Του Πέτρου Κολυάρδου,
Εν αρχή ην ο άνθρωπος. Μη ο άνθρωπος, η φύση θα ήταν, δεν θα ήταν, όμως, οι κοινωνίες, ο πολιτισμός και η επιστήμη. Όσο για την τελευταία προκείμενη, τα τελευταία χρόνια στο πεδίο της έχει αναπτυχθεί μία «νόρμα», που είναι αντικείμενο συζητήσεων και προβληματισμού, η οποία ακούει στο όνομα τεχνητή νοημοσύνη. Το ευρέως αποδεκτό είναι πως οτιδήποτε στα χέρια του ανθρώπου μπορεί να χαρακτηριστεί θετικό ή αρνητικό, ανάλογα με τις προθέσεις που βρίσκονται πίσω από τη χρήση του. Θα αναλύσουμε, λοιπόν, μία περίπτωση, που η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκει εφαρμογή στην ιατρική και ως τελικό αποδέκτη έχει τον ασθενή και τη θεραπευτική του αποκατάσταση.
Συγκεκριμένα, θα προσεγγίσουμε ένα ιδιαίτερο και πρωτόγνωρο περιστατικό για τα σημερινά ιατρικά δεδομένα. Πρόκειται για μία δημοσίευση, η οποία ήρθε στο φως τις περασμένες εβδομάδες από ερευνητές της École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) και των ελβετικών νοσοκομείων και περιλαμβάνει την κινητική αποκατάσταση ενός ανθρώπου με παραπληγία. Τι είναι, όμως, η παραπληγία και ποια η διαφορά της με την τετραπληγία;
Παραπληγία και Τετραπληγία
Η παραπληγία και η τετραπληγία αποτελούν παθήσεις, στις οποίες πάσχουν τα άκρα. Η διαφορά τους έγκειται στο ότι η παραπληγία αφορά αποκλειστικά τα κάτω άκρα, ενώ η τετραπληγία και τα άνω, αλλά και τα κάτω άκρα. Σπάνια σε περιστατικά ασθενών θα εντοπιστεί μονοπληγία, δηλαδή παράλυση ενός μόνο άκρου, άνω ή κάτω. Στους τύπους προσβολής των άκρων συγκαταλέγονται και η ημιπληγία, δηλαδή η ομόπλευρη παράλυση ενός άνω και ενός κάτω άκρου, αλλά και η διπληγία, μία εξίσου σπάνια περίπτωση, κατά την οποία πάσχουν αμφοτερόπλευρα είτε τα άνω είτε τα κάτω άκρα, είτε το πρόσωπο.
Το αιτιολογικό υπόβαθρο πίσω από τις παθήσεις αυτές είναι συχνότερα κάποια κάκωση της σπονδυλικής στήλης με παρακείμενη βλάβη στον νωτιαίο μυελό, αλλά και άλλες περιπτώσεις όπως αιματομυελία, οξεία εγκάρσια μυελίτιδα, πολλαπλή σκλήρυνση ή κάποιο επισκληρίδιο αιμάτωμα που συμπιέζει τον νωτιαίο μυελό.
Περιστατικό
Πριν από 12 περίπου χρόνια, ένα ατύχημα με το ποδήλατο άφησε τον Gert-Jan Oskam, πλέον 40 ετών, με παράλυτα πόδια και μερικώς παράλυτα χέρια, αφού, λόγω του ατυχήματος, υπέστη κάκωση του νωτιαίου μυελού. Σήμερα, η παράλυση αυτή αποτελεί παρελθόν για τον ίδιο, χάρη σε μία συσκευή που δημιουργεί μία «ψηφιακή γέφυρα» μεταξύ του εγκεφάλου και των νεύρων κάτω από το επίπεδο του τραυματισμού του. Μοιάζει σαν έναν κρίκο αλυσίδας που έχει σπάσει και ένα σχοινί, το οποίο δένει του απομακρυσμένους αλλά άθικτους κρίκους της, διασφαλίζοντας τη συνέχειά της.
Η συσκευή ονομάζεται «Διεπαφή Εγκεφάλου-Σπονδυλικής Στήλης» και περιλαμβάνει την κινητική αποκατάσταση, αλλά όχι τον νευρικό έλεγχο της ουροδόχου κύστης και του εντέρου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο επέκτασης και στην αποκατάσταση άλλων συστημάτων για την εν λόγω συσκευή. Μία, λοιπόν, «ψηφιακή γέφυρα», που χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για την αποκωδικοποίηση των σημάτων του εγκεφάλου, έδωσε τη δυνατότητα σε έναν παραπληγικό ασθενή να περπατήσει απλώς σκεπτόμενος να κινήσει τα πόδια του. Το νέο σύστημα χρησιμοποιεί ένα σπονδυλικό εμφύτευμα και το συνδυάζει με δύο εμφυτεύματα σε σχήμα δίσκου που έχουν τοποθετηθεί στο κρανίο του, έτσι ώστε δύο πλέγματα 64 ηλεκτροδίων να ακουμπούν στη μεμβράνη που καλύπτει τον εγκέφαλο και να επιτρέπουν τη σύνδεση των δύο άκρων της –κατεστραμμένης πριν– νευρικής οδού της κίνησης.
Ο Antonio Lauto, βιοϊατρικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Western Sydney της Αυστραλίας, λέει ότι οι λιγότερο επεμβατικές συσκευές θα ήταν ιδανικές. Ένα από τα εμφυτεύματα κρανίου του Oskam αφαιρέθηκε μετά από περίπου πέντε μήνες λόγω μόλυνσης. Ωστόσο, η Jocelyne Bloch, νευροχειρουργός στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας που εμφύτευσε τη συσκευή, λέει ότι οι κίνδυνοι που εμπεριέχονται είναι μικροί σε σύγκριση με τα οφέλη. «Υπάρχει πάντα ένας μικρός κίνδυνος λοιμώξεων ή αιμορραγίας, αλλά είναι τόσο μικρός που αξίζει τον κίνδυνο», τονίζει.
Η ανακάλυψη θα επιτρέψει στους γιατρούς να παρακάμψουν τα κατεστραμμένα νεύρα και να ενισχύσουν τη θεραπεία ενός ολόκληρου φάσματος νευρολογικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων των εγκεφαλικών επεισοδίων. Οι έρευνες πάνω στο προκείμενο θέμα έχουν ήδη ξεκινήσει και τα αποτελέσματα, που πρόκειται να δημοσιευθούν σύντομα, ίσως φέρουν στην επιφάνεια ένα νέο θεραπευτικό «όπλο», το οποίο θα προστεθεί στη φαρέτρα της ιατρικής κοινότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brain–spine interface allows paralysed man to walk using his thoughts, nature. Διαθέσιμο εδώ
- Brain implants help paralysed man to walk again, BBC news. Διαθέσιμο εδώ
- Paralysis, Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
