Του Δημήτρη Σπυριδάκη,
Τα αποτελέσματα των Εκλογών της 21ης Μαΐου αφενός προκάλεσαν σε πολλούς από εμάς εντύπωση, αφετέρου σκιαγραφούν με άψογο τρόπο την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην ελληνική κοινωνία. Η θριαμβευτική νίκη της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη και η ηχηρή εντολή του ελληνικού λαού για αυτοδυναμία συνδυάστηκε από μια πραγματική κατάρρευση του αντιπολιτευόμενου ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και μια καθολική απόρριψη της απλής αναλογικής και των σεναρίων περί «προοδευτικής διακυβέρνησης». Τι μπορούμε να συμπεράνουμε από αυτή την εκλογική αναμέτρηση; Πώς μπορούν να ερμηνευτούν αυτοί οι «τριγμοί» και οι ανακατατάξεις στο ελληνικό πολιτικό σύστημα;
Ξεκινώντας την ανάλυση, η Νέα Δημοκρατία συγκέντρωσε ένα ποσοστό που άγγιζε το 41%, ποσοστό διπλάσιο από το 20% του δεύτερου ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Στην τρίτη θέση βρέθηκε το ΠΑ.ΣΟ.Κ.-ΚΙΝ.ΑΛ. με ποσοστό κοντά στο 12%, ενώ στη τέταρτη θέση το Κ.Κ.Ε με περίπου 7%. Την πεντάδα των κομμάτων που κερδίζουν το «εισιτήριο» της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης συμπληρώνει η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου με ποσοστό περίπου 4.5%, ενώ το Μέ.Ρ.Α.25 του Γιάνη Βαρουφάκη μένει εκτός Βουλής. Τον φραγμό του 3% δεν κατάφερε να ξεπεράσει ούτε το κόμμα ΝΙΚΗ που παρουσίαζε σημαντική ανοδική τάση στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, αλλά ούτε η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, που συγκέντρωσαν ποσοστά κοντά στο 3%.
Η Νέα Δημοκρατία πέτυχε μια νίκη ιστορικών διαστάσεων, που ούτε τα πιο αισιόδοξα στελέχη στην Πειραιώς δεν φαντάζονταν. Πετυχαίνοντας ποσοστό μεγαλύτερο από εκείνο των εκλογών του Ιουνίου του 2019, δικαίωσε απόλυτα τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη διακυβέρνησή του. Έπειτα από μια τετραετία αλλεπάλληλων κρίσεων, όπως η πανδημία του Covid-19 και η ενεργειακή κρίση αλλά και κλιμακούμενες προκλήσεις, κατόρθωσε όχι μόνο να διατηρήσει τη συσπείρωση του εκλογικού σώματος της Ν.Δ., αλλά να πείσει πολίτες από άλλους πολιτικούς χώρους να τον στηρίξουν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ακολουθώντας μια μελετημένη και συγκροτημένη προεκλογική στρατηγική προβάλλοντας ως κύριο πρόταγμα την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, αλλά και υπενθυμίζοντας τη συνέπειά του όσον αφορά τις δεσμεύσεις του 2019, κατάφερε να συγκεντρώσει αυτό το εκκωφαντικό ποσοστό του 41%.
Στην αντίπερα όχθη, στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. μια λέξη μπορεί να περιγράψει τις εκλογικές του επιδόσεις: πανωλεθρία. Το ποσοστό του 20% ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία για το κόμμα της Κουμουνδούρου, καθώς ούτε οι πιο απαισιόδοξες δημοσκοπήσεις δεν προέβλεπαν κάτι τέτοιο. Η επόμενη μέρα στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αναμένεται ιδιαίτερα δύσκολη, με το ζήτημα της αλλαγής ηγεσίας να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Το πρόβλημα, όμως, είναι δομικό, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. δεν κατάφερε να πείσει. Για την ακρίβεια, δεν κατάφερε να ανταπεξέλθει στις προσδοκίες ως κύριος εκφραστής του κεντροαριστερού προοδευτικού χώρου. Διατήρησε τη νοοτροπία του 3%, ενώ καλούνταν να ενοποιήσει τον προοδευτικό χώρο, προκειμένου να αποτελέσει τον πυλώνα του πολιτικού συστήματος που θα στεκόταν απέναντι στη δεξιά.
Στο ΠΑ.ΣΟ.Κ.-ΚΙΝ.ΑΛ. η επίτευξη ποσοστού γύρω στο 12% μπορεί να γεμίζει με αισιοδοξία στελέχη και ψηφοφόρους της Χαριλάου Τρικούπη. Έχει ασκηθεί πολλή κριτική στον Νίκο Ανδρουλάκη μετά την ανάληψη της ηγεσίας του κινήματος σχετικά με τις ικανότητές του να επαναφέρει το ιστορικό ΠΑ.ΣΟ.Κ. σε τροχιά εξουσίας. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι πως το στοίχημα των εκλογών το κέρδισε. Έκανε πραγματικότητα τις δεσμεύσεις για επίτευξη ενός διψήφιου ποσοστού, εκλέγοντας πολλούς νέους Βουλευτές και φέρνοντας έναν αέρα αλλαγής και ανανέωσης στο κίνημα. Σε πολλές περιφέρειες, μάλιστα, το ΠΑΣΟΚ κατέλαβε τη δεύτερη θέση, αφήνοντας τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. τρίτο, αναπτερώνοντας τις ελπίδες για επανάκτηση από το κίνημα της ιστορικής του θέσης στο πολιτικό σύστημα ως κύριου εκφραστή της κεντροαριστεράς και του προοδευτικού χώρου.
Το Κ.Κ.Ε. φανερά ενισχυμένο σε σχέση με το 2019 συγκέντρωσε λίγο πάνω από 7%, παρουσιάζοντας αξιοσημείωτη άνοδο. Ο προσεταιρισμός ψηφοφόρων από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α., αλλά και από τον ευρύτερο χώρο της αριστεράς, σε συνδυασμό με την επένδυση του Γενικού Γραμματέα του κόμματος στο κομμάτι της επικοινωνίας, παρουσιάζοντας ένα πιο «χαλαρό» και προσιτό προφίλ, οδήγησαν στην ενίσχυση αυτή.
Τέλος, η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου αύξησε οριακά, λίγο πάνω από μισή μονάδα, τα ποσοστά της σε σχέση με το 2019. Το κόμμα του Βελόπουλου φαίνεται να πείθει το δεξιό και ακροδεξιό ακροατήριο ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, φτάνοντας ποσοστά της τάξης του 7-8% σε ορισμένους νομούς της Μακεδονίας. Η απαγόρευση καθόδου στις εκλογές του κόμματος Έλληνες σίγουρα συνέβαλε στην ενίσχυση αυτή, καθώς πολλοί ψηφοφόροι του καταδικασμένου Ηλία Κασιδιάρη βρήκαν καταφύγιο στην Ελληνική Λύση.
Επομένως, τι αποκομίζουμε από αυτήν την εκλογική αναμέτρηση; Ο ελληνικός λαός είναι ευχαριστημένος από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη και δυσαρεστημένος από την αντιπολιτευτική τακτική του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Παρά τα λάθη και τις «γκάφες» της Νέας Δημοκρατίας, είναι εμφανές στον μέσο πολίτη πως παρήγαγε έργο για τη χώρα και την πήγε ένα βήμα μπροστά, την ίδια ώρα που ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. καλλιεργούσε ένα κλίμα μικροπολιτικής και τοξικότητας. Ταυτόχρονα, παρουσιάζεται μια ανάγκη για εύρεση σοβαρής αντιπολίτευσης στον Μητσοτάκη και την εκπροσώπηση του προοδευτικού χώρου από έναν «ωριμότερο» και σοβαρότερο εκφραστή. Το αν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. θα αρπάξει και θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία αυτή, μένει να το δούμε με την πάροδο του χρόνου.
Προς το παρόν τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη δήλωσή του ήταν όσο ξεκάθαρος μπορούσε. Προχωράει στις δεύτερες εκλογές το συντομότερο δυνατόν, με σκοπό την επίτευξη του ίδιου, αν όχι υψηλότερου ποσοστού, προκειμένου να σχηματίσει αυτοδύναμη Κυβέρνηση. Και γιατί να μην το κάνει, άλλωστε; Ο ελληνικός λαός του έδωσε την πιο ηχηρή εντολή που μπορούσε να του δώσει, ψηφίζοντας αυτοδυναμία και, κατά συνέπεια, σταθερότητα για την επόμενη τετραετία. Είναι τουλάχιστον εντυπωσιακή η συσπείρωση του ελληνικού λαού πίσω από την επιλογή αυτή. Όλοι οι νομοί, με την εξαίρεση της Ροδόπης, βάφτηκαν στο μπλε της Ν.Δ., με παραδοσιακά κάστρα της αριστεράς, όπως οι νομοί της Κρήτης και η Αχαΐα να αλώνονται από το «μπλε κύμα» των εκλογών της 21ης Μαΐου.
Κλείνοντας, το νερό έχει μπει στο αυλάκι. Το επικρατέστερο σενάριο με τα παρόντα δεδομένα είναι η διατήρηση του ίδιου σκηνικού σε δεύτερες κάλπες που θα διεξαχθούν με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής στις 25 Ιουνίου ή στις 2 Ιουλίου. Σε κάθε περίπτωση οι Εκλογές της 21ης Μαΐου είχαν σίγουρα εκπλήξεις, αποτελούν, όμως, ταυτόχρονα ένα χρήσιμο εργαλείο για να σκιαγραφήσουμε τις τάσεις και τις προτιμήσεις που επικρατούν τη δεδομένη στιγμή στην ελληνική κοινωνία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- ekloges.ypes.gr, διαθέσιμο εδώ
