Του Νικόλαου Κλάδη,
Μετά τον ηχηρό θρίαμβο της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη, ένα κύμα αισιοδοξίας διακατέχει τους οικονομικούς δείκτες, ενισχύοντας το θετικό κλίμα. Αυτή η ενθαρρυντική τάση αντηχεί στο ελληνικό χρηματιστήριο, που, για πρώτη φορά εδώ και αρκετά χρόνια, ξεπερνά το ψυχολογικό όριο των 1.200 μονάδων.
Καθώς στοχεύουμε στα επόμενα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης, αυξάνονται οι προσδοκίες για μία σειρά μεταρρυθμίσεων σε παιδεία, υγεία, φορολογία, απονομή Δικαιοσύνης, αυξημένες επενδύσεις, αύξηση των χαμηλότερων εισοδημάτων και αξιοσημείωτη μείωση του ονομαστικού δείκτη χρέους προς Α.Ε.Π. (σε δυνητικά χαμηλότερα επίπεδα, ακόμα και από τον αντίστοιχο της Ιταλίας). Ωστόσο, δεν είναι όλα ρόδινα για την Κυβέρνηση, καθώς οι συστάσεις της Κομισιόν πιέζουν για την επιστροφή σε μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα, με σκοπό την αποπληρωμή του μεγάλου δημόσιου χρέους, περιορίζοντας τις δημόσιες δαπάνες, ενώ, παράλληλα, στο παγκόσμιο περιβάλλον συνεχίζει να επικρατεί αβεβαιότητα, λόγω του πληθωρισμού, της ρωσικής εισβολής και του φόβου μίας χρεοκοπίας των Η.Π.Α.
Ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας
Ο πρωταρχικός στόχος της Κυβέρνησης είναι να αποκαταστήσει τη θέση της χώρας ανάμεσα στα έθνη που θεωρούνται ασφαλή για τους επενδυτές. Η επίτευξη επενδυτικού βαθμού από την Ελλάδα έχει τεράστια σημασία για την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Μια ταξινόμηση επενδυτικού βαθμού σηματοδοτεί μια μετατόπιση από το ανεπιθύμητο καθεστώς «σκουπιδιών» (“junks”), ενισχύοντας τους διεθνείς επενδυτές με αυτοπεποίθηση να συμμετάσχουν σε επενδύσεις σε ελληνικά ομόλογα (και όχι μόνο). Συμβολίζει την αναβίωση και την επανένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.
Η επίτευξη του καθεστώτος επενδυτικής βαθμίδας, όχι μόνο θα προσέλκυε ένα ευρύ φάσμα επενδυτών, αλλά θα οδηγούσε, επίσης, σε μειωμένο κόστος δανεισμού. Αυτό με τη σειρά του, θα ωφελούσε τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, μειώνοντας τα έξοδα δανεισμού τους, προσελκύοντας νέες επενδύσεις και διευκολύνοντας την ενίσχυση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Η αναβάθμιση θεωρείται ότι μπορεί να επιτευχθεί έως το τέλος του 2023 και θα εξαρτηθεί από το εκλογικό αποτέλεσμα και τις μεταρρυθμίσεις που θα φέρει στο τραπέζι η νέα Κυβέρνηση. Σύμφωνα με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα, οι προγραμματικές δηλώσεις του πρώτου κόμματος την επόμενη των εκλογών θα κρίνουν την αναβάθμιση της πιστοληπτικής μας ικανότητας.
Σημαντική μείωση του χρέους ως προς το Α.Ε.Π.
Ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Moody’s αξιολογεί θετικά το αποτέλεσμα των εκλογών με τις ισχυρές επιδόσεις της Νέας Δημοκρατίας. Η ανάλυση της Moody’s τονίζει τη σημασία της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, την ενίσχυση του τραπεζικού τομέα και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης. Ο οίκος προβλέπει σημαντική μείωση της ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, με τον δείκτη χρέους προς Α.Ε.Π. να αναμένεται να πέσει κάτω από το 150% μέχρι το 2025.
Παρά τα υψηλά επίπεδα χρέους, οι ευνοϊκοί όροι αποπληρωμής των δανείων από την Ευρωζώνη, η ανάπτυξη του Α.Ε.Π. και, κατ’ επέκταση, η υποχώρηση του δείκτη χρέους προς Α.Ε.Π. έχουν καταστήσει το χρέος πιο βιώσιμο. Παρόλο που Ελλάδα δεν κατέχει την επενδυτική βαθμίδα, δανείζεται με χαμηλότερο κόστος από τη γειτονική Ιταλία, με αποτέλεσμα την ευκολότερη εξυπηρέτηση των χρεών. Είναι σημαντικό να τονιστεί, όμως, πως σε κανονικούς αριθμούς το χρέος της χώρας ξεπερνάει τα $ 400 δις, από τα μεγαλύτερα στο κόσμο, βάσει πάντα του βεληνεκούς της οικονομίας. Τα δάνεια του E.S.M. θα πρέπει να αρχίσουν να αποπληρώνονται από την επόμενη δεκαετία, αναγκάζοντας τη χώρα να παρουσιάσει μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα.
Ισχυρή ανάπτυξη για το 2023
Το επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για τα επόμενα 4 χρόνια, στοχεύοντας στην ανάπτυξη της τάξης του 3%, διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, η Ελλάδα αναμένεται να παρουσιάσει ρυθμό ανάπτυξης 2,4%. Η έκθεση υπογραμμίζει τη θετική επίδραση μιας ανθεκτικής αγοράς εργασίας και της εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στην οικονομική δραστηριότητα. Προβλέπει μείωση του πληθωρισμού, λόγω της χαλάρωσης των τιμών της ενέργειας, και μείωση του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης. Η αύξηση της εγχώριας και εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να συμβάλουν στην αύξηση του Α.Ε.Π.
Η εστίαση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στις επενδύσεις, ιδιαίτερα στις κατασκευές, αναμένεται να αντισταθμίσει, εν μέρει, τον αντίκτυπο των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης, λόγω των υψηλότερων επιτοκίων. Η ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού προβλέπεται να τονώσει τις εξαγωγές, ενώ η αύξηση των εισαγωγών ενδέχεται να είναι συγκρατημένη. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως δεν πρέπει να ξεγελάνε τα υψηλά νούμερα ανάπτυξης, ειδικά όταν η ανάπτυξη αυτή επωφελεί τους οικονομικά ισχυρούς εις βάρος των αδύναμων, γεγονός που συνέβη ως απόρροια των στρεβλώσεων του υψηλού πληθωρισμού.
Συνέχιση μεταρρυθμίσεων
Παρά το θετικό κλίμα που επικρατεί για την οικονομία, η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε αρκετούς δείκτες, αφήνοντας, όμως, άφθονα περιθώρια βελτίωσης. Συγκεκριμένα, υπάρχει επιτακτική ανάγκη μετασχηματισμού του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, απομάκρυνσης από την εξάρτηση από την εσωτερική κατανάλωση, ενισχύοντας την ανάπτυξη μέσω της αύξησης των εξαγωγών και των παραγωγικών επενδύσεων. Είναι απαραίτητο, επίσης, να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία του κράτους, απελευθερώνοντας τη Δημόσια Διοίκηση από τη σημερινή επαχθή εικόνα της που βαραίνει κάθε πολίτη και ιδιοκτήτη επιχείρησης, λόγω γραφειοκρατίας, πελατειακών σχέσεων, άδικης φορολόγησης, που απομακρύνουν τους ξένους επενδυτές. Επιπλέον, η σωστή λειτουργία των θεσμών είναι ζωτικής σημασίας, καθώς παρέχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε μια χώρα, τόσο για την οικονομία της όσο και για την κοινωνία στο σύνολό της. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να μειωθεί ο χρόνος διευθέτησης της απονομής Δικαιοσύνης, κατά τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, για να ενισχυθεί το φιλικό περιβάλλον ως προς τις επιχειρήσεις.
Επιστροφή στα πλεονάσματα από το 2024
Μέχρι το κλείσιμο του 2023, οι δημόσιες παροχές που ξεκίνησαν κατά την έναρξη της πανδημίας και παρέμειναν εν μέσω της ρωσικής εισβολής και της πληθωριστικής κρίσης αναμένεται να σταματήσουν προσωρινά. Η Επιτροπή υποστηρίζει ενεργά την αποκατάσταση των πλεονασμάτων σε περίπου 2,5%, επιβάλλοντας περιορισμούς στα μέτρα οικονομικής στήριξης, όπως επιδοτήσεις, εντείνοντας τις προσπάθειες κατά της φοροδιαφυγής και ενισχύοντας τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Αυτές οι συστάσεις πρόκειται να φέρουν την Κυβέρνηση σε δύσκολη θέση, καθώς είχε δώσει υποσχέσεις για ενίσχυση των μισθών και των συντάξεων στον δημόσιο τομέα, καθώς και μείωση φόρων.
Επιπλέον, η διακοπή των επιδομάτων στήριξης των νοικοκυριών θα επηρεάσει αναμφίβολα τα άτομα που έχουν συνηθίσει την υφιστάμενη πολιτική παροχών, επηρεάζοντας, έτσι, τη συνολική τους κατάσταση, ενώ, ακόμη, ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, ιδιαίτερα στα τρόφιμα. Αυτή η πολιτική «σύσφιξης» θεωρείται αναγκαία, έτσι ώστε το χρέος της Ελλάδας να καταστεί βιώσιμο, καθώς από την επόμενη δεκαετία θα κληθεί να ξεπληρώσει τα χρέη που πήρε από το E.S.M. και την Ε.Κ.Τ., για τη διάσωση της χώρας την περίοδο της κρίσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι σημαίνει και γιατί μας αφορά η επενδυτική βαθμίδα, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Στους πρωταθλητές μείωσης χρέους η Ελλάδα, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κομισιόν για Ελλάδα: Προβλέπει ανάπτυξη 2,4% και πληθωρισμό 4,2% τo 2023, imerisia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής ζητά από την Ελλάδα η Κομισιόν – Τι προτείνει, ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
