Της Χαράς Καλύβα,
Το Ιράν καταδικάστηκε από διεθνείς παρατηρητές μετά την εκτέλεση τριών ακόμη ανδρών για τις πρόσφατες διαδηλώσεις που συγκλόνισαν τη χώρα. Οι Majid Kazemi, Saleh Mirhashemi και Saeed Yaqoubi εκτελέστηκαν στο Ισφαχάν, όπως ανέφερε την Παρασκευή 19 Μαΐου το δικαστικό πρακτορείο ειδήσεων Mizan News. Οι τρεις κατηγορούνταν για την πραγματοποίηση επίθεσης, από την οποία σκοτώθηκαν τρεις αξιωματικοί ασφαλείας στο Ισφαχάν τον Νοέμβριο του 2022 κατά τη διάρκεια αντικυβερνητικών διαδηλώσεων.
Το State Department των Η.Π.Α. κάλεσε την Πέμπτη το Ιράν να απέχει από την πραγματοποίηση των εκτελέσεων, χαρακτηρίζοντας τις διαδικασίες «εικονικές δίκες». Και η Διεθνής Αμνηστία δήλωσε ότι οι άνδρες «προωθήθηκαν με ταχείς ρυθμούς μέσω του δικαστικού συστήματος του Ιράν» χωρίς να τηρηθεί η δέουσα διαδικασία. «Αυτές οι εκτελέσεις έχουν σκοπό να παρατείνουν την κυριαρχία της Ισλαμικής Δημοκρατίας και μόνο ένα υψηλό πολιτικό κόστος μπορεί να σταματήσει περισσότερες εκτελέσεις διαδηλωτών», έγραψε στο Twitter ο Mahmood Amiry-Moghaddam, διευθυντής της μη κυβερνητικής οργάνωσης Ιράν Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Το Ιράν εκτέλεσε τουλάχιστον 582 ανθρώπους πέρυσι, μια αύξηση 75% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λένε ότι η αύξηση αυτή αντανακλά μια προσπάθεια της Τεχεράνης να «ενσταλάξει τον φόβο» στους διαδηλωτές κατά του καθεστώτος. Οι διαμαρτυρίες σάρωσαν ολόκληρη την Ισλαμική Δημοκρατία μετά τον θάνατο υπό κράτηση της Mahsa Amini, μιας 22χρονης Κούρδισσας που συνελήφθη από την αστυνομία ηθών στην Τεχεράνη τον περασμένο Σεπτέμβριο, επειδή «φορούσε με ακατάλληλο τρόπο το χιτζάμπ της».
Πηγές ανέφεραν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι άνδρες εξαφανίστηκαν βίαια, στη συνέχεια βασανίστηκαν και αναγκάστηκαν να κάνουν ενοχοποιητικές καταθέσεις που αποτέλεσαν τη βάση των ποινικών υποθέσεων εναντίον τους. Οι ανακριτές φέρονται να κρέμασαν τον Kazemi ανάποδα, να του έδειξαν ένα βίντεο όπου υπέβαλαν τον αδερφό του σε βασανιστήρια και εικονικές εκτελέσεις και να τον απειλούν ότι θα σκοτώσουν τα αδέλφια του. Σε ένα ηχητικό μήνυμα μέσα από τη φυλακή Dastgerd, όπου κρατούνταν οι τρεις άνδρες, ο Kazemi ακούγεται να λέει: «Ορκίζομαι στον Θεό ότι είμαι αθώος. Δεν είχα κανένα όπλο πάνω μου. Αυτοί (οι δυνάμεις ασφαλείας) με χτυπούσαν συνεχώς και με διέταζαν να πω ότι αυτό το όπλο είναι δικό μου. Τους είπα ότι θα έλεγα ό,τι ήθελαν, απλώς σας παρακαλώ αφήστε ήσυχη την οικογένειά μου».
Το Επαναστατικό Δικαστήριο καταδίκασε τον Kazemi και τους άλλους δύο άνδρες για «εχθρότητα κατά του Θεού», μια ασαφώς καθορισμένη κατηγορία εθνικής ασφάλειας, και τους επέβαλε την θανατική ποινή, έπειτα από δίκη τεσσάρων ημερών όπως είπαν ακτιβιστές.
Σύμφωνα με το εδρεύων στις Η.Π.Α. Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν (CHRI), τους στερήθηκε η δυνατότητα να προετοιμάσουν μια σωστή υπεράσπιση, οι εισαγγελείς βασίστηκαν σε εξαναγκαστικές «ομολογίες» και το κατηγορητήριο ήταν «γεμάτο παρατυπίες που αποκαλύπτουν ότι επρόκειτο για μια υπόθεση με πολιτικά κίνητρα». Πρόσφατα, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι το ανώτατο δικαστήριο επικύρωσε τις ποινές τους.
«Η χρήση της θανατικής ποινής εναντίον αυτών των ανδρών είναι μια κατάφωρη πράξη εκδίκησης εναντίον μιας θαρραλέας γενιάς διαδηλωτών που διεκδίκησε σταθερά τα δικαιώματα του ιρανικού λαού κατά τη διάρκεια των τελευταίων επτά μηνών», δήλωσε την Τετάρτη σε ανακοίνωσή της η Diana Eltahawy, αναπληρώτρια διευθύντρια της Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή.
Ο επικεφαλής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του ανθρώπου, Volker Türk, εξέφρασε την περασμένη εβδομάδα τον αποτροπιασμό του για τον «τρομακτικά υψηλό αριθμό εκτελέσεων», όπως τον χαρακτήρισε, φέτος στο Ιράν. Επικαλούμενος πηγές του ΟΗΕ ανέφερε ότι τουλάχιστον 209 άνθρωποι έχουν θανατωθεί μέχρι στιγμής φέτος –περισσότεροι από 10 άνθρωποι κάθε εβδομάδα– κυρίως για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, κάνοντας λόγο για «αποτρόπαιο ρεκόρ».
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ιράν επικρίνεται για τη σκληρή μεταχείριση των διαδηλωτών. Το 2009, μετά τις αμφισβητούμενες Προεδρικές Εκλογές, χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν δίκαιες εκλογές και τον τερματισμό της διαφθοράς. Η Κυβέρνηση απάντησε με μια βίαιη καταστολή, κατά την οποία δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες συνελήφθησαν.
Παρά την αντιμετώπιση της διεθνούς καταδίκης για τη μεταχείριση των πολιτικών αντιφρονούντων, το Ιράν δεν δείχνει σημάδια χαλάρωσης της επιθετικής του στάσης απέναντι στους διαδηλωτές. Αυτό έχει οδηγήσει σε ανησυχίες ότι η χώρα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει περαιτέρω αναταραχές τα επόμενα χρόνια, ιδίως καθώς οι οικονομικές συνθήκες συνεχίζουν να επιδεινώνονται.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ιράν δεν είναι το μόνο που αντιμετωπίζει τους πολιτικούς αντιφρονούντες. Πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν αντιμετωπίσει επικρίσεις για τους χειρισμούς τους σε διαδηλώσεις και κινήματα της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, εφόσον υπογράφει την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Ιράν έχει καθήκον να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των πολιτών του, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση, στο συνεταιρίζεσθαι και στην ειρηνική διαμαρτυρία.
Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συνεχίσει να καλεί το Ιράν να σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών του και να παρέχει ένα δίκαιο και διαφανές δικαστικό σύστημα. Μόνο μέσω του γνήσιου διαλόγου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί το Ιράν να γίνει ένα πιο σταθερό, με ευημερία έθνος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- David Gritten, Iran executes three over anti-government protests, BBC News. Διαθέσιμο εδώ
- Rob Picheta & Irene Nasser, Iran condemned after executing three men over recent protests, CNN. Διαθέσιμο εδώ
