Της Μιχαέλας Βαλερά,
«Δεν θα αποκαλούσα ποτέ τον καρκίνο «εμπειρία μάθησης» και δεν ξέρω πώς να χρησιμοποιώ τη λέξη «παρηγοριά». Πρέπει να ενεργοποιήσεις όποια αποθέματα έχεις και να μην ξεχνάς ότι δεν είσαι μόνος σου. Στο δωμάτιο της χημειοθεραπείας στο νοσοκομείο δεν βρίσκομαι μόνο εγώ. Kάποιος πιο ‘κεί κάνει εμετό, κάποια μιλάει στον σύζυγό της. Είναι η πραγματικότητα και είναι εύκολο να αφήσεις έξω την πραγματικότητα. Θέλω να απορροφήσω όσο περισσότερη πραγματικότητα μπορώ». Αυτά είναι μερικά από τα λόγια της Susan Sontag, μια από τις σπουδαιότερες Αμερικανίδες διανοούμενες, που άφησε την τελευταία της πνοή μαχόμενη τον καρκίνο. Το δυστυχές της υπόθεσης είναι ότι αυτή η επάρατη νόσος πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους. Γνωρίζοντας πως 1 στους 5 άντρες και 1 στις 6 γυναίκες θα νοσήσουν στη ζωή τους, η επιστήμη καταβάλλει αδιάκοπα τις δυνάμεις της για την καταπολέμηση των κακοηθών νεοπλασιών.
Αν και η «αχίλλειος πτέρνα» του καρκίνου ακόμη αναζητείται, η καινοτομία του iKnife είναι προσιτή σε παγκόσμια κλίμακα και δίνει μια ανάσα ανακούφισης σε όλους τους νοσούντες. Η χρησιμότητα αυτού του χειρουργικού εργαλείου έγκειται στη δυνατότητα ανίχνευσης του καρκινικού ιστού τη στιγμή της επέμβασης. Συνδυάζοντας την τεχνική της φασματομετρίας μάζας ταχείας εξάτμισης ιονισμού και την ηλεκτροχειρουργική, το iKnife αποτελεί σημείο τομής μεταξύ αναλυτικής χημείας και χειρουργικής.
Η φασματοσκοπία μάζας αποτελεί μια τεχνική που χρησιμοποιείται κατά κόρον στα αναλυτικά εργαστήρια, για την αναγνώριση αγνώστων ενώσεων, την ποσοτικοποίηση γνωστών και τη διευκρίνιση της δομής τους. Τα μόρια του δείγματος χρειάζεται να «βομβαρδιστούν» με ηλεκτρόνια, ώστε να μετατραπούν σε θετικά φορτισμένα ιόντα. Στη συνέχεια, τα ιόντα περνάνε μέσω ράβδων που δημιουργούν μαγνητικό και ηλεκτρικό πεδίο, επιτρέποντας για συγκεκριμένη τάση να εξέλθουν από το σύστημα ιόντα με συγκεκριμένο λόγο μάζας προς φορτίου. Με αυτόν τον τρόπο διαχωρίζονται, τελικά, ιόντα διαφορετικού μοριακού βάρους. Παράλληλα, η ηλεκτροχειρουργική είναι ένας κλάδος που απασχολεί πολλούς επιστήμονες, ιδίως στον τομέα της δερματολογίας και έχει τη βάση της στον τρόπο με τον οποίο η εφαρμογή του ηλεκτρικού ρεύματος μπορεί να προκαλέσει επιθυμητές βιολογικές αντιδράσεις σε έναν ιστό.
Το σημείο στο οποίο έγκειται η επιτυχία αυτού του εργαλείου είναι η ταχεία και εύκολη ανάλυση. Σε κάθε χειρουργείο είναι αναγκαίο να γνωρίζει ο χειρουργός πόσο απέχει το σημείο που κόπηκε ο ιστός από την καρκινική εστία. Την πληροφορία αυτή την παρέχει το iKnife, καθώς στο δείγμα από τον ιστό που κόπηκε εφαρμόζεται ηλεκτρικό ρεύμα υψηλής έντασης. Το γεγονός αυτό αυξάνει δραματικά τη θερμοκρασία στο επιθυμητό σημείο, με αποτέλεσμα την «έκρηξη» κυττάρων με τη μορφή καπνού. Τα μόρια, στα οποία συνίσταται ο καπνός, είναι χαρακτηριστικά για τον κάθε τύπο ιστού που απομονώνεται, καρκινικού ή υγιή. Επομένως, ο καπνός που αναλύεται με το φασματόμετρο μάζας μάς αποκαλύπτει τα συγκεκριμένα μόρια, που ανιχνεύθηκαν με βάση το φορτίο και τη μάζα τους, δίνοντας στον χειρουργό σε λίγα μόνο λεπτά την πληροφορία που χρειάζεται για να συνεχίσει την εγχείρηση.
Η αξία αυτού του εργαλείου διαπιστώθηκε νωρίς και γι’ αυτόν τον λόγο έχουν διεξαχθεί έρευνες, που εστιάζουν στην εξέταση της ευαισθησίας και της ειδικότητας της χειρουργικής αυτής «πανοπλίας». Δείγματα ιστών από γυναίκες υγιείς, καθώς και από νοσούντες του καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και HPV υποβλήθηκαν σε έλεγχο με το iKnife. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, με το iKnife να διακρίνει, με 100% ευαισθησία και ειδικότητα, τον φυσιολογικό από τον καρκινικό και τον μολυσμένο ιστό από HPV. Αυτό σημαίνει πως οι γυναίκες που ταλανίζονται με υπογονιμότητα, εξαιτίας των επεμβάσεων αφαίρεσης του όγκου, βρήκαν επιτέλους την όαση στην έρημο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μέλλει να αποτελέσει ένα μακρινό παρελθόν.
Ορμονοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, χημειοθεραπεία και πλέον iKnife. Ο Ιπποκράτης το 400 π.Χ. δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως τη 2η χιλιετία μ.Χ. θα γινόταν ακόμη συζήτηση για τις νεοπλασίες και πόσο μάλλον για τη θεραπεία τους. Το αξιοπρόσεκτο με τον καρκίνο είναι η πολυπαραγοντικότητα που τον χαρακτηρίζει και επιτάσσει συνεχώς την ανεύρεση νέων μεθόδων καταπολέμησης των επιθετικών συμπτωμάτων. Πώς θα συμβεί, όμως, αυτό; Η διεπιστημονικότητα είναι το κλειδί για τη δημιουργία ευρεσιτεχνιών, που θα αντικαταστήσουν τη λέξη «υποχώρηση» με τη λέξη «ίαση». Ίσως τότε να μιλάμε και για υπερανθρώπους!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Intelligent Knife (iKnife) Team, queensu.ca. Διαθέσιμο εδώ
- The intelligent knife (iKnife) and its intraoperative diagnostic advantage for the treatment of cervical disease, pubmed. Διαθέσιμο εδώ
- Αρχές Ηλεκτροχειρουργικής, iatrikionline.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Φασματομετρία Μαζών, eclass.uoa.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Greek statistics και στον καρκίνο, kathimerini.gr. Διαθέσιμο εδώ
