Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Η συντριβή του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και του Αλέξη Τσίπρα, προσωπικά, στις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, εκτός από την πανηγυρική επιβεβαίωση της πολιτικής κυριαρχίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, δημιούργησε και μια μεγάλη ευκαιρία για το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ο Νίκος Ανδρουλάκης συγκαταλέγεται στους νικητές των εκλογών κι έχει τη δυνατότητα να ανατρέψει ή έστω να εγγράψει υποθήκη ανατροπής των συσχετισμών στην αντιπολίτευση.
Η πολιτική τα φέρνει έτσι, ώστε η νίκη από την ήττα να χωρίζονται, πολλές φορές, από αχνές γραμμές, που καθιστούν εύκολη τη μεταπήδηση από τη μία κατάσταση στην άλλη. Αν ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κινούνταν στα ποσοστά που οι δημοσκοπήσεις του έδιναν λίγο πριν τις κάλπες, αν δηλαδή έχανε μεν με καθαρή διαφορά από τη Ν.Δ., της τάξεως των 6% μονάδων, κατορθώνοντας, παράλληλα, να διατηρήσει ένα ποσοστό πέριξ του 30%, τότε το ποσοστό που κατόρθωσε να συγκεντρώσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν είναι βέβαιο ότι θα λογιζόταν ως επιτυχία. Ο Ανδρουλάκης είχε θέσει τον πήχη στην επίτευξη ενός «ισχυρού, διψήφιου ποσοστού». Σίγουρα, δεν έχουμε να κάνουμε με μια συγκεκριμένη, απολύτως προσδιορισμένη αριθμητικά επίδοση. Η λογική, όμως, λέει ότι ο στόχος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ήταν ένα ποσοστό σίγουρα μεγαλύτερο του 10%, μιας και ο Πρόεδρός του δεν ομιλούσε απλώς για διψήφιο ποσοστό. Ο προσδιορισμός του ως ισχυρού ή μη ήταν δεδομένο ότι θα αποτελούσε αντικείμενο ερμηνείας. Πάντως, με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. να διατηρείται κοντά στο 30%, το 11,4% που τελικά απέσπασε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. δύσκολα θ’ αποτελούσε αφορμή για πανηγυρισμούς.
Η κατάρρευση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όμως, μετάβαλε άρδην τα δεδομένα. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. όχι μόνο ηττήθηκε με μια διαφορά άνω των 20 ποσοστιαίων μονάδων, αλλά πλέον η διαφορά του από το τρίτο ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι μονοψήφια. Η θέση του, επομένως, ως πρώτη δύναμη της αντιπολίτευσης και βασικός κομματικός φορέας εκλογικήw έκφρασης της λεγομένης Κεντροαριστεράς τίθενται εν αμφιβόλω. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχει την ευκαιρία σε ένα μήνα από σήμερα, στις δεύτερες εκλογές της 25ης Ιουνίου, να κοντράρει ένα κόμμα που βρίσκεται σε κατάσταση αφασίας μετά τον εκλογικό του καταποντισμό, με έπαθλο την ανάδειξή του σε βασικό αντίπαλο της ΝΔ. Ακόμα κι αν σε αυτή τη φάση δεν προλάβει να υπερκαλύψει τη διαφορά που το χωρίζει από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., το γεγονός ότι θα έχει κάνει ντέρμπι τη δεύτερη θέση θα του προσδώσει τεράστια δυναμική πλήρους ανατροπής στις Ευρωεκλογές του 2024. Για να συμβεί όμως αυτό, θα πρέπει η Χαριλάου Τρικούπη να μην επαναπαυθεί στις δάφνες της και να μην επιτρέψει στην αλαζονεία να εμφιλοχωρήσει στην πολιτική της στρατηγική.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. πηγαίνει σε «πόλεμο» και το παν είναι να γνωρίζει, όσο το δυνατόν καλύτερα, την κατάσταση του αντιπάλου του. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αυτή τη στιγμή δεν είναι μόνο βαριά πληγωμένος από το αποτέλεσμα των εκλογών. Βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση. Ο Τσίπρας και οι επιτελείς του γνώριζαν ότι θα ηττηθούν. Δεν περίμεναν, όμως, να συντριβούν και να κινδυνεύουν να χάσουν, εκτός από την Κυβέρνηση, και τα κεκτημένα 11 ετών από τότε που αναδείχθηκε το κόμμα τους ως εις εκ των δύο βασικών πυλώνων του ατελούς δικομματισμού της κρίσης. Δεν έχουν σχέδιο διαχείρισης μιας τέτοιας κατάστασης και βρίσκονται σε πανικό μπροστά σε μια νέα συντριβή, που μπορεί να είναι και μεγαλύτερων διαστάσεων.
Ο ίδιος ο Τσίπρας είναι Πρόεδρος υπό προθεσμία. Βλέπει πολλούς από τους συντρόφους του να τον θέλουν στο τιμόνι του κόμματος απλώς για να χρεωθεί τη νέα ήττα. Παρατηρεί τους «δελφίνους» να ετοιμάζονται διακριτικά για τη μάχη της διαδοχής του. Μέσα σε αυτό το κλίμα ο ίδιος αντιδρά σπασμωδικά. Οι δηλώσεις του για το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου δείχνουν έναν ηγέτη που δεν αρνείται την πραγματικότητα και προσπαθεί απεγνωσμένα να διασωθεί ο ίδιος προσωπικά. Σύμφωνα με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ και όσους τον στηρίζουν, για την ήττα φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από τον ίδιο. Φταίνε οι πολίτες που ψήφισαν μαζικά τη Ν.Δ. Φταίει το ΠΑ.ΣΟ.Κ., διότι αρνούνταν να συμπράξει σε μια δήθεν προοδευτική Κυβέρνηση. Φταίει το Κ.Κ.Ε., διότι αρνούνταν να δώσει ανοχή σε ένα τέτοιο σχήμα. Φταίει ο Βαρουφάκης, γιατί του θύμιζε τη μνημονιακή του κωλοτούμπα. Φταίνε τα κόμματα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, διότι διασπούν τον χώρο. Η έσχατη γραμμή άμυνας, προκειμένου ο Τσίπρας να παραμείνει στην ηγεσία του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., αφορά τις ευθύνες που αποδίδει στο εσωτερικό του κόμματός του: Φταίνε αυτοί που δεν τον άφηναν να υλοποιήσει τα σχέδιά του για μια Κεντροαριστερή μετατόπιση του κόμματος, μένοντας προσκολλημένοι στον «ΣΥ.ΡΙΖ.Α. του 3%». Με αυτά τα μυαλά είναι βέβαιον ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οδεύει στην καταστροφή.
Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έχασε τόσο εμφατικά, διότι απλούστατα είναι ένα κόμμα το οποίο αδυνατεί να λειτουργήσει σε συνθήκες δημοκρατικής ομαλότητάς. Δεν μπορεί να ασκήσει την αντιπολίτευση που επιτάσσει η Αστική Δημοκρατία, διότι απλούστατα δεν πιστεύει σε αυτήν. Ανεδείχθη κατά την περίοδο της αντι- μνημονιακής υστερίας, όταν η κατάρρευση των μεταπολιτευτικών βεβαιοτήτων άνοιξε τον δρόμο στην κανονικοποίηση του περιθωρίου. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. άσκησε πεζοδρομιακή αντιπολίτευση, έμπλεη βίας και χυδαιότητας. Αυτή την αντιπολίτευση προσπάθησε να ασκήσει την τετραετία που προηγήθηκε, αλλά πλέον δεν του βγαίνει. Η Ελλάδα δεν είναι χώρα υπό χρεωκοπία και τον Τσίπρα βαρύνει το τρίτο και χειρότερο εκ των μνημονίων. Το να λειτουργεί λες και βρίσκεται στο 2015 προκαλεί οργή στον κόσμο που κορόιδεψε και ανησυχία στον κόσμο που αναζητεί μετριοπάθεια και σταθερότητα. Εκεί πρέπει να ποντάρει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και να δώσει στον λαό την αντιπολίτευση, σε πρώτη φάση, που θέλει.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ., ακόμη και κατά την περίοδο που ήταν τελευταίο κοινοβουλευτικό κόμμα, δεν λειτούργησε ως φορέας στείρας αντιπολίτευσης. Ήταν, είναι και παραμένει ιδιοσυγκρασιακά κόμμα εξουσίας. Λειτουργεί θεσμικά και δεν εξισώνει τη δυναμική αντιπαράθεση με το μπάχαλο. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχει το πατριωτικό DNA της Δημοκρατικής Παράταξης, γι’ αυτό και ουδέποτε κατήγγειλε τον φράχτη του Έβρου, ουδέποτε στήριξε τη Συμφωνία των Πρεσπών και, φυσικά, ουδέποτε εξήγησε «Πρέσπες του Αιγαίου» όπως ο Τσίπρας. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι το κόμμα που δημιούργησε την ελληνική μεσαία τάξη. Δεν έχει σχέση με αυτούς που επιχείρησαν τη βίαιη διάλυσή της διά της υπερ- φορολόγησης και φιλοδοξούν ν’ αναλάβουν την εξουσία για να ολοκληρώσουν το έργο τους.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπήρξε και παραμένει λαϊκό κόμμα και στο πλαίσιο της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής προσεγγίζει τα ζητήματα που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν έχει (και οφείλει να μην αποκτήσει) κάποια σχέση με τον λούμπεν δικαιωματισμό, που, βιάζοντας την έννοια της προόδου, επιθυμεί να καθυποτάξει την πολιτισμική παράδοση της χώρας στα περιθωριακά του πρότυπα. Εν τέλει, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ασκεί σοβαρή αντιπολίτευση, το μόνο είδος αντιπολίτευσης που μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της χώρας, αντικαθιστώντας τους σημερινούς κυβερνώντες με καλύτερους. Η αντιπολίτευση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. άφησε επί τέσσερα χρόνια ασύδοτο τον Μητσοτάκη και τον οδήγησε στην ιστορική του νίκη. Αν κάποιος επιθυμεί τον ουσιαστικό έλεγχο της Κυβέρνησης της Ν.Δ. και μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση, η υπερψήφιση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. αποτελεί μονόδρομο. Αυτή οφείλει να είναι η ουσία της στρατηγικής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ενόψει των εκλογών της 25ης Ιουνίου.
Η ζωή κάνει κύκλους, το ίδιο και η πολιτική. Βρισκόμαστε άραγε στην ολοκλήρωση του κύκλου που ξεκίνησε πριν δέκα χρόνια με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. σε ρόλο κόμματος εξουσίας, αντί του ΠΑ.ΣΟ.Κ.; Μόνο το ίδιο το Κίνημα μπορεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα. Η μπάλα πλέον βρίσκεται στα πόδια του Ανδρουλάκη και η ομάδα χρειάζεται σκορ…
