Της Δανάης Χιόνου,
Στις 12 Φεβρουαρίου 1554 στον Πύργο του Λονδίνου, η λαίδη Jane Grey περιμένει την εκτέλεσή της στο κελί που πριν κάποια χρόνια βρίσκονταν δύο άλλες έκπτωτες Βασίλισσες: Η Άννα Μπολέιν και η Κάθριν Χάουαρντ. Σε αντίθεση με αυτές, η Τζέιν Γκρέι δεν ήταν θύμα ενός Βασιλιά, αλλά παρέμενε θύμα της εποχής της. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε την ζωή και άνοδό της στον θρόνο της Αγγλίας και την αναπόφευκτη εκτέλεσή της από τη Βασίλισσα Μαρία Α΄.
Βρισκόμαστε στα 1533, όταν οι γονείς της Τζέιν, Χένρι Γκρέι και η Φράνσις Μπράντον, παντρεύονται. Η Φράνσις ήταν κόρη της μικρότερης αδελφής του Ερρίκου Η΄ και του Τσάρλς Μπράντον, Δούκα του Σάφολκ. Από την άλλη, βρίσκουμε τις ρίζες του οίκου των Γκρέι στη νορμανδική κατάκτηση της Αγγλίας από τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή. Παρόλα αυτά, ο οίκος των Γκρέι ανέρχεται σε ευγενείς μόλις τον 15ο αιώνα, χάρη στον πρώτο γάμο της μετέπειτα Βασίλισσας Ελισάβετ Γουίνβιλ με τον Σερ Τζον Γκρέι, ο οποίος πέθανε στον πόλεμο των δύο Ρόδων (1455-1487). Μετά τον γάμο του Χένρι Γκρέι και της Φράνσις Μπράντον, ο πρώτος παίρνει τον τίτλο του τρίτου Μαρκησίου του Ντόρσετ. Σε αυτό το σημείο, ο Βασιλιάς Ερρίκος Η΄ έχει ήδη αποσχιστεί από την Καθολική Εκκλησία και ορίζει τον γάμο του με την Αικατερίνη της Αραγωνίας άκυρο και ως επακόλουθο η κόρη του από αυτόν τον γάμο, Μαρία, θεωρείται με βάση τον νόμο νόθα.
Τον Ιανουάριο του 1533, την ίδια χρονιά με τον γάμο των γονιών της Τζέιν, ο Βασιλιάς παντρεύεται την Άννα Μπολέιν. Η ακύρωση του γάμου του με την Αικατερίνη είχε σημαντικές πολιτικές συνέπειες για τους Γκρέι, καθώς, όσον αφορά τη σειρά διαδοχής, η Φράνσις ήταν η επόμενη για τον θρόνο, αφού η Μαρία είχε ανακηρυχθεί νόθα και δεν υπήρχε ακόμη διάδοχος από τη Βασίλισσα Άννα Μπολείν. Με τη γέννηση της Ελισάβετ, η εύνοια που απολαμβάνουν από τον Βασιλιά δεν υποχωρεί, καθώς η μητέρα του Χένρι Γκρέι γίνεται νονά της μικρής πριγκίπισσας. Παρά την επιφανειακή υποστήριξη στην Άννα Μπολέιν, η οικογένεια έχει καταφέρει να κρατήσει φιλικές σχέσεις με την πρώην πριγκίπισσα Μαίρη, πλέον Λαίδη Μαίρη και τον Μάιο του 1536 μετά την εκτέλεση της Άννας Μπολείν για αιμομιξία και μοιχεία, βρίσκονται πάλι στην εύνοια του Βασιλιά, καθώς υποστηρίζουν την καινούρια Βασίλισσα Τζέιν Σίμουρ, προς τιμήν της οποίας παίρνει η Τζέιν το όνομα της.
Η Βασίλισσα γίνεται νονά της Τζέιν Γκρέι, ενώ φημολογείται ότι ο νονός της ήταν ο Τόμας Κρόμγουελ. Με την ακύρωση του γάμου του Βασιλιά και με την Άννα Μπολέιν ανακηρύσσεται νόθα και η Ελισάβετ, φέρνοντας ξανά τη Φράνσις πιο κοντά στη διαδοχή για τον θρόνο. Αυτό αλλάζει όταν έναν χρόνο αργότερα γεννιέται ο Έντουαρντ Στ΄, όπου και ανακηρύσσεται αυτόματα διάδοχος του πατέρα του. Η μητέρα του πεθαίνει λίγες μέρες μετά τη γέννα από πυρετό, κάτι που προκαλεί μεγάλη θλίψη στον Βασιλιά, αλλά και στην οικογένεια των Γκρέι. Ωστόσο, πλέον είναι αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούν την κατάσταση όσο περισσότερο μπορούν και λίγα χρόνια αργότερα στέλνουν την Τζέιν να γίνει προστατευόμενη του Ναυάρχου Σίμουρ.
Ο Ναύαρχος ήταν φιλόδοξος και έβλεπε στο πρόσωπο της προστατευόμενής του την ευκαιρία να ανέλθει στην εξουσία, αν κατάφερνε να την παντρέψει με τον πρίγκιπα Έντουαρντ. Το 1544 ο Ερρίκος βγάζει το τρίτο διάταγμα σχετικά με τη διαδοχή, μετά τον γάμο του με την Κάθριν Παρρ. Καθώς, όμως, δεν έκαναν παιδιά, δύο χρόνια αργότερα και ενώ πλησίαζε η ώρα του να πεθάνει, εξασφαλίζει τη διαδοχή μια και καλή. Σύμφωνα με τη διαθήκη του, διάδοχος οριζόταν ο Έντουαρντ και μετά έρχονταν η Μαίρη και η Ελισάβετ, όμως δεν κάνει καμία κίνηση για να νομιμοποιήσει. Στα μάτια του νόμου παραμένουν νόθες. Στη συνέχεια, αποκλείει από τη διαδοχή τα παιδιά της μεγαλύτερης αδερφής του, Μαργαρίτας, από τον Σκωτσέζο Βασιλιά και τα αντικαθιστά με τα παιδιά της Φράνσις και της Έλενορ, κόρες της μικρότερης αδερφής του. Ο λόγος που εξαίρεσε τη Φράνσις και την Έλενορ δεν είναι σίγουρος, αλλά εικάζεται πως επειδή ήταν ακόμη σε ηλικία τεκνοποίησης, ο Ερρίκος ήλπιζε πως μια από τις δύο θα έκανε γιο και θα απέφευγε να αφήσει το στέμμα του σε γυναίκα, κάτι που προσπαθούσε να αποφύγει από την αρχή.
Ο Έντουαρντ ανέβηκε στον θρόνο όταν ήταν ακόμα ανήλικος με προστάτη. Με τη βοήθεια του Τόμας Κράμμερ, εισήγαγε θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις, φέρνοντας πιο κοντά την Αγγλία στον Προτεσταντισμό, κάτι που ερχόταν σε άμεση αντίθεση με την ετεροθαλή αδερφή του, Μαίρη, που ήταν Καθολική. Η οικογένεια της Τζέιν υποστήριζε αυτές τις εξελίξεις, καθώς ήταν κι εκείνοι προτεστάντες. Η Τζέιν δέχτηκε την επιρροή της Κάθριν Παρρ, όσο έμεινε υπό την κηδεμονία του Ναύαρχου Σίμουρ, καθώς είχαν παντρευτεί μετά τον θάνατο του Ερρίκου. Ωστόσο, μετά τον θάνατο της χήρας Βασίλισσας και μετά από μια σειρά δολοπλοκιών του Ναυάρχου για να ανέλθει στην εξουσία, ο λόρδος προστάτης του Βασιλιά τον συλλαμβάνει για προδοσία. Ο Χένρι Γκρέι για να βάλει απόσταση μεταξύ της Τζέιν και του σκανδάλου του Ναυάρχου δέχεται να καταθέσει εναντίον του κάτι που οδηγεί στην εκτέλεση του Σίμουρ.
Το 1550 ο Δούκας του Νορθάμπερλαντ, Τζον Ντάντλει, ανεβαίνει στην εξουσία ως λόρδος προστάτης του Βασιλιά. Τα επόμενα τρία χρόνια, ο Βασιλιάς αρχίζει να αρρωσταίνει και φήμες διαδίδονται για τον επικείμενο θάνατό του. Ο Δούκας κανονίζει η Τζέιν να παντρευτεί τον γιο του λόρδου Γκίλφορντ Ντάντλι, πιέζοντάς την με τη διαταγή του Βασιλιά. Ο γάμος γίνεται τον Μάιο του 1553, έναν μήνα πριν τον θάνατο του Έντουαρντ. Ο Δούκας το βλέπει ως ευκαιρία να ανεβάσει τη νύφη του στον θρόνο και επηρεάζει τον Βασιλιά και το κοινοβούλιο να ορίσουν την Τζέιν ως διάδοχό του αντί για τη Μαίρη. Σε αυτό συμφωνούν όλοι αφού η Μαίρη, ως καθολική, ήταν επικίνδυνο να πάρει τον θρόνο, καθώς θα ανέστρεφε την πορεία προς τον Προτεσταντισμό που είχε ξεκινήσει ο Ερρίκος και εδραιώσει ο Έντουαρντ.
Στις 6 Ιουλίου 1553, ο Βασιλιάς πεθαίνει και λίγες μέρες αργότερα στις 10 Ιουλίου η Τζέιν συνοδεύεται από μεγάλη πομπή στα βασιλικά διαμερίσματα στον Πύργο του Λονδίνου. Εννιά μέρες αργότερα, αυτά τα διαμερίσματα θα γίνουν η φυλακή της. Μέσα σε αυτές τις εννέα ημέρες ο λαός ξεσηκώνεται υπέρ της Μαίρης, ζητούν να τιμηθεί η απευθείας διαδοχή των Τυδώρ. Όσοι υποστήριζαν την Τζέιν ψάχνουν τώρα κάποιον να κατηγορήσουν για την προδοσία, καθώς η Μαίρη αναλαμβάνει τον θρόνο. Κατηγορούν τον Δούκα του Νορθάμπερλαντ για προσωπική φιλοδοξία και προδοσία. Οι δύο γιοι του, ο Ρόμπερτ και ο Άμπροζι, προσπαθούν να διαφυλάξουν την οικογένεια από την καταστροφή και κερδίζουν την εύνοια της Μαίρη και της Ελισάβετ αργότερα, ενώ ο αδερφός του Γκίλφορντ εκτελείται.
Η Μαίρη αναγνωρίζει ότι η Τζέιν ήταν πιόνι της φιλοδοξίας άλλων ανθρώπων και στην αρχή προτείνει να μην εκτελεστεί. Αυτό, όμως, καθίσταται αδύνατο, αφού ο πατέρας της εμπλέκεται στην εξέγερση Ουάιατ σχετικά με τον γάμο της Μαίρης με τον Φίλιππο της Ισπανίας. Η εξέγερση υπογραμμίζει την ανάγκη για την εξολόθρευση της Τζέιν, καθώς όσο παραμένει ζωντανή είναι επικίνδυνη για την ασφάλεια της Βασίλισσας. Η Τζέιν εκτελείται στις 12 Φεβρουαρίου 1554 στον Πύργο του Λονδίνου.
Η κρίση του 1553 είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες στην ιστορία της αγγλικής μοναρχίας. Η Μαίρη Α΄ αποτελεί την πρώτη μονάρχη ανάμεσα στον 15ο και 17ο αιώνα που αμφισβήτησε την εξουσία του στέμματος και πήρε τον θρόνο, ενώ οι πόροι του κράτους βρίσκονταν πίσω από τη Βασίλισσα μέσα σε εννιά μέρες. Έτσι, η Τζέιν Γκρέι μένει γνώστη ως «Η Βασίλισσα των Εννέα Ημερών».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ives, E. (2011), Lady Jane Grey: A Tudor Mystery, New Jersey: Εκδόσεις Wiley-Blackwell.
- Tallis, N. (2016), Crown of Blood: The Deadly Inheritance of Lady Jane Grey, Toronto: Εκδόσεις Pegasus Books.
- Davey, R. & Sharp Hume, M. A. (2010), The Nine Days’ Queen, Lady Jane Grey, and Her Times, Εκδόσεις Nabu Press.
- Lady Jane Grey, the Nine Day Queen, historic-uk.com, Διαθέσιμο εδώ
