Της Ευδοκίας Πολύζου,
«Είναι το μισό της ψυχής μου, όπως θα έλεγαν και οι ποιητές.»
Όποιος έχει διαβάσει ή έχει έστω ακουστά το πασίγνωστο ομηρικό έπος της Ιλιάδας, γνωρίζει και τον Αχιλλέα. Ο μυθικός Αχιλλέας, γιος του Πηλέα, γνωστός για τη γενναιότητα και τις τρομερές πολεμικές του ικανότητες καθώς και για τον μύθο της αχίλλειου πτέρνας, αποτέλεσε ένα από τα βασικά πρόσωπα του έπους που συνέβαλαν στην εξέλιξη του έργου. Εκτός, όμως, από τον Αχιλλέα, εξίσου γνωστός αλλά και συνδεδεμένος μαζί του είναι και ο Πάτροκλος, ο καλύτερός του φίλος. Για τα δύο αυτά πρόσωπα και τη μεταξύ τους σχέση έχουν ακουστεί πολλά, με το ερώτημα να παραμένει το ίδιο, ήταν μόνο φίλοι;
Η Madelaine Miller, μέσα από το μυθιστόρημά της Το τραγούδι του Αχιλλέα, το οποίο εκδόθηκε το 2011 και γνώρισε τεράστια επιτυχία δέκα χρόνια αργότερα μέσω του TikTok, εξερευνά σε βάθος τη σχέση των δύο αντρών, δημιουργώντας μία διαφορετική εκδοχή αυτής της ιστορίας.
Η ιστορία εξελίσσεται από την πλευρά του Πατρόκλου, γιου του Μενοίτιου, ο οποίος περιγράφει το πώς κατέληξε υπό την προστασία και τη φροντίδα του Πηλέα, πατέρα του Αχιλλέα. Ο Πάτροκλος, λοιπόν, ο οποίος σε νεαρή μόλις ηλικία παρουσιάστηκε ως μνηστήρας της ωραίας Ελένης, εξαιτίας ενός μοιραίου λάθους, απογοητεύει τον πατέρα του, ο οποίος αποφασίζει να τον στείλει εξόριστο στο βασίλειο της Φθίας. Εκεί, ο Πάτροκλος μαζί με άλλα αγόρια, ζει στη σκιά του λαμπρού Αχιλλέα. Τα δύο αγόρια γνωρίζονται και σιγά σιγά γίνονται καλοί φίλοι. Καθώς αναπτύσσεται η σχέση τους, οι δυο τους περνάνε πολύ χρόνο μαζί ώσπου η μητέρα του Αχιλλέα, η νύμφη Θέτιδα σε μία προσπάθεια να χωρίσει τα δύο αγόρια στέλνει τον γιο της στο Πήλιο να μαθητεύσει πλάι στον Κένταυρο Χείρωνα. Ο Πάτροκλος, όμως, τα συναισθήματα του οποίου δεν είναι πλέον μόνο φιλικά, το σκάει από το παλάτι με στόχο να μείνει κοντά στον αγαπημένο του φίλο.
Στα δάση του Πήλιου, δίπλα στον θρυλικό δάσκαλο Χείρωνα, η σχέση των δύο αγοριών ανθίζει. Ανακαλύπτουν σιγά σιγά πως επιθυμούν να μείνουν για πάντα μαζί, προχωρώντας στο ίδιο μονοπάτι. Οι μοίρες όμως έχουν διαφορετικά σχέδια.
Την ήρεμη και γαλήνια διαμονή τους στο βουνό, έρχεται να διακόψει μία διαταγή που απαιτεί από τον Αχιλλέα να επιστρέψει πίσω στη Φθία. Όταν ο Πάτροκλος και ο Αχιλλέας φτάνουν στο βασίλειο, μαθαίνουν για την αρπαγή της ωραίας Ελένης από τον πρίγκιπα Πάρη, καθώς και την παρέκκλιση του βασιλιά Μενέλαου για βοήθεια. Ο στρατός των Ελλήνων ζητά κυρίως τη συμβολή του Αχιλλέα, ο οποίος φημίζεται για τις εξαιρετικές του πολεμικές ικανότητες, οι οποίες δεν συγκρίνονται με κανενός άλλου.
Μολονότι ο Αχιλλέας σκέφτεται τη συμμετοχή του στον πόλεμο, καθώς έτσι θα κερδίσει δόξα και θα εκπληρώσει το πεπρωμένο του, η μητέρα του είναι αρνητική καθώς ως θεότητα γνωρίζει το σχέδιο των μοιρών και την κατάληξη του γιου της εάν συμμετάσχει. Ανήσυχος είναι και ο Πάτροκλος, ο οποίος φοβάται για τον αγαπημένο του αλλά συγχρόνως γνωρίζει πως θέλει να διακριθεί στη μάχη ανεξάρτητα από το τίμημα που πιθανώς θα πληρώσει με αντάλλαγμα τη δόξα.
Έτσι, παρά τις αντιδράσεις, ο Αχιλλέας πείθεται και αναχωρεί για την Τροία, μαζί με τον Πάτροκλο ο οποίος αρνείται να αφήσει το πλευρό του. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, βλέπουμε τα γεγονότα να εξελίσσονται όπως ακριβώς τα βιώνει ο Πάτροκλος, ο οποίος επιμένει τις αντιξοότητες και τις δυσκολίες ενώ προσπαθεί και ο ίδιος να βοηθήσει με τον τρόπο του.
Στον δέκατο χρόνο του πολέμου και μετά από αρκετές νίκες και κάποιες ήττες, ο ασυναγώνιστος Αχιλλέας έρχεται σε σύγκρουση με τον αρχηγό των Αχαιών, τον Αγαμέμνονα. Αρνούμενος να παραμερίσει τον εγωισμό του και να συμβιβασθεί με κάτι λιγότερο από αυτό που του αναλογεί, αποσύρεται μαζί με τον στρατό του. Η κίνησή του προκαλεί νέες συγκρούσεις ανάμεσα στους Έλληνες, οι οποίες δεν περνούν απαρατήρητες από τους αντιπάλους, οι οποίοι και τις εκμεταλλεύονται.
Προκειμένου να αποφύγουν την καταστροφική ήττα που απειλεί τους Έλληνες, ο Πάτροκλος παίρνει την κατάσταση στα χέρια του και πείθει τον Αχιλλέα να του δανείσει την πανοπλία του και να βγει εκείνος στο πεδίο της μάχης υποδυόμενος τον τρανό πολεμιστή. Παρά τις αρχικές αντιδράσεις του, ο Αχιλλέας συμφωνεί. Ο Πάτροκλος έχει επιτέλους την ευκαιρία για να δείξει ίσως για πρώτη φορά την αξία του και τις ικανότητές του, τα σχέδια όμως των θεών και των μοιρών είναι διαφορετικά και σίγουρα όχι ευνοϊκά για τον Πάτροκλο και τον Αχιλλέα.
Η Miller, παρόλο που έχει κρατήσει ένα γενικό ιστορικό υπόβαθρο (την Ιλιάδα) και χρησιμοποιεί κάποιους γνωστούς χαρακτήρες του πολυδιαβασμένου έπους, δίνει μία νέα πνοή τόσο στην ιστορία όσο και στους χαρακτήρες εστιάζοντας κυρίως στη σχέση και το είδος της σχέσης των δύο ηρώων. Με τη λυρική και συνάμα απλή γραφή της μας καλεί να γνωρίσουμε με έναν διαφορετικό τρόπο δύο ήδη υπάρχοντες χαρακτήρες. Βλέπουμε, για παράδειγμα, την εξέλιξη της ιστορίας από την οπτική γωνία του Πατρόκλου, την οποία δεν είχε ακούσει κανένας μέχρι στιγμής, ενώ διακρίνουμε στοιχεία του χαρακτήρα του όπως η υπομονή και η ενσυναίσθησή του, η ευαισθησία του, η έμφυτη καλοσύνη του και φυσικά η αγάπη του προς τον Αχιλλέα. Βλέπουμε επίσης πως ενώ ζούσε για χρόνια στη «σκιά» του Αχιλλέα και δεν ήταν πάντα αποδεκτός, υπόμεινε τις δυσκολίες για τον άνθρωπο που αγαπούσε. Από την άλλη, βλέπουμε και άλλες πτυχές του φοβερού πολεμιστή Αχιλλέα. Γνωρίζουμε έναν νέο που πέρα από τις φιλοδοξίες του να διακριθεί στον πόλεμο και να είναι πάντα νικητής, είναι και ένα ευαίσθητο αγόρι που του αρέσει να παίζει λύρα, που αγαπά ειλικρινά και που θα έκανε τα πάντα για να προστατέψει όσους νοιάζεται.
Ακόμα, αξιοσημείωτο είναι πως πέρα από τους δύο ήρωες χτίζει με έναν ιδιαίτερα όμορφο τρόπο τη μεταξύ τους σχέση, δίνοντάς της μία διαφορετική μορφή επιβεβαιώνοντας τις υποθέσεις πως οι δύο νεαροί άντρες δεν ήταν απλώς φίλοι αλλά συνδέονταν με δεσμούς αγάπης πέραν της φιλικής. Περιγράφει, λοιπόν, τη χωρίς όρια αγάπη που τρέφει ο ένας για τον άλλον, η οποία ξεπερνάει κάθε εμπόδιο, ακόμα και τον θάνατο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ / MILLER MADELINE, politeianet.gr, διαθέσιμο εδώ
- Madeline Miller Books in Order: A Complete List, mmbbookblog.com, διαθέσιμο εδώ
