Της Μαρίλιας Μπλέτσα,
Το ρεύμα του μοντερνισμού ξεκίνησε περί τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές 20ού, όταν ο κόσμος άρχισε να αμφισβητεί τις ήδη παγιωμένες αξίες σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δράσης. Οι γνώσεις και η εξέλιξη στην επιστήμη άλλαξαν τις αντιλήψεις του ανθρώπου όσον αφορά την πολιτική, τη φιλοσοφία και την τέχνη. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τον καλλιτεχνικό κόσμο. Για τους καλλιτέχνες, αποτέλεσε τη σημαντικότερη περίοδο για την εξέλιξη της τέχνης. Ένα βασικό γνώρισμα της μοντέρνας τέχνης είναι η απόρριψη των κανόνων του ρεαλισμού. Πλέον, ο μοντέρνος ζωγράφος αρνείται την αντικειμενική πραγματικότητα και δίνει τη δική του ερμηνεία για τον κόσμο, απορρίπτοντας τα κλασικά πρότυπα.
Στον μοντερνισμό υπάρχουν διαφορετικά καλλιτεχνικά στιλ, όπως είναι ο εξπρεσιονισμός που είναι καλλιτεχνικό κίνημα της μοντέρνας τέχνης, την περίοδο 1905-1940, βασικό χαρακτηριστικό ήταν η τάση να παραμορφώνουν την πραγματικότητα στα έργα τους, αδιαφορώντας για την αντικειμενική αναπαράστασή της, διάφορα άλλα κινήματα ζωγραφικής που εκπροσωπούν τη μη αναπαραστατική τέχνη είναι ο κυβισμός, ο φουτουρισμός, ο κονστρουκτιβισμός κ.ά., και κινήματα που εκφράζουν τη φανταστική τέχνη, όπως ο σουρεαλισμός ή ο υπερρεαλισμός κ.ά.
Ένας από τους πρόδρομους του κινήματος του εξπρεσιονισμού ήταν ο Edvard Munch, διεθνώς γνωστός για τον πίνακα «Η Κραυγή» που απεικονίζει έναν άνθρωπο να κλείνει τα αυτιά του σε μια τρομακτική κραυγή που τον διαπερνά, ενώ πίσω φαίνεται ένας ουρανός με έντονο πορτοκαλί. Για τον κυβισμό κάποιοι από τους θεμελιωτές ήταν ο Pablo Picasso και ο Georges Braque. Στοιχεία κυβισμού υπάρχουν στους πίνακες «Γκουέρνικα» και «Βιολί σε παλέτα», με έντονα γεωμετρικά σχήματα και κατακερματισμό των μορφών και των αντικειμένων. Ένας από τους πολλούς πίνακες που ανήκουν στον σουρεαλισμό ή υπερρεαλισμό είναι ο πίνακας του Salvador Dali «Η εμμονή της μνήμης».
Ο μοντερνισμός επηρέασε κατά πολύ και την ποίηση. Ο ελεύθερος στίχος απορρίπτει το μέτρο και την ομοιοκαταληξία. Τα σημεία στίξης καταργούνται. Οι συντακτικοί και γραμματικοί κανόνες παραβιάζονται, οι προτάσεις γίνονται ελλειπτικές. Θα λέγαμε πως με τον μοντερνισμό υπάρχει μια υπερρεαλιστική ποίηση. Οι εικόνες ποικίλουν, χαρακτηρίζονται από απουσία λογικής και νοηματικής αλληλουχίας. Πολλοί Γάλλοι ποιητές όπως οι Stéphane Mallarmé, Charles Pierre Baudelaire, Paul Verlaine εγκαινιάζουν τη μοντέρνα ποιητική γραφή. Οι Rainer Maria Rilke, William Butler Yeats κ.ά. αποτελούν κάποιους από τους γνωστούς εκπροσώπους της μοντέρνας ποιήσης. Η ποιητική γλώσσα γίνεται συμβολική, αινιγματική και πολυσήμαντη. Επικρατεί μια σκοτεινότητα και ασάφεια, το θέμα δεν αποκαλύπτεται εύκολα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, auth.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μοντερνισμός – Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ
