Του Κώστα Καρατζά,
Προς τα τέλη Μαΐου οι Ηνωμένες Πολιτείες σημείωσαν μια σειρά διπλωματικών επιτυχιών στα νησιά του Ειρηνικού. Παρά την ακύρωση της επίσκεψης του Προέδρου των Η.Π.Α., Joe Biden, στην Παπούα Νέα Γουινέα, εξαιτίας των σκληρών διαπραγματεύσεων με τους Ρεπουμπλικάνους για το χρέος, ο Υπουργός Εξωτερικών Anthony Blinken, προέβη στη σύναψη σημαντικών συμφωνιών στο Port Moresby. Η πιο σημαντική είναι αυτή της διμερούς αμυντικής συμφωνίας μεταξύ των δύο κρατών, η οποία κρίνεται ως διπλωματική επιτυχία των Η.Π.Α., έναντι του ανταγωνισμού με την Κίνα. Η γεωγραφική θέση αυτής της χώρας θεωρείται στρατηγική, ενώ δεν πρέπει να λησμονηθεί ότι στην ευρύτερη αυτή περιοχή του Νότιου Ειρηνικού έλαβαν χώρα σημαντικές μάχες στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι Η.Π.Α., φυσικά, έχοντας αναβαθμίσει το ρόλο της περιοχής και βλέποντας την αποφασιστικότητα της Κίνας για επιρροή (μετά και τη συμφωνία Ασφαλείας Πεκίνου με τα Νησιά Σολομώντα το 2022), αποφάσισαν να δράσουν περαιτέρω, για να καθησυχάσουν τους προβληματισμούς τους. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι αυτή η συμφωνία έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις και αποτελεί αίτιο αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της Παπούα Νέα Γουινέα, με τους φοιτητές της χώρας να αιτούνται περισσότερη διαφάνεια για την συμφωνία. Ο Πρωθυπουργός του νησιωτικού κράτους, James Marape, τόνισε, ότι η εμπλοκή των Η.Π.Α. στα ζητήματα ασφάλειας της χώρας, καθοδηγείται από την ανάγκη ανάπτυξης αμυντικής δύναμης κι όχι από τα γεωπολιτικά Η.Π.Α. – Κίνας. Επισήμανε, επίσης, ότι είναι αμοιβαία επωφελής και ότι διασφαλίζει τα εθνικά συμφέροντα, ενώ, έδωσε έμφαση στον χρόνο που χρειάστηκε να φτάσει αυτή η συμφωνία σε μια τελική μορφή από εξειδικευμένους νομικούς, ώστε να είναι και συνταγματικά νόμιμη.
Από την πλευρά του ο Blinken, επεσήμανε πως η Παπούα Νέα Γουινέα, παίζει έναν ρόλο αποφασιστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του μέλλοντος και πως αυτή η αμυντική συμφωνία σχεδιάστηκε από δύο ισότιμoυς και κυρίαρχους εταίρους. Εκτός από την αμυντική συμφωνία, οι δύο χώρες υπέγραψαν και ναυτική, σύμφωνα με την οποία η ακτοφυλακή των Η.Π.Α., οφείλει να συνεργάζεται με το κράτος της Ωκεανίας για την αντιμετώπιση της παράνομης αλιείας και του λαθρεμπορίου ναρκωτικών. Αυτή η συμφωνία στέλνει ένα σημαντικό μήνυμα στην ευρύτερη περιοχή, ότι αυτή η σημαντική νησιωτική χώρα επιλέγει τη Δύση, ως εταίρο στα ζητήματα ασφαλείας.
Επιπλέον, υπήρξαν εξελίξεις και με άλλα κράτη. Οι Η.Π.Α. συνάψαν συμφωνίες με τις Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας, με τις διαπραγματεύσεις να καταλήγουν στην οικονομική ενίσχυση του νησιωτικού κράτους, μέσα από μια στρατηγική συμφωνία, η οποία είναι και κλειδί των Η.Π.Α. για να απωθήσουν την Κίνα από την περιοχή. Χαρακτηριστικά στο Pohnpei, σε μία από τις τέσσερις πολιτείες της Μικρονησίας υπογράφτηκαν έγγραφα σχετικά με τις Συμφωνίες Ελεύθερης Σύνδεσης (COFA). Οι Η.Π.Α. ξεκίνησαν τις πρώτες συμφωνίες για τη COFA τη δεκαετία του ‘80 με τρία κράτη του Ειρηνικού την Μικρονησία, το Παλάου και τα νησιά Μάρσαλ σύμφωνα με την οποία κρατάνε την ευθύνη για την άμυνα και προωθούν οικονομική ασφάλεια, ενώ ταυτόχρονα αποκτούν αποκλειστική πρόσβαση σε αυτά τα στρατηγικά τμήματα του Ειρηνικού.
Ακόμη, υπογράφτηκε συμφωνία και με το Παλάου, πάλι στο πλαίσιο οικονομικής ενίσχυσης. Η ανανέωση των συμφωνιών της COFA αποτελεί κλειδί για την περιθωριοποίηση της Κίνας στην περιοχή. Ήδη, από το 2021 οι Η.Π.Α. είχαν θέσει ως στρατηγική την ενδυνάμωση των σχέσεων της με τις χώρες αυτές και μέσα από αυτές τις συμφωνίες προσπαθούν να την υλοποιήσουν. Με την ανανέωση της οικονομικής ενίσχυσης στο Παλάου και τις Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας οι Η.Π.Α. καθίστανται υπεύθυνοι ζωτικής σημασίας. Στόχος είναι η Ουάσιγκτον να χρηματοδοτήσει εξίσου παροχές υγείας και εκπαίδευσης. Χαρακτηριστικά, τα δύο αυτά κράτη, λέγεται πως θα λάβουν επιχορήγηση ύψους 3,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων (για τη Μικρονησία) και 760 εκατομμυρίων (για το Παλάου) για τα επόμενα 20 χρόνια αν και βέβαια απαιτείται έγκριση του αμερικανικού Κογκρέσου.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, ότι τα νησιά Μάρσαλ προς το παρόν δεν έχουν υπογράψει καμία συμφωνία για ανανέωση της COFA. Από την άλλη βέβαια, οι σχέσεις των Η.Π.Α. με τα νησιά Μάρσαλ είναι πιο περίπλοκες αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες, την περίοδο 1946-1958, πραγματοποίησαν συνολικά 67 πυρηνικές δοκιμές, κάτι το οποίο δημιούργησε ρήξη η οποία ταλανίζει τη σχέση τους έως σήμερα και θα μπορούσε ουσιαστικά να αποτελέσει αχίλλειο πτέρνα στο γεωπολιτικό ανταγωνισμό ΗΠΑ- Κίνας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- David Brunnstorm, U.S. signs agreement to continue Micronesia assistance under strategic pact, Reuters. Διαθέσιμο εδώ
- Simone MacCarthy US and Papua New Guinea sign defense pact as Washington, Beijing vie for influence in the Pacific, CNN. Διαθέσιμο εδώ
- Lydia Lewis Two-way highway: PNG-US defence pact signed, RNZ. Διαθέσιμο εδώ
