Της Κατερίνας Χασιώτη,
Η Συνωμοσία του Καΐρου (Boy from Heaven) αποτέλεσε τη συμμετοχή της Σουηδίας στη φετινή κούρσα για τα βραβεία Όσκαρ για την κατηγορία της καλύτερης διεθνούς ταινίας, αλλά το αξιοσημείωτο της εν λόγω ταινίας είναι ότι δεν περιέχει ούτε μια λέξη της σουηδικής γλώσσας ούτε φαίνεται να διαδραματίζεται οπουδήποτε κοντά στη σκανδιναβική χώρα.
Η ταινία, η οποία τελικά δεν κατάφερε να λάβει υποψηφιότητα για τα Όσκαρ, είναι μια ευρωπαϊκή συμπαραγωγή σε σενάριο και σκηνοθεσία του Tarik Saleh, ενός Σουηδού σκηνοθέτη, του οποίου ο πατέρας κατάγεται από την Αίγυπτο. Παρά το γεγονός ότι διαδραματίζεται στην Αίγυπτο, τα γυρίσματα έλαβαν χώρα κατά κύριο λόγο χώρα στην Τουρκία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός της απαγόρευσης εισόδου στην Αίγυπτο του σκηνοθέτη Tarik Saleh από το 2015, καθώς λίγες μέρες πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας του The Nile Hilton Incident (Κάιρο Εμπιστευτικό, 2017), η αιγυπτιακή υπηρεσία ασφαλείας διέταξε τη διακοπή της παραγωγής. Η Συνωμοσία του Καΐρου αποτελεί άλλη μια ταινία του Σουηδού με αιγυπτιακές ρίζες σκηνοθέτη που απεικονίζει τη διαφθορά και το περίπλοκο πολιτικό κλίμα στην Αίγυπτο.
Η ταινία ξεκινάει με τον Adam (Tawfeek Barhom), ένα νεαρό αγόρι γιο ψαρά από μια απομακρυσμένη επαρχία της Αιγύπτου, να λαμβάνει την ευχάριστη είδηση ότι κέρδισε υποτροφία για να φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο Al-Azhar, ένα διεθνούς κύρους ισλαμικό ίδρυμα που αποτελεί το επίκεντρο της εξουσίας του σουνιτικού Ισλάμ. Λίγο μετά την άφιξή του στο Κάιρο, ο θρησκευτικός ηγέτης του πανεπιστημίου, ο μεγάλος ιμάμης, καταρρέει και πέφτει νεκρός ενώ μιλούσε στο σώμα των φοιτητών. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί την έναρξη μιας πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των άλλων ιμάμηδων για το ποιος θα αναλάβει τη θέση του, ενώ ο Adam γίνεται σύντομα πιόνι στην αδίστακτη διαμάχη επικράτησης που ξεσπάει μεταξύ της θρησκευτικής και της πολιτικής ελίτ της Αιγύπτου.
Η υπόθεση αρχίζει να εξελίσσεται από τη στιγμή που ο Adam γίνεται μάρτυρας της δολοφονίας του νεαρού φίλου και συμφοιτητή του από κάποιους μυστηριώδεις μασκοφόρους άνδρες. Σε αυτό το σημείο κάνει την εμφάνισή του ο Ibrahim (Fares Fares, ο οποίος ενσάρκωσε τον αστυνομικό στην ταινία The Nile Hilton Incident), ένας κυνικός πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών του οποίου του ανατέθηκε η εξιχνίαση της δολοφονίας. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν πρόκειται για μια απλή δολοφονία, καθώς ο νεαρός άνδρας που σκοτώθηκε ήταν πληροφοριοδότης της κρατικής υπηρεσίας ασφαλείας και ο ρόλος του ήταν να αναφέρει κρυφά στην κυβέρνηση τις ανατρεπτικές πολιτικές απόψεις των ιμάμηδων. Τώρα ο Adam καλείται να πάρει τον ρόλο του πληροφοριοδότη, με σκοπό να εξασφαλίσει με κάθε αναγκαίο μέσο την επιλογή στη θέση του νέου μεγάλου ιμάμη του υποψηφίου που προτιμά η κυβέρνηση έναντι ενός άλλου ιμάμη που προτιμά η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Βέβαια, κανείς δεν εγγυάται ότι άμα τα πράγματα δεν πάνε καλά, ο Adam δε θα έχει την ίδια κατάληξη με τον φίλο του.
Ο Adam φτάνει στο πανεπιστήμιο ως ένα αγνό και αμόλυντο αγόρι, μελετητής των ισλαμικών εγγράφων. Φαίνεται εντελώς έξω από τα νερά του όταν στρατολογείται χωρίς τη θέλησή του ως πληροφοριοδότης. Ο χαρακτήρας του ξεχειλίζει από αθωότητα, είναι ευεπηρέαστος και αδύναμος, με όλη την έννοια της λέξης, να αντιταχθεί στις επιταγές των ισχυρών του πολιτικού και θρησκευτικού συστήματος. Το γεγονός αυτό διαφαίνεται και από τις σκηνές στις οποίες ο Adam αναγκάζεται να διεισδύσει περαιτέρω σε διάφορες κλίκες και σπείρες του πανεπιστημίου προκειμένου να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και να εξαλείψει κάθε υποψία τους για τον ίδιο συνωμοτώντας σε βίαιες πράξεις εναντίον των εχθρών τους. Το αξιοσημείωτο, όμως, είναι ότι όλα αυτά τα περιστατικά εκτυλίσσονται μέσα σε ένα ίδρυμα θρησκευτικής μάθησης.
Ο επίλογος εν τέλει γράφεται υποκινούμενος από τη δύναμη της θρησκευτικής πίστης με έναν τρόπο, θα έλεγε κανείς, απλοϊκό και βολικό σε σύγκριση με το πώς εξελίχθηκε η πλοκή μέχρι να φτάσει στο τέλος της. Παρόλα αυτά καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας από την αρχή μέχρι το τέλος είναι διάχυτο το στοιχείο της διαφθοράς που διαπράττεται από ανθρώπους, οι οποίοι είναι απόλυτα σίγουροι για τις απόψεις τους και την ακεραιότητα του χαρακτήρα τους. Η κατάληξη της ταινίας προσφέρει κάποιο έλεος, αλλά καμία ελπίδα ότι η σήψη που περιγράφεται μπορεί να διορθωθεί. Ανεξάρτητα από όλα αυτά, το κλείσιμο είναι συναισθηματικά απολαυστικό αποδεικνύοντας ακόμα μία φορά τη σκηνοθετική μαεστρία και τη σταθερότητα της γραφής του Saleh, ο οποίος δικαίως έλαβε το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στις Κάννες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Συνωμοσία του Καΐρου, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Cairo Conspiracy (aka Boy from Heaven) review – stirring spy thriller set on an Egyptian campus, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- “Cairo Conspiracy” Review – There Are No Angels, nytimes.com, διαθέσιμο εδώ
