Του Μάνου Μακράκη,
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποτελεί αδιαμφισβήτητα έναν από τους πιο σημαντικούς πολιτικούς που πέρασαν μέχρι σήμερα από την Ελλάδα. Ο Κρητικός πολιτικός, ο «ενσαρκωτής» της Μεγάλης Ιδέας, με τις πολιτικές και διπλωματικές του ικανότητες, συνετέλεσε στο να διευρυνθεί η ελληνική επικράτεια και να υλοποιηθεί το όνειρο της «Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Η πολιτική του, όμως, σταδιοδρομία δεν ήταν ομαλή σε καμία περίπτωση, καθώς ο Βενιζέλος έγινε στόχος πολλών αποπειρών δολοφονίας από αντιπάλους του, από τα πρώιμα κιόλας χρόνια της πολιτικής ζωής του.
Η εμπλοκή του Βενιζέλου στην πολιτική ξεκινά σχετικά νωρίς, με την εκλογή του στην Κρητική Βουλή το 1889, τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών του σπουδών στη νομική σχολή της Αθήνας. Ο Βενιζέλος ως βουλευτής συμμετέχει ενεργά στα ζητήματα του νησιού. Οι πύρινοι λόγοι του και οι απόψεις του από πολύ νωρίς ξένισαν μια μεγάλη μερίδα βουλευτών του νησιού. Τον Αύγουστο του 1897 στις Αρχάνες Ηρακλείου, σε συνάντηση της επαναστατικής συνέλευσης Κρητών με θέμα την άμεση αυτονόμηση του νησιού από την Τουρκία και την ένωσή της με την Ελλάδα, ο Βενιζέλος θα διαφωνήσει με την πρόταση της αυτονόμησης της Κρητικής πολιτείας και προτάσσει την αναγκαιότητα της σταδιακής αυτονόμησης της νήσου. Το γεγονός αυτό προξενεί την μήνη ενός Ηρακλειώτη βουλευτή, ο οποίος προσπαθεί να του επιτεθεί με ένα μαχαίρι. Ευτυχώς για τον Βενιζέλο, η επίθεση θα αποκρουσθεί από έναν φύλακα την τελευταία στιγμή. Μέχρι την αποχώρησή του και την ανάληψη της πρωθυπουργίας της χώρας, ο Βενιζέλος απέφυγε εκ νέου δολοφονική επίθεση κατά την διάρκεια της συμμετοχής του στα πολιτικά πράγματα του τόπου του.
Η δεύτερη –και ίσως γνωστότερη– δολοφονική επίθεση εναντίον του Βενιζέλου έγινε το 1920. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός βρισκόταν στη Γαλλία για την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η οποία περιελάμβανε το σύνολο των παραχωρήσεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις νικήτριες χώρες του Μεγάλου Πολέμου (Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου) που είχε ολοκληρωθεί το 1918. Ως καθοδηγητής της προσπάθειας της Ελλάδας για την ικανοποίηση των εδαφικών της βλέψεων, ο Κρης ηγέτης καταφέρνει με τις διπλωματικές του ικανότητες να εκπληρώσει σε μεγάλο βαθμός τις επιδιώξεις της Μεγάλης Ιδέας. Τρεις ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας και την λήξη των συζητήσεων (30 Ιουλίου), ο Βενιζέλος αναχωρεί από το Παρίσι. Ενόσω βρίσκεται στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών δέχεται δολοφονική επίθεση με περίστροφο από δύο απότακτους αντιβενιζελικούς αξιωματικούς. Ο Έλληνας Πρωθυπουργούς τραυματίζεται, αλλά ως εκ θαύματος αποφεύγει τον θάνατο και διασώζεται από τους σωματοφύλακές του. Η είδηση της επίθεσης έγινε γνωστή στην Ελλάδα μία μέρα μετά. Λανθασμένα, όμως, γράφτηκε στις εφημερίδες πως ο Βενιζέλος τελικώς δολοφονήθηκε, κάτι το οποίο προξένησε την οργή των βενιζελικών. Μία ομάδα παρακρατικών, εκμεταλλευόμενη το τεταμένο κλίμα μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών, συλλαμβάνει και δολοφονεί τον πολιτικό αντίπαλο του Βενιζέλου, Ίωνα Δραγούμη.
Μετά τις εκλογές του Μαρτίου του 1933, και ενώ το κλίμα διχασμού εξακολουθεί να μαίνεται εντός Ελλάδος, διεξάγονται εκλογές στις οποίες οι αντιβενιζελικοί και το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη επικρατούν με μικρή διαφορά από τους Φιλελεύθερους. Το βράδυ της ίδιας μέρας, ο στρατιωτικός και βενιζελικός Νικόλαος Πλαστήρας προχωράει σε αποτυχημένο πραξικόπημα για να ανατρέψει την νέα κυβέρνηση και να επιβάλει τον Βενιζέλο. Αυτό, διότι πίστευε πως υπήρχε κίνδυνος για το δημοκρατικό πολίτευμα, λόγω της προθυμίας των βασιλικών για την επιστροφή του εξορισθέντα και βασιλιά Γεωργίου Β΄.
Λίγους μήνες αργότερα, στις 6 Ιουνίου του 1933, ο Βενιζέλος δέχεται ακόμα μία δολοφονική επίθεση. Ο ίδιος και η γυναίκα του βρίσκονταν στην Κηφισιά, σε επίσκεψη στη γνωστή συγγραφέα Πηνελόπη Δέλτα. Με την αποχώρησή τους από το σπίτι της μία ομάδα αντιβενιζελικών αστυνομικών προσπάθησε να εμποδίσει το δρόμο στο αυτοκίνητο ασφαλείας του Βενιζέλου και αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Την καταδίωξη ακολουθούν δεκάδες πυροβολισμοί, ωστόσο χάρη στην ικανότητα του οδηγού και προσωπικού φύλακα του Βενιζέλου, Γιάννη Μαρκάκη, αυτός και η γυναίκα του αποφεύγουν τον θάνατο. Ακόμα και αν η απόπειρα απέτυχε, ο σωματοφύλακάς του τραυματίστηκε θανάσιμα και απεβίωσε έπειτα από λίγες ημέρες νοσηλείας στο νοσοκομείο. Οι επίδοξοί δολοφόνοι του Βενιζέλου δικάστηκαν το 1935, όμως διέφυγαν της φυλάκισης εξαιτίας του βενιζελικού κινήματος της 1ης Ιουνίου 1935. Βάσει των μη ολοκληρωμένων πορισμάτων, απεφάνθη πως η δολοφονία ήταν ενέργεια φιλοβασιλικών.
Οι απόπειρες δολοφονίας εναντίον του Ελευθερίου Βενιζέλου ήταν συνολικά 12. Μερικές από αυτές έγιναν κατά την διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης το 1904, όπου απέφυγε την σύλληψη από Ιταλούς εντολοδόχους του διοικητή Γεωργίου. Συνάμα αντίστοιχες απόπειρες έγιναν στη Θεσσαλία αλλά και στη Θεσσαλονίκη, στα χρόνια του Εθνικού Διχασμού. Σίγουρα, μέχρι και σήμερα, είναι ένας πολιτικός που βρέθηκε πολλές φορές στο στόχαστρο για τις ιδέες του, τις πολιτικές του και τον χαρακτήρα του. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αποτελεί θαύμα το πώς επέζησε με τόσες απόπειρες δολοφονίας εναντίον του. Εν τέλει, ο «ενσαρκωτής» της Μεγάλης Ιδέας απεβίωσε στην αυτοεξορία του στο Παρίσι το 1936 από φυσικά αίτια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ελευθέριος Βενιζέλος – Η απόπειρα δολοφονίας του στο Παρίσι, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η δεύτερη απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τα Ιουλιανά (1920), sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- 6 Ιουνίου 1933: Απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου, e-mesara.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Μηχανή του Χρόνου – Πολιτικές δολοφονίες, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
