Του Μενέλαου Γιώτη,
Το εκλογικό αποτέλεσμα
Η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη πέτυχε μια τεράστια και ιστορική νίκη τόσο για την παράταξη όσο και για τον ευρύτερο συντηρητικό – φιλελεύθερο χώρο. Δεν χωρά πλέον καμία αμφιβολία το ποιος είναι κυρίαρχος στο πολιτικό παιχνίδι αυτή τη στιγμή. Η νίκη αυτή είναι πράγματι ιστορική για τους εξής λόγους. Αρχικά, είναι η πρώτη φόρα που η Ν.Δ. πετυχαίνει μια δεύτερη συνεχόμενη εκλογική νίκη ανεβάζοντας τα ποσοστά της, ενώ, δευτερευόντως, έχουμε κατάρρευση όλου του προοδευτικού και αριστερού χώρου, καθώς ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. υπέστη κατάρρευση χάνοντας 11 μονάδες σε σχέση με τις Εκλογές του 2019.
Ταυτόχρονα, το Με.Ρ.Α.25 έπεσε κάτω από το όριο του 3% και τέθηκε εκτός Βουλής. Επομένως, παρατηρούμε πως διαμορφώνεται ένα νέο σκηνικό συσχετισμών δυνάμεων, το οποίο φαίνεται να είναι εντελώς διαφορετικό από άλλες φορές που κυριαρχούσε ο δικομματισμός. Δικομματισμός πλέον δεν υπάρχει με βάση τα αποτελέσματα. Αυτό που υπάρχει είναι ένας «σχετικός» μονοκομματισμός με μια ισχυρή Δεξιά – Συντηρητική παράταξη (ΝΔ) και ένας συντετριμμένος, διχασμένος και κατακερματισμένος χώρος από 3 κόμματα της Αριστεράς και της Σοσιαδημοκρατίας (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ., ΠΑ.ΣΟ.Κ., Κ.Κ.Ε.), που αθροιστικά δεν ξεπερνούν το 39%. Όλο αυτό με μια λέξη μόνο περιγράφεται: πανωλεθρία του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. και της Αριστεράς γενικότερα και ηγεμονία για τη Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η κατάρρευση του Προοδευτικού χώρου
Το αποτέλεσμα αυτό φέρνει τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. σε μια υπαρξιακή κρίση από το πουθενά. Κανένας δεν περίμενε αυτή την κατάρρευση, ούτε καν οι αντίπαλοί τους. Δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να προβλέψει και στο τέλος να ερμηνεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Σίγουρα προσωπικά δεν θα ήθελα να βρίσκομαι στις θέσεις των πολιτικών αναλυτών, καθώς θα ήμουν υποχρεωμένος να εφεύρω λόγους για τους οποίους έχασε ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. και η Αριστερά ευρύτερα. Η συντριβή του συνοδεύτηκε από τη μικρή άνοδο που σημείωσαν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και το Κ.Κ.Ε.
Το σκηνικό που διαμορφώνεται, παρά την άνοδο των άλλων δύο κομμάτων, δεν τους δίνει σε καμία περίπτωση το δικαίωμα να πανηγυρίζουν. Διότι το ποσοστό του ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν αυξήθηκε τόσο, ώστε να μπορεί να ελπίζει ότι θα πάρει σύντομα την πρωτοκαθεδρία στον χώρο της κεντροαριστεράς, αλλά επιπλέον, αυτή τη στιγμή καμία δύναμη σε αυτόν τον χώρο δεν θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα, καθώς έχουμε τη Δεξιά παράταξη πιο δυνατή από ποτέ σε μια περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη. Έτσι, πάνω από έναν κατεστραμμένο και κατακερματισμένο χώρο της ευρύτερης Αριστεράς, η μόνη δύναμη που δικαιούται να πανηγυρίζει είναι η Ν.Δ. Οποιοσδήποτε άλλος έχει το θράσος απλά και μόνο να χαμογελάσει. Kοιτώντας το αποτέλεσμα, δείχνει ότι δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το τι έχει πραγματικά συμβεί στην ελληνική κοινωνία, αλλά κι ότι δεν έχει συνείδηση για το τι πρόκειται να ακολουθήσει τα επόμενα τέσσερα τουλάχιστον χρόνια στη χώρα.
Υπάρχει πλέον καθαρή εναλλακτική πρόταση;
Η εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης που ήταν η απλή αναλογική, η οποία έδινε μια νέα δυνατότητα κι έναν νέο τρόπο στο πώς θα μπορούσε να κυβερνηθεί η χώρα, ηττήθηκε με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο. Δυστυχώς ή ευτυχώς (δυστυχώς για εμένα), η σταθερότητα της ενισχυμένης αναλογικής και των αυτοδύναμων κυβερνήσεων κέρδισαν. Ίσα ίσα, οι προοδευτικές δυνάμεις και ειδικά ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. πλήρωσε ένα δυσανάλογα βαρύ τίμημα προβάλλοντας ως λύση την «προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας». Πλέον οφείλει να ανασυγκροτηθεί όσο γίνεται γρηγορότερα, να ορίσει νέα ατζέντα με βάση τη λαϊκή ετυμηγορία και να προσπαθήσει να επανέλθει με ένα αξιοπρεπές ποσοστό, προσπαθώντας να ξαναπιάσει τον παλμό μιας κοινωνίας που έχει ανάγκη μια αξιόπιστη εναλλακτική. Μια εναλλακτική καθαρή, σταθερή, ριζοσπαστική όπου χρειάζεται και μετριοπαθή όπου κρίνεται αναγκαίο.
Η έντονη πολλές φορές αμφιταλάντευση πολλών στελεχών του κόμματος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ήταν εξαιρετικά αυτοκαταστροφική. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. έδειχνε να μην είχε σταθερή θέση ούτε για το πρόγραμμά του, αλλά ούτε για το πώς θα αξιοποιηθεί το σύστημα της απλής αναλογικής. Όλο αυτό ήταν φυσικό να δημιουργήσει σύγχυση στο εκλογικό σώμα, ανασφάλεια για το εάν θα υπάρξει κυβέρνηση, άρα και προβληματισμό για την επόμενη μέρα. Από την άλλη, η Ν.Δ. ήταν σταθερή σε όλα. Αυτοδυναμία, ισχυρή κυβέρνηση, αύξηση μισθών, σταθερότητα και ανάπτυξη. Δεν έχει σημασία εάν αυτά που είπε μπορούν να εφαρμοστούν και να είναι θετικά για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία. Σημασία έχει ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου κανένα στέλεχος της Ν.Δ. δεν παρέκκλινε από τις θέσεις του κόμματος και κυριαρχούσε μια στιβαρή και σταθερή ρητορική, η οποία στο τέλος της ημέρας ενέπνευσε ένα βασικό χαρακτηριστικό που έκρινε το αποτέλεσμα: αξιοπιστία. Εάν κάτι έλειπε από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. και τις υπόλοιπες προοδευτικές δυνάμεις ήταν αυτό.
Όσον αφορά το ΠΑ.ΣΟ.Κ., η μικρή άνοδος μπορεί στις νέες εκλογές να έχει δύο δρόμους. Εάν ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. συσπειρωθεί σε σημαντικό βαθμό ενδέχεται να συμπιεστεί λόγω της πόλωσης. Εάν, τελικά, η κατάρρευση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.–Π.Σ. έχει συνέχεια, τότε το πάλε ποτέ μεγάλο κόμμα της κεντροαριστεράς έχει μεγάλες πιθανότητες να πρωταγωνιστήσει ξανά στο πολιτικό σκηνικό. Το διακύβευμα, λοιπόν, των νέων εκλογών είναι πλέον πολύ διαφορετικό. Δεδομένου ότι το ζήτημα του ποιος θα κυβερνήσει έχει ήδη κριθεί, ο λαός θα επιλέξει και θα πρέπει να ξεκαθαρίσει ποιος θα είναι στην Αξιωματική Αντιπολίτευση και σε ποιον θα δώσει «ψήφο εμπιστοσύνης», έτσι ώστε να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.
Αυτή τη στιγμή η μπάλα είναι στα πόδια του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Π.Σ. και επιβάλλεται να κινηθεί γρήγορα, να διαμορφώσει μια νέα ατζέντα που θα είναι ελκυστική και θα βασίζεται στα θέματα που ο λαός ορίζει ως προτεραιότητες για τη ζωή του. Το στοίχημα είναι μεγάλο και κρίσιμο. Το τί θα γίνει θα το αποφασίσει ο κυρίαρχος λαός στο τέλος τους επόμενου μήνα, όπως όλα δείχνουν. Προτείνω από μεριάς μου, εμείς οι προοδευτικοί πολίτες να σκεφτούμε ψύχραιμα και με νηφαλιότητα το τι αντιπολίτευση θέλουμε, με σκοπό σε τέσσερα χρόνια να διεκδικήσει την κυβέρνηση με αξιώσεις. Περισσότερος κατακερματισμός σημαίνει επιπλέον χάσιμο χρόνου και συνέχιση της συντήρησης και της κατάρρευσης. Ας αποφασίσουμε, λοιπόν, κυρίαρχα και μαζικά!
