Του Ευθύμη Κόντου,
Η επικοινωνία των κομμάτων και, συγκεκριμένα, των πολιτικών αρχηγών με τους ψηφοφόρους παρουσίαζε ανέκαθεν μια γοητεία, τόσο για τους πολιτικούς αναλυτές όσο και για το ευρύ κοινό. Ο ρόλος της είναι πολύ σημαντικός, ήδη από τα χρόνια της Αρχαίας Ελλάδας και τις απαρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ο στόχος αυτής είναι διττός: αφενός, να ενημερώσει και, αφετέρου, να επηρεάσει μέσω της άσκησης πειθούς.
Μια προσεκτική ματιά αρκεί, ώστε να κατανοήσει κανείς τους τρόπους με τους οποίους οι Έλληνες πολιτικοί επικοινωνούσαν τα μηνύματά τους στους πολίτες στο πέρασμα των ετών. Τη δεκαετία του ‘80, και πιο συγκεκριμένα το 1985, ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Κωσταντίνος Μητσοτάκης έγραφαν ιστορία, όταν στους λόγους τους, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κατάφερναν να συγκεντρώνουν έκαστος από ένα εκατομμύριο πολίτες. Σχεδόν σαράντα πέντε χρόνια μετά, η επικοινωνία μεταξύ του πολιτικού και του πολίτη έχει αλλάξει ριζικά, ιδιαίτερα κατά την προεκλογική περίοδο.
Οι πολιτικοί αρχηγοί σήμερα δύσκολα θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν τέτοιον αριθμό πολιτών σε κάποια ομιλία τους. Από τη μεριά τους οι ψηφοφόροι, και συγκεκριμένα οι νεαροί πολίτες, δείχνουν να μην συγκινούνται από τις παραδοσιακές μορφές πολιτικής επικοινωνίας. Όλα αυτά, τα οποία εφάρμοζαν οι πολιτικοί του χθες, φαντάζουν πλέον παρωχημένα και ρετρό. Οι σύγχρονοι πολιτικοί αρχηγοί οφείλουν να αναπροσαρμόσουν τα μηνύματά τους, καθώς και να ανακαλύψουν τρόπους, οι οποίοι θα τους κάνουν περισσότερο ελκυστικούς στα μάτια των ψηφοφόρων.
Τη λύση σε αυτό προσέφεραν απλόχερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter, το Instagram και το Tik Tok. Ταυτόχρονα, πλατφόρμες όπως είναι το YouTube και το Spotify έδωσαν τη δυνατότητα στα πολιτικά πρόσωπα να μιλήσουν με δημιουργούς περιεχομένου, των οποίων το κοινό είναι νεανικό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι πολιτικοί επιτυγχάνουν να επικοινωνήσουν τα μηνύματά τους κατευθείαν στις νέες γενιές. Το φαινόμενο αυτό, το οποίο είναι διαδεδομένο στο εξωτερικό εδώ και αρκετά χρόνια, δεν μπορούσε να λείψει και από τις φετινές εκλογές, με τις youtubers NefeliMeg και ZoePreTV να φιλοξενούν πολιτικούς ηγέτες.
Όπως όλα δείχνουν τα τελευταία χρόνια, τα social media θα αναδειχθούν σε σημαντικό εργαλείο στα χέρια του εκάστοτε πολιτικού ηγέτη για τις πολιτικές καμπάνιες του μέλλοντος. Η μετάβαση σε αυτή τη νέα εποχή πολιτικής επικοινωνίας μόνο εύκολη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί για τους πολιτικούς, μιας και ο ξύλινος λόγος μιας άλλης εποχής δείχνει να μην έχει θέση στη νέα αυτή μορφή επικοινωνίας. Το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων, και κυρίως των νέων, το οποίο είτε δεν υφίσταται είτε εξαντλείται υπερβολικά εύκολα και γρήγορα, απαιτεί μια άμεση και ζωντανή επικοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πολιτικός του σήμερα, εάν και ανήκει σε μια άλλη γενιά, παλαιότερη, οφείλει να κολυμπήσει σε νερά άγνωστα και αγεωγράφητα. Μια απλή επίσκεψη στους λογαριασμούς των πολιτικών αρχηγών στην πλατφόρμα του Tik Tok αρκεί για να πειστεί κανείς ότι οι ίδιοι κάθε άλλο παρά εξοικειωμένοι αισθάνονται –και είναι– με τις νέες αυτές συνθήκες. Τόσο η φυσικότητα, όσο και ο αυθορμητισμός απουσιάζουν. Λαμπρό παράδειγμα αποτελούν οι περιπτώσεις όπου οι πολιτικοί αποπειράθηκαν να μιλήσουν «τη γλώσσα των νέων», τη slang. Η αμηχανία τους ήταν φανερή. Αναμφίβολα, ωστόσο, θα φτάσει η στιγμή της εξοικείωσης των πολιτικών προσώπων με τα μέσα και τις πλατφόρμες αυτές. Κάτι αντίστοιχο είχε παρατηρηθεί, όταν οι Έλληνες βουλευτές είχαν κάνει την εμφάνισή τους στο Twitter. Και τότε, στην αρχή, αντιμετώπισαν δυσκολίες, τις οποίες, όμως, σταδιακά ξεπέρασαν.
Για να είμαστε δίκαιοι, λοιπόν, και για να δούμε τη μεγάλη εικόνα, η μεταφορά του πολιτικού λόγου των κομμάτων από τον έναν τρόπο και από το ένα μέσο στο άλλο ουδέποτε ήταν εύκολη υπόθεση. Η δυνατότητα προσαρμογής και η ευελιξία συγκαταλέγονται στα χαρακτηριστικά τα οποία ένας πολιτικός ηγέτης πρέπει να έχει. Και αυτό οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε σε όλους όσους δείχνουν πως προσπαθούν να επικοινωνήσουν τα μηνύματά τους στους πολίτες, με πιο σύγχρονα μέσα και με ψηφιακούς τρόπους. Το σφάλμα τους θα είναι να περιοριστεί όλη αυτή η απόπειρα ψηφιοποίησης της πολιτικής επικοινωνίας μόνο στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Εάν, δηλαδή, δεν συνεχίσουν με σύγχρονο τρόπο να επικοινωνούν, να κυβερνούν και να αντιπολιτεύονται. Γιατί τότε δεν θα επαινούνται για προσαρμοστικότητα, αλλά θα χλευάζονται για ψηφοθηρία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Το ‘χουν οι πολιτικοί με το Tik Tok;», athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Από την αφίσα στο TikTok: Πώς άλλαξε η πολιτική επικοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Πολιτικοί στο TikTok και το YouTube: Μεταξύ cringe και ένοχης απόλαυσης», lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
