Της Γεωργίας Αλεξανδράκου Αλμπάνη,
Όταν ο Ben Roberts-Smith τελείωσε τη τελευταία του περιοδεία στο Αφγανιστάν το 2012, επέστρεψε στην πατρίδα του σαν ήρωας. Έλαβε το υψηλότερο στρατιωτικό βραβείο της χώρας του, τον Σταυρό της Βικτώριας, καθώς κατόρθωσε να αποκρούσει μόνος του πολυβολητές των Ταλιμπάν που επιτέθηκαν σε διμοιρία του Special Air Service (SAS), ενώ ακολούθησαν κι άλλες επευφημίες και θαυμασμός. Στέφθηκε Πατέρας της Χρονιάς το 2013, διορίστηκε σε υψηλού προφίλ εκτελεστικές θέσεις, εμφανίστηκε σε τεράστια πορτρέτα στο Αυστραλιανό Πολεμικό Μουσείο και πολλά ακόμη που τον κατέστησαν έναν ήρωα πολέμου στην χώρα του.
Ωστόσο, η λαμπερή αυτή εικόνα, έμελλε να καταστραφεί από τη στιγμή που διάφορα δημοσιεύματα του τύπου μιλούσαν για την υποτιθέμενη κακή συμπεριφορά του, στη διάρκεια της θητείας του στο Αφγανιστάν. Οι δημοσιογράφοι που κάλυψαν την υπόθεση –Nick McKenzie, Chris Masters, David Wroe- έκαναν δημοσιεύματα που κατηγορούσαν τον Roberts – Smith για τη δολοφονία έξι άοπλων Αφγανών κατά το 2009-2012. Πιο αναλυτικά, κάποιες από αυτές, μιλούν για το δέσιμο και πέταγμα από τον γκρεμό ενός Αφγανού αγρότη, μια πτώση από 10 μέτρα που έβγαλε τα δόντια του άτυχου άντρα, προτού στη συνέχεια πυροβοληθεί και σκοτωθεί.
Μια ακόμη μαρτυρία σημειώνει ότι ο Αυστραλός στρατιώτης χρησιμοποίησε πολυβόλο για να σκοτώσει έναν κρατούμενο μαχητή, του οποίου όμως το πρόσθετο πόδι αποτέλεσε μετά «τρόπαιο» και χρησιμοποιήθηκε ως δοχείο πόσης. Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι αναφορές που υποστηρίζουν πως άλλες δολοφονίες διατάχθηκαν από τον ίδιο για να μυήσει τους πρωτάρηδες στρατιώτες του. Από τη πλευρά του ο Roberts-Smith υποστηρίζει ότι οι 5 δολοφονίες έγιναν εντός του πλαισίου των κανόνων του πολέμου, ενώ η έκτη δεν συνέβη καθόλου.
Οι υποστηριχτές, ορισμένοι συνάδελφοι του Αυστραλού, ακόμη και βετεράνοι στρατιώτες σημειώνουν πως με την απόδοση του Σταυρού της Βικτώριας ο κατηγορούμενος έφερε πια έναν στόχο στη πλάτη του, ενώ η νομική ομάδα του υπαινίσσεται πως τα δημοσιεύματα προήλθαν από δήθεν πληροφορίες συναδέλφων που διέπονται από ζήλια, με σκοπό να τον συκοφαντήσουν.
Στα επίμαχα δημοσιεύματα αντέδρασε και η ηγεσία των Ταλιμπάν που δήλωσε πως οι ξένες δυνάμεις είχαν διαπράξει στη διάρκεια του εικοσαετούς πολέμου πάρα πολλά εγκλήματα, καθώς και ότι αυτά που έρχονται αντιμέτωπα με τη δικαιοσύνη είναι μόνο μια μικρή μερίδα του συνόλου.
Προς υπεράσπιση τώρα των δημοσιευμάτων και των δημοσιογράφων, που ανέδειξαν τις φρικαλεότητες στον πόλεμο του Αφγανιστάν, κατέθεσαν ως μάρτυρες ακόμη και Αφγανοί χωρικοί, αλλά και στενοί φίλοι του Roberts-Smith που υποστήριξαν πως εκτός από τις ήδη αναφερόμενες δολοφονίες σημειώθηκαν και άλλες τρεις μη καταγεγραμμένες, καθώς τέτοιες συμπεριφορές αντίθετες προς τις διεθνείς συμφωνίες για τη μείωση των εγκλημάτων πολέμου «καλύπτονται» μεταξύ των στρατιωτών υπό τον λεγόμενο «κώδικα σιωπής». Άλλες μαρτυρίες επισημαίνουν πως ο Αυστραλός δεν δίστασε να γρονθοκοπήσει και να απειλήσει με όπλο κάποιον στρατιώτη του για λόγους παραδειγματισμού μπροστά στο στράτευμα. Ωστόσο, ο ίδιος παραδέχθηκε μόνο την πρώτη πράξη για την οποία κατηγορήθηκε.
Ως μάρτυρας κατέθεσε ακόμη και η πρώην γυναίκα του Αυστραλού, η οποία ανέδειξε με τα γεγονότα που περιέγραψε μια ακόμη πτυχή της βιαιότητας που τον χαρακτηρίζει. Περιγράφει, λοιπόν, τη στιγμή που μια ερωμένη του χτύπησε την πόρτα της οικογενειακής εστίας ισχυριζόμενη πως κυοφορεί το μωρό του, ενώ στην περιγραφή της πρώην συζύγου συμπεριλήφθη και η εικόνα του μαυρισμένου ματιού της εγκυμονούσης. Η τελευταία υποστήριξε (σε κεκλεισμένων των θυρών κατάθεση) πως ο Roberts την κακοποίησε, καθώς τον «ντρόπιασε» σε κάποια εκδήλωση. Και σε αυτή τη μαρτυρία ο κατηγορούμενος υποστήριξε πως αυτό ουδέποτε συνέβη, και πως το χτύπημα προήλθε από ατυχή πτώση του φερόμενου ως θύματος στην επίμαχη δεξίωση.
Μπορούμε όμως παρά τις μαρτυρίες αυτές να είμαστε βέβαιοι ότι οι καταδικαστικοί ισχυρισμοί ευσταθούν; Σίγουρα δεν πρόκειται, αφενός για δηλώσεις ζήλιας από συναδέλφους του κατηγορουμένου, οι οποίοι θέλουν να εξελιχθούν εις βάρος του υπονομεύοντας τη φήμη ενός από τους πλέον σημαντικούς στρατιώτες της χώρας, αφετέρου, για δηλώσεις ζήλιας από τη σύζυγο (αυτό ιδιαίτερα είναι αποδεδειγμένο μετά από διαζύγια); Από την άλλη, όμως, μάρτυρες υπήρχαν πάντοτε και Αφγανοί που μες τη δύνη του πολέμου, σίγουρα δεν σκόπευαν να στοχοποιήσουν αυθαίρετα κάποιον στρατιώτη, εφόσον αυτός δεν είχε διαπράξει κάτι για τα οποία αυτός κατηγορείται. Σε κάθε περίπτωση η διαμάχη αυτή είναι απλώς ένας πρόδρομος της μεγάλης σειράς ερευνών εγκλημάτων πολέμου, ισχυρισμών διώξεων και πιθανώς καταδικαστικών αποφάσεων που θα έρθουν τα επόμενα χρόνια στο φως της δημοσιότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Tiffanie Turnbull, Ben Roberts-Smith: How decorated soldier’s defamation case has rocked Australia, BBC News. Διαθέσιμο εδώ
- Kate Mayberry, Australian soldier Ben Roberts-Smith loses war crimes suit, Al Jazeera. Διαθέσιμο εδώ
