Της Ισμύνης Παπαγιαννοπούλου,
Οι γραμμές Nazca εξακολουθούν να είναι ένα άλυτο μυστήριο ακόμα και μετά από δεκαετίες προσεκτικής μελέτης από τους επιστήμονες. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι γνωρίζουν πώς κατασκευάστηκαν, αλλά το γιατί και πιο σκοπό εξυπηρετούσαν παραμένει αβέβαιο. H Nazca, είναι μια πόλη και ένα σύστημα κοιλάδων-βουνών στην νότια ακτή του Περού 350 χλμ. νότια της Λίμα, τη λεγόμενη «χώρα του χρυσού». Το όνομά της προέρχεται από τον αρχαίο πολιτισμό Nazca, ο οποίος άκμασε στην περιοχή μεταξύ 100 π.Χ. και 800 μ.Χ. Ο λαός της ήταν πολεμικός, εμπορικός και είχε μεγάλες καλλιτεχνικές ικανότητες, όπως αποδεικνύεται από τα ευρήματα της θαυμάσιας κεραμικής της. Ήταν, επίσης, εξαιρετικοί τεχνίτες υδραγωγείων και δεξαμενών, ενώ ανέπτυξαν αυτές τις τεχνικές λόγω της μεγάλης ξηρασίας που παρατηρείται στην περιοχή. Διακρίθηκαν παράλληλα στην Αστρολογία και τα Μαθηματικά, όπως αποδεικνύουν οι περίφημες γραμμές και τα γεωγλυφικά που αποδίδονται σε αυτούς, ενώ έχουν γίνει πλέον γνωστές σ΄ όλο τον κόσμο.
Τοποθεσία-Έκταση-Δημιουργία
Οι γραμμές Nazca καλύπτουν μία έκταση μεγαλύτερη των 500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ανάμεσα στις πόλεις της Nazca και Πάλπα και είναι ορατές μόνο από αεροπλάνο, λόγω του μεγάλου μεγέθους τους. Παράλληλα, αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Παρόλο που μερικά από τα γεωγλυφικά μοιάζουν με χαρακτηριστικά σχέδια της φυλής Παράκας, οι επιστήμονες πιστεύουν πως οι Γραμμές Nazca δημιουργήθηκαν από τη φυλή Nazca ανάμεσα στο 500 π.Χ. και 500 μ.Χ. Άλλοι πιστεύουν πως οι Ίνκας τις έφτιαξαν για λόγους προσανατολισμού της καθημερινότητάς τους, ενώ ίσως και μικρά παιδιά τις χάραξαν παίζοντας. Οι γραμμές φαίνονται πως δημιουργήθηκαν σκάβοντας την κοκκινωπή επιφάνεια της ερήμου, έως ότου φανεί το άσπρο στρώμα άμμου που βρίσκεται από κάτω σε βάθος περίπου 30 εκατοστών. Υπάρχουν εκατοντάδες απλές γραμμές ή γεωγλυφικά σχήματα, και περισσότερα από 70 σχέδια ζώων, πτηνών, ψαριών και ανθρώπων. Το εξαιρετικά ξηρό, χωρίς ανέμους και σταθερό κλίμα της περιοχής Nazca έχει διατηρήσει τις γραμμές σε πολύ καλή κατάσταση. Η έρημος Nazca είναι μια από τις ξηρότερες στη γη και διατηρεί μια θερμοκρασία γύρω στους 25°C καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η έλλειψη ανέμων έχει βοηθήσει στο να μην σκεπαστούν οι γραμμές και να μείνουν ακάλυπτες και ορατές ως σήμερα.
Οι φιγούρες και οι «πίστες»
Τα γεωγλυφικά της Nazca αποτελούνται από μια ποικιλία φιγούρων. Μερικά είναι αναγνωρίσιμα ως ζώα, όπως αράχνες και πίθηκοι, ενώ άλλα είναι πιο αφηρημένα. Οι μεγαλύτερες φιγούρες έχουν μήκος μεγαλύτερο των 200 μέτρων. Μετρήσεις για τις φιγούρες έδωσαν αποτελέσματα που περιλαμβάνουν τα 93 μέτρα για το κολιμπρί, τα 134 μέτρα για τον κόνδορα, τα 93×58 μέτρα για τον πίθηκο και τα 47 μέτρα για την αράχνη.
Υπάρχει, επίσης, ένα υποσύνολο σχημάτων που αποτελείται απλώς από ευθείες γραμμές τις λεγόμενες «πίστες». Μερικές από αυτές είναι σχεδιασμένες στις κορυφές λόφων και φαίνεται να σταματούν στις παρυφές των βράχων. Σε αντίθεση με τα άλλα σχέδια που είναι ξεκάθαρα, αυτές μοιάζουν με πασαρέλες στο μήκος και την ευθύτητά τους. Αυτό οδήγησε ορισμένους ερευνητές να προτείνουν ότι αυτές οι γραμμές ήταν αρχαίοι αεροδιάδρομοι ή ανήκαν σε ένα συγκρότημα από αεροδρόμια, καθώς οι προκολομβιανοί είχαν γνώσεις αεροδυναμικής όπως θα δούμε πιο κάτω. Μερικοί μάλιστα, προτείνουν ότι οι γραμμές που έγιναν σε λόφους δημιουργήθηκαν ειδικά για την εκτόξευση ανεμόπτερου.
Πως αποκαλύφθηκαν οι γραμμές και ποια τα αποτελέσματα όσων τις μελέτησαν μέχρι το 1970
Ο Περουβιανός αρχαιολόγος Toribio Mejia Xesspe, ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε και μελέτησε συστηματικά τις γραμμές το 1926, με την θεωρία ότι ήταν αρχαίοι ιεροί διάδρομοι. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι γραμμές είναι σχεδόν αδύνατον να εντοπιστούν από το επίπεδο του εδάφους, γνωστοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο κοινό με την έλευση πτήσης από πιλότους που πετούσαν εμπορικά αεροπλάνα πάνω απ’ το Περού τη δεκαετία του 1930. Ο Αμερικανός καθηγητής ιστορίας Paul Kosok, ερεύνησε και βρέθηκε στους πρόποδες μιας γραμμής στις 22 Ιουνίου 1941, μόλις μία ημέρα μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Τον Kosok ακολούθησε η Γερμανίδα αρχαιολόγος Maria Reiche, η οποία έγινε γνωστή ως “Lady of the Lines”. Η Reiche μελέτησε και αφιέρωσε την ζωή της στις γραμμές για 40 χρόνια, ενώ πάλεψε ανυποχώρητα για τις θεωρίες της, σχετικά με τον αστρονομικό και ημερολογιακό σκοπό των γραμμών. Συμπέρανε ότι το σύνολο των γραμμών και των σχεδίων, αποτελεί το κατάλοιπο ενός γιγαντιαίου ημερολογίου που συμπεριλαμβάνει αστρονομικά σύμβολα που δημιουργήθηκαν από τον πολιτισμό Παράκας – Nazca που χρησιμοποιούσε σαν βασική μονάδα μέτρησης το 1,30 μ. Πίστευε επίσης ότι μερικά από τα γεωγλυφικά των ζώων ήταν αντιπροσωπευτικά ομάδων αστεριών στον ουρανό. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ωστόσο, άλλοι ερευνητές, συμπεριλαμβανομένου του Αμερικανού αστρονόμου Τζέραλντ Χόκινς, εξέτασαν τις Γραμμές Nazca και διαφώνησαν με την αστρονομική εξήγηση για τα γεωγλυφικά, ενώ άνοιξαν «παράθυρα» σε άλλες μακρινές εξηγήσεις, όπως αυτές που σχετίζονται με εξωγήινους ή αρχαίους αστροναύτες.
Οι σημερινές απόψεις για τον σκοπό τους
Πιο πρόσφατη έρευνα πρότεινε, ότι ο σκοπός των Γραμμών Nazca σχετιζόταν με το νερό, ένα πολύτιμο αγαθό στα άνυδρα εδάφη της περουβιανής παράκτιας πεδιάδας. Τα γεωγλυφικά δεν χρησιμοποιήθηκαν ως σύστημα άρδευσης ή οδηγός για την εύρεση νερού, αλλά ως μέρος μιας τελετουργίας προς τους θεούς, μια προσπάθεια δηλαδή να φέρει την πολύ αναγκαία βροχή.
Μελετητές επισημαίνουν τις απεικονίσεις ζώων, μερικές από τις οποίες είναι σύμβολα για τη βροχή, το νερό ή τη γονιμότητα και ότι έχουν βρεθεί σε άλλες αρχαίες περουβιανές τοποθεσίες και σε αγγεία, ως απόδειξη αυτής της θεωρίας. Το 2015, ερευνητές που παρουσίασαν στην 80η ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Αρχαιολογίας υποστήριξαν ότι ο σκοπός των Γραμμών Nazca άλλαξε με την πάροδο του χρόνου. Αρχικά, οι προσκυνητές που κατευθύνονταν σε συγκροτήματα περουβιανών ναών χρησιμοποιούσαν τα γεωγλυφικά ως τελετουργικές διαδρομές πομπής.
Η άποψη για τους αρχαίους αεροδιαδρόμους και τα “Jet Quimbaya”
Υπάρχουν δύο κύριες ομάδες που υποστηρίζουν ότι οι συγκεκριμένες γραμμές Nazca αντιπροσωπεύουν διαδρόμους, εκείνοι που πιστεύουν ότι τα γεωγλυφικά Nazca δημιουργήθηκαν με επίσκεψη από εξωγήινους και εκείνοι που πιστεύουν ότι οι άνθρωποι της Nazca είχαν τεχνολογία πτήσης και την χρησιμοποίησαν για να φτιάξουν τις γραμμές.
Οι υποστηρικτές και των δύο απόψεων επισημαίνουν τα τεχνουργήματα της Tolima (διαμέρισμα Κολομβίας) δηλαδή τα χρυσά ειδώλια που μοιάζουν με αεροπλάνα, ως περαιτέρω απόδειξη ότι οι αρχαίοι Νοτιοαμερικανοί είτε διέθεταν τεχνολογία πτήσης οι ίδιοι, είτε ήρθαν αντιμέτωποι με τεχνολογία πτήσης που παρήχθη από κάποιον άλλο, όπως εξωγήινους.
Ο πολιτισμός Quimbaya ήταν μια μικρή ιθαγενής ομάδα στην σημερινή Κολομβία που άκμασε τον 1ο αιώνα π.Χ. και κατασκεύασε πολλά χρυσά αντικείμενα που αντιπροσώπευαν βατράχους, πουλιά, έντομα, ψάρια και άλλα ζώα. Μερικά από αυτά έχουν πτερύγια και φτερά σε σχήμα δέλτα, τα οποία οδήγησαν ορισμένους ερευνητές να προτείνουν ότι αυτές οι συγκεκριμένες φιγούρες είναι αρχαίες απεικονίσεις αεροπλάνων. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμη και οι φιγούρες που μοιάζουν με αεροπλάνα μοιάζουν με στυλιζαρισμένες εκδοχές ειδωλίων ζώων. Δεν υπάρχει δηλαδή έντονη διάκριση μεταξύ αυτών που μοιάζουν με αεροπλάνα και εκείνων που είναι σαφώς ζώα.
Αληθεύει το γεγονός, ότι μερικοί άνθρωποι έχουν δημιουργήσει ανεμόπτερα με βάση τα τεχνουργήματα της Tolima που πέταξαν με επιτυχία, αλλά οι κλιμακωμένες εκδόσεις των αντικειμένων έπρεπε να τροποποιηθούν σημαντικά για να πετάξουν, γεγονός που καθιστά λιγότερο πιθανό τα αρχικά τεχνουργήματα να αντιπροσωπεύουν μοντέλα πραγματικών αεροσκαφών.
Το 1977, Γερμανοί ειδικοί της αεροπορίας, μεταξύ των οποίων ο Algun Ingnam αεροναυπηγός και ο Petter Belton, ξεκίνησαν να αποδείξουν την εικασία αυτή κατασκευάζοντας ένα μοντέλο-αντίγραφο του “God Flyer” σε κλίμακα, πλήρως εξοπλισμένο με σύστημα προσγείωσης και κινητήρα που λειτουργούσε. Δεν πρόσθεσαν ούτε αφαίρεσαν μια ίντσα. Ουσιαστικά εκτίναξαν αυτό το μικρό τεχνούργημα σε μεγαλύτερο μέγεθος. Αυτό είναι συγκλονιστικό ότι ο προ-κολομβιανός πολιτισμός πριν 2.000 χρόνια ίσως γνώριζε για την αεροδυναμική.
Μια άλλη άποψη είναι ότι οι πίστες κατασκευάστηκαν από τυμβορύχους τον 20ο αιώνα και ειδικά μετά το 1924, όπου οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν αεροπλάνα για να μεταφέρουν όλο αυτό τον χρυσό των Quimbaya αλλά και σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα, έτσι ώστε να εκβιάζουν την κυβέρνηση του Περού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γραμμές Νάσκα (Líneas de Nazca), mapnall.com, Διαθέσιμο εδώ
- Why the Nasca lines are among Peru’s greatest mysteries, nationalgeographic.com, Διαθέσιμο εδώ
- Περού – Τζαβίν και Νάζκα, arxaioikosmoi.blogspot.com, Διαθέσιμο εδώ
- Ancient Runways and Flying Fish: Did the Nazca Culture Take Flight?, ancient-origins.net, Διαθέσιμο εδώ
- Lines and Geoglyphs of Nasca and Palpa, whc.unesco.org, Διαθέσιμο εδώ
- Nazca Lines, history.com, Διαθέσιμο εδώ
