ίσως να μην επιθυμεί να συνεργαστεί με ένα ξένο ως προς αυτόν άτομο, το οποίο θα αγοράσει απλώς το εταιρικό μερίδιο ενός από τους συνεταίρους του. Οι συνέταιροι έχουν κάθε λόγο να θέλουν να διαφυλάξουν την επιχείρησή τους από τυχόν λάθη και διαχειριστικές παραλείψεις, που θα μπορούσαν να ζημιώσουν την εικόνα της επιχείρησης και συνεκδοχικά να απειλήσουν τα δικά τους δικαιώματα στα κέρδη της εταιρείας, ή, ακόμη χειρότερα, να τους φέρουν σε θέση να οφείλουν με την προσωπική τους περιουσία για χρέη της εταιρείας.
Σε μια ΟΕ, συνεπώς, είναι εύλογο ότι κάθε εταίρος συμβάλλεται με συγκεκριμένα άτομα για να επιτύχει τον σκοπό της συνεργασίας με αυτά, αποβλέποντας στο ότι οι γνωστοί του αυτοί θα καταβάλουν σχετικά με τη δραστηριότητα της εταιρείας παρόμοια επιμέλεια και προσπάθεια με τον ίδιο. Συνεπώς, στην πράξη παρατηρείται συχνότατα το καταστατικό μιας ΟΕ να απαγορεύει παντελώς τη μεταβίβαση, με στόχο να διατηρηθεί αναλλοίωτη η αρχική σύνθεση της εταιρείας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ρόκας, Ν. (2019). Εμπορικές Εταιρείες, Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα.
- Ψυχομάνης, Σ. (2017). Δίκαιο Εμπορικών Εταιρειών, 2η εκδ., Εκδόσεις Σάκκουλα.
