Της Κατερίνας Κωνσταντοπούλου,
«Χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος».
— Friedrich Nietzsche
Πρόσφατα βρέθηκα σε μια συναυλία. Ανοιξιάτικη βραδιά, με πανσέληνο. Θύμιζε Αύγουστο. Κάποια στιγμή, κοίταξα ολόγυρά μου και συνειδητοποίησα τη θαυματουργό δύναμη μίας μελωδίας. Άνθρωποι όλων των ηλικιών —στη μουσική δεν υπάρχουν νιάτα και γηρατειά—, αγκαλιασμένοι, να λικνίζονται στον ρυθμό των τραγουδιών, να μουρμουρίζουν ή να τραγουδούν δυνατά μελωδίες με τις οποίες μεγάλωσαν, ερωτεύτηκαν, ονειρεύτηκαν, γέλασαν, πόνεσαν. Εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε τίποτα άλλο: υποχρεώσεις, έγνοιες, σκοτούρες. Στη μουσική, δεν χωράει η ρουτίνα. Στη μουσική, δεν χωράει ο θάνατος. Εκείνη τη στιγμή, που τραγουδούσαμε για όνειρα, έρωτες, ομορφιά, κάτω από το φεγγάρι, ήμασταν αθάνατοι. Εκείνη τη στιγμή, ο χρόνος είχε παγώσει.
Αν υπάρχει κάτι που δεν θα ξεχάσω από αυτή τη συναυλία των φοιτητικών μου χρόνων είναι μια γιαγιά που είχε ανασηκωθεί στην καρέκλα της και κρατώντας τρυφερά το χέρι του συζύγου της, χόρευε και τραγουδούσε. Ο σύζυγός της την καμάρωνε χαμογελαστός —σίγουρα, αναγνώριζε στα μάτια της, το χαρούμενο και γεμάτο ζωή και νιάτα, κορίτσι, που ερωτεύτηκε κάποτε— και οι νέοι γύρω της την ενθάρρυναν χτυπώντας παλαμάκια. Και σκέφτηκα τότε πως η μουσική έχει μια αντιγηραντική, για τη ψυχή, δύναμη. Μπορεί, δηλαδή, να τη διατηρεί νέα, αρυτίδωτη. Γιατί, τελικά, αυτό έχει σημασία. Όχι τα σημάδια του σώματος, αλλά ο πόθος, η λαχτάρα της ψυχής για ζωή. Και υποσχέθηκα στον εαυτό μου πως θα βάλω τα δυνατά μου να με βρουν κι εμένα τα γηρατειά χορεύοντας σε κάποια συναυλία.
Η μουσική δεν είναι μόνο νότες σε ένα πεντάγραμμο. Μια μελωδία κλείνει μέσα της αναμνήσεις: παιδικά χρόνια, έρωτες, όνειρα. Μπορεί, ακόμα, να κλείνει μέσα της αγαπημένα πρόσωπα, που μπορεί πλέον να μην είναι κοντά μας. Η μουσική κλείνει μέσα της ζωή. Και δεν υπάρχει πιο σκληρή δοκιμασία για τον άνθρωπο από το να ακούει ένα νοσταλγικό τραγούδι, κάποιο μοναχικό βράδυ, και να καταλαβαίνει πόσα του έχει κλέψει ανεπιστρεπτί ο χρόνος.
Οι μελωδίες πλουτίζουν τη ζωή μας. Μελωδίες χαρούμενες, λυπητερές, χορευτικές, νοσταλγικές σώζουν τη ζωή μας από τη μονοτονία, διαρρηγνύουν την άχαρη ρουτίνα. Μας παρασύρουν να ονειρευόμαστε και να παραμένουμε ζωντανοί. Μας προσφέρουν κάτι πέρα από την επιβίωση. Η μουσική έχει μια θεϊκή δύναμη. Χάρις σε αυτήν, η ανθρώπινη ψυχή ίπταται πάνω από την άχαρη ύλη. Έχει μια δύναμη λυτρωτική, καθαρτική από την τύρβη της καθημερινότητας. Είναι μια όαση μέσα στη δίνη των καημών.
«Μουσική»
Καμιά φορά τα βράδια, ιδιαίτερα όταν βρέχει, ο νους μου τα-
ξιδεύει – πιο συχνά στα παιδικά μου χρόνια. Και τότε ξεπροβάλλει
ο καθηγητής του βιολιού. Φορούσε μια ξεθωριασμένη ρεντιγκότα
και μια περούκα μαδημένη – γελούσαμε μαζί του. Αλλά όταν
μετά το μάθημα έμπαινε η μητέρα μου στην κάμαρα (για χάρη της
ίσως) έπαιζε κάτι διαφορετικό – μια μελωδία ήρεμη και σοβαρή
που μας έκανε να σοβαρευόμαστε κι εμείς άξαφνα, σαν να μαντεύ-
αμε αόριστα ότι στο βάθος η μουσική δεν είναι πάθος ή όνειρο,
νοσταλγία ή ρεμβασμός,
αλλά μια άλλη δικαιοσύνη.
— Τάσος Λειβαδίτης ,«Βιολέτες για μια εποχή»
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Λειβαδίτης, Τ. (2016), Βιολέτες για μια εποχή, Εκδόσεις Μετρονόμος
