Της Χρυσούλας Θεοδώρου,
Οι δημοτικές εκλογές διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη Δημοκρατία και την τοπική διακυβέρνηση. Παρέχουν την ευκαιρία στους πολίτες να εκλέξουν αντιπροσώπους, οι οποίοι θα λάβουν αποφάσεις που επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ανοδική τάση αποχής των ψηφοφόρων στις κάλπες των αυτοδιοικητικών εκλογών. Το φαινόμενο αυτό εγείρει ερωτήματα, σχετικά με τα βαθύτερα αίτια και τις πιθανές επιπτώσεις στη Δημοκρατία, αλλά και την πρόοδο της αποκεντρωμένης διοίκησης. Σε αυτό το άρθρο θα διερευνήσουμε ορισμένους από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην αποχή στις δημοτικές εκλογές.
Ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από την αποχή είναι η αντίληψη ορισμένων πολιτών ότι οι τοπικές εκλογές υστερούν σε σύγκριση με τις εθνικές ή περιφερειακές εκλογές. Η τοπική πολιτική μπορεί να μην προσελκύει το ίδιο επίπεδο προσοχής από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή να μην προκαλεί τον ίδιο ενθουσιασμό, όπως οι αναμετρήσεις υψηλότερου προφίλ. Κατά συνέπεια, ορισμένοι δημότες αισθάνονται ότι η ατομική τους ψήφος δεν κάνει ουσιαστική διαφορά στη διαμόρφωση της και, ως εκ τούτου, επιλέγουν να μην συμμετάσχουν.
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο που οδηγεί στην αποχή είναι η αυξανόμενη απογοήτευση από τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα και τους υποψηφίους. Οι πολίτες τείνουν να αισθάνονται αποκομμένοι από τις πολιτικές ελίτ και τις θεωρούν ότι δεν έχουν επαφή με τις ανησυχίες και τις ανάγκες τους. Αυτή η απογοήτευση μπορεί να οδηγήσει σε απάθεια των ψηφοφόρων και σε απροθυμία συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία εν γένει.
Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο μιας λειτουργικής Δημοκρατίας. Ωστόσο, η μείωση της εμπιστοσύνης στους τοπικούς θεσμούς μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την προσέλευση των πολιτών στις κάλπες. Εάν οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις τοπικές αρχές ως διεφθαρμένες, αναποτελεσματικές ή μη ανταποκρινόμενες, μπορεί να απογοητευτούν και να επιλέξουν να απέχουν συνολικά από την εκλογική διαδικασία.
Τα ποσοστά αποχής μπορεί να ποικίλλουν με βάση κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως το εισόδημα, το επίπεδο εκπαίδευσης και η κατάσταση απασχόλησης. Τα άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες ή έλλειψη πολιτικής παιδείας μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν στις δημοτικές εκλογές. Επιπλέον, ορισμένες περιθωριοποιημένες κοινότητες μπορεί να αισθάνονται ότι οι φωνές τους δεν εκπροσωπούνται επαρκώς, γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία.
Οι δημοτικές εκλογές συχνά διεξάγονται παράλληλα με άλλες εκλογές, όπως εθνικές ή περιφερειακές. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην εκλογική κόπωση, με αποτέλεσμα οι πολίτες να αισθάνονται σύγχυση από τη συχνότητα των ευκαιριών ψήφου και να επιλέγουν να απέχουν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Επιπλέον, ο χρόνος διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών μπορεί, επίσης, να επηρεάσει τη συμμετοχή. Εάν συμπίπτουν με αργίες, περιόδους διακοπών ή άλλα σημαντικά γεγονότα, οι πολίτες ενδέχεται να δώσουν προτεραιότητα σε άλλες δραστηριότητες αντί να ψηφίσουν. Παράλληλα, οι ανεπαρκείς προσπάθειες προσέγγισης και κινητοποίησης των ψηφοφόρων μπορεί να συμβάλουν στη χαμηλή συμμετοχή. Όταν οι τοπικοί συνδυασμοί, οι υποψήφιοι και οι τοπικές αρχές αδυνατούν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά με τους πολίτες, να τους ενημερώσουν για την αξία των τοπικών εκλογών και να τους εμπλέξουν στην πολιτική διαδικασία, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απομάκρυνση και αποχή.
Οι επιπτώσεις των υψηλών ποσοστών αποχής στις δημοτικές εκλογές είναι πολύ σοβαρές. Μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια της νομιμότητας των εκλεγμένων αξιωματούχων, αποδυνάμωση της εκπροσώπησης των τοπικών συμφερόντων και μείωση της λογοδοσίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα αυτό, είναι ζωτικής σημασίας να εφαρμοστούν μέτρα που επαναφέρουν τους πολίτες και αποκαθιστούν την εμπιστοσύνη τους στη δημοκρατική διαδικασία. Οι στρατηγικές για την καταπολέμηση της αποχής περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία των τοπικών εκλογών μέσω εκπαιδευτικών εκστρατειών, τη βελτίωση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στους τοπικούς θεσμούς, την ενίσχυση των μηχανισμών συμμετοχής των πολιτών, όπως ο συμμετοχικός προϋπολογισμός, και την προώθηση της ποικιλομορφίας και της συμμετοχικότητας στην τοπική πολιτική.
Συμπερασματικά, η αποχή στις δημοτικές εκλογές μπορεί να αποδοθεί σε έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως η έλλειψη ενδιαφέροντος, η δυσαρέσκεια με τα πολιτικά κόμματα, η χαμηλή εμπιστοσύνη στους τοπικούς θεσμούς, οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, η εκλογική κόπωση και η ανεπαρκής ενημέρωση των ψηφοφόρων. Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση αυτών των αιτιών είναι ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση της τοπικής Δημοκρατίας, τη διασφάλιση αποτελεσματικής τοπικής διακυβέρνησης και την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών στη διαμόρφωση των κοινοτήτων τους προς το καλύτερο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αποτελέσματα εκλογών: Η επικίνδυνη αποχή και δύναμη που δεν έχει, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ποιοι δεν ψηφίζουν και γιατί: Μελέτη της αποχής στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου 2010 | Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας, ekt.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γιατί δεν πρέπει να απέχουμε στις επικείμενες ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές, neolaia.gr, διαθέσιμο εδώ
