Του Γιάννη Τζιβάνη,
Είναι γεγονός ότι πολλές ειδήσεις της καθημερινότητας αναφέρονται σε ατυχήματα και καταστροφές των Μ.Μ.Μ., λεωφορεία του ΟΑΣΘ παίρνουν φωτιά, τρένα βγαίνουν εκτός πορείας, μέχρι και δολοφονίες έχουν γίνει κατά καιρούς μέσα σε αυτά. Ωστόσο, θα έλεγε κανείς ότι πίσω από όλα αυτά τα προβλήματα δυσλειτουργίας των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς κρύβεται και μια ιστορία που αυτά «κουβαλάνε» εδώ και πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, το σιδηροδρομικό δίκτυο της βόρειας Ελλάδας που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και εξυπηρετεί κατοίκους που διαβιούν σε πολύ μακρινά και απομονωμένα χωριά της Μακεδονίας. Γι’ αυτό και μόνο, θα άξιζε μια εκτενέστερη αναφορά σε αυτό.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν στο σιδηροδρομικό δίκτυο της βόρειας Ελλάδας σταθμοί ιδιαίτερα μεγάλοι σε ηλικία με μακρά ιστορία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου σταθμού, αποτελεί ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός της συμπρωτεύουσας που κατασκευάστηκε το 1878 από αυστριακούς υπαλλήλους του βαρόνου Μόρις ντε Χιρς και κατόρθωσε να ενώσει τη Θεσσαλονίκη με τη Μητροβίτσα Κοσσυφοπεδίου που αποτελούσε ανερχόμενο εμπορικό κέντρο της εποχής. Παράλληλα, συνέδεσε την ενδοχώρα της Θεσσαλονίκης με το λιμάνι διευκολύνοντας την μετακίνηση των εμπορευμάτων. Δώδεκα χρόνια αργότερα κατασκευάστηκαν δύο ακόμα γραμμές στη συμπρωτεύουσα, καθιστώντας τη σημαντικότατο σιδηροδρομικό κέντρο της εποχής. Οι διαδρομές που υλοποιούσαν οι γραμμές ήταν οι: Θεσσαλονίκη – Μοναστήρι και Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη. Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι δυστυχώς λίγα χρόνια αργότερα, με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο σταθμός αυτός αποτελούσε το σημείο εκκίνησης για το ταξίδι των Eβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Αυτό είναι ίσως ένα μελανό κομμάτι στην ιστορία του, το οποίο, όμως, δεν παύει να μην αποτελεί κομμάτι της.
Ταυτόχρονα ένας ακόμα σιδηροδρομικός σταθμός με μακρόχρονη ιστορία στον χώρο της Μακεδονίας είναι αυτός της Αμφίπολης. Αναλυτικότερα, ο σιδηροδρομικός σταθμός Αμφίπολης που ήταν κομμάτι της γραμμής Νέα Ζίχνη – Λιμένας Αμφίπολης ονομάστηκε έτσι το 1940 χάρη σε ένα χωριό της περιοχής, ενώ κατά τη διάρκεια του μακεδονικού αγώνα οι Βούλγαροι τον ονόμαζαν “Амфиполи”. Παράλληλα, η γραμμή αυτή συνδεόταν την εποχή εκείνη με το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη, ενώ η λειτουργία του τέθηκε οριστικά σε τερματισμό το 1969 με το ξήλωμα των ραγών του.
Ένας τρίτος σιδηροδρομικός σταθμός άξιος αναφοράς είναι αυτός του Νέου Καυκάσου. Bρίσκεται στα σύνορα Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας και αποτελούσε στάση για τη γραμμή του σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκη – Μοναστήρι. Ο σταθμός λειτούργησε τα 100 πρώτα χρόνια μετά την κατασκευή του το 1894. Τα επόμενα χρόνια, η γραμμή ανταπόκρισης σταμάτησε και οι λιγοστοί επιβάτες του, οι περισσότεροι εκ των οποίων ασχολούνταν με το εμπόριο, σταμάτησαν να μεταφέρουν τα προϊόντα τους με τη βοήθεια του τρένων. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν ως προορισμό το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ αν κρίνει κανείς το πόσο δύσβατη ήταν η περιοχή, πιθανότατα οι ίδιοι διέθεταν άγνοια κινδύνου.
Ένας ακόμα σταθμός που βρίσκεται στην παραμεθόριο είναι αυτός στο Αμύνταιο της Φλώρινας, που αποτελεί το κοντινότερο σημείο του Αρκτούρου που μπορεί κανείς να πάει με τα μέσα. Λειτουργεί από το 1894 και εξυπηρετεί περιοχές όπως η Θεσσαλονίκη η Φλώρινα και παλαιότερα η Κοζάνη. Επιπλέον, σταθμός υψίστης σημασίας είναι αυτός στο Πλατύ Ημαθίας, που αποτελεί σημείο ανταπόκρισης για τις γραμμές που ενώνουν τη Μακεδονία με τη Θεσσαλία, αλλά και περιοχές της Νότιας Ελλάδας.
Σαφώς υπάρχουν και πολλοί άλλοι σιδηροδρομικοί σταθμοί στο βόρειο τμήμα της χώρας και τις απομακρυσμένες της περιοχές που διαθέτουν εξίσου σημαντική ιστορία και μεγάλη χρησιμότητα για τους ντόπιους.
*Σύμφωνα με μια ελληνική αντίληψη παλαιότερων χρόνων, τα τρένα αποτελούν το σημείο μηδέν των ανθρωπίνων σχέσεων, αφού τις χωρίζουν και τις ενώνουν σε λίγες μόνο ώρες!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παλιοί σιδηροδρομικοί σταθμοί στην βόρεια Ελλάδα, maxmag.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σιδηροδρομικός Σταθμός Αμυνταίου, wikiwand.com, διαθέσιμο εδώ
- Σιδηροδρομικός σταθμός Πλατέος, wikiwand.com, διαθέσιμο εδώ
