Της Ζωής Σπέντζα,
Πόσο «διπλή» είναι η ζωή των ΛΟΑΤΚΙ+ και πόσο τους εξαναγκάζουμε να ζουν με πυξίδα το «φαίνεσθαι» και όχι το «είναι»; Η διαφορετικότητα —πάντα— προκαλούσε και εξακολουθεί να προκαλεί αντιδράσεις στο κοινωνικό σύνολο, σε αντιδιαστολή με την εξέλιξη και την πρόοδο ορισμένων χωρών στους τομείς ανάπτυξης. Γιατί, όμως, το να διαφέρεις πρέπει να έχει πρόσημο αρνητικό;
Χαρακτηρίζουμε, ως διαφορετικό κάποιο άτομο, ακριβώς τη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε πως απορρίπτεις τους κανόνες, τους «τόσο καλά και στερεοτυπικά» διαμορφωμένους και δομημένους κανόνες, που έχουμε, ως κοινωνία ορίσει ανεξαιρέτως για όλα τα άτομα και όποιος αποκλίνει από αυτήν την «κανονικότητα», τείνει να γίνεται αντικείμενο σχολιασμού και χλευασμού. Πώς μπορούμε, όμως, να ορίζουμε τι είναι κανονικό και τι όχι, όταν πρόκειται για το συναίσθημα της αγάπης; Και γιατί πιστεύουμε πως έχουμε το δικαίωμα να κρίνουμε το τι νιώθουν οι άνθρωποι και για ποιον; Από πότε η αγάπη έχει «φύλο»;
Δυστυχώς, από πάντα. Η διαφορά έγκειται στον τρόπο που οι κοινωνίες ανά τον κόσμο το αντιμετωπίζουν και —προφανώς— στον βαθμό που, τελικά, το αποδέχονται. Αποδέχονται το δικαίωμα του ατόμου να αγαπά, «έξω» από τις κοινωνικές νόρμες. Αυτή η προοδευτική στάση είναι προνόμιο κυρίως των αναπτυγμένων σε θέματα αντιλήψεων, κουλτούρας, αλλά και θρησκείας χωρών, όπως αυτές του δυτικού κόσμου. Στην περίπτωσή μας, μελετώντας το φαινόμενο στην Ασία, τα πράγματα διαφέρουν αρκετά. Πολλοί μελετητές χαρακτηρίζουν την κατάσταση περί δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ σε αυτές τις χώρες μία οπισθοδρόμηση του σύγχρονου κόσμου.
Ξεκινώντας με την Κίνα, τη μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη χώρα στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας και με σημαντική οικονομική ισχύ ήδη τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων είναι αόρατα και οι ίδιοι «ανεπιθύμητοι», με την κυβέρνηση να προσπαθεί με κάθε τρόπο να υπονομεύσει την ελευθερία της έκφρασής τους. Μάλιστα, γίνεται λόγος για «πόλεμο» κατά της κοινότητας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τη διαγραφή λογαριασμών των ατόμων που στηρίζουν τις ομάδες αυτές. Μπορεί η Κίνα να αποποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία το 1997, αλλά βρίσκεται ακόμη πολύ πίσω και δεν αναμένεται να σημειωθεί πρόοδος όταν αντί να αναγνωρίζει, στερεί ελευθερίες από τους πολίτες της. Κοινώς, αν και το 2001 η ομοφυλοφιλία, αφαιρέθηκε από τη λίστα των ψυχιατρικών διαταραχών, το 2015 απαγορεύτηκε η τηλεοπτική απεικόνιση της.
Παράπονο πολλών, είναι ο εκτοπισμός τους από τα προγράμματα χάραξης πολιτικής και κοινωνικής ζωής, καθώς επιζητούν αγωνιωδώς προσοχή, ώστε να εισακουσθούν τα θέλω τους. Στην απόγνωση αυτή και μη έχοντας άλλα περιθώρια, η φετινή απογραφή πληθυσμού, παρουσιάζεται, ως μια σπάνια ευκαιρία να εκφραστούν, όπως χαρακτηριστικά είπαν στο σλόγκαν της καμπάνιας “LGBTQ+ Advocacy China”, με τη φράση: «Δεν είναι συγκάτοικός μου, είναι σύντροφός μου». Με αυτόν τον τρόπο, σκοπεύουν να αναγκάσουν την πολιτική της χώρας και τους κινέζους βουλευτές να τους λάβουν σοβαρά υπόψιν, χωρίς να αποσιωπούν τις διεκδικήσεις τους.
Σε παράλληλη θέση, αλλά μάλλον λίγο πιο κοντά στην ισότητα, βρίσκεται και η Ινδία, της οποίας μεγάλο μέρος του πληθυσμού ανήκει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Λέγεται ότι τα άτομα αυτά αποτελούν μέρος μεγαλύτερο του 10% και το τελευταίο διάστημα η προσφυγή τους στο Ανώτατο Δικαστήριο για αναγνώριση της ένωσης τους με τους συντρόφους τους, ήταν κάθε άλλο παρά αδιάφορη. Πρόοδος αποτελεί το γεγονός ότι το 2018, η Ινδική Ψυχιατρική Εταιρία (IPS) ανέφερε πως «η ομοφυλοφιλία δεν είναι ασθένεια».
Ωστόσο, δεν παύουν οι άνθρωποι αυτοί να παραμένουν ευάλωτοι στις διακρίσεις, τον εκβιασμό και τη σεξουαλική επίθεση, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που ανησυχούν για τη ζωή τους. Δεδομένου ότι θεωρούνταν για μεγάλο διάστημα εγκληματίες στα μάτια του νόμου, η αστυνομία διαθέτει ένα ισχυρό εργαλείο για να τους εκφοβήσει, αποδεικνύοντας την ανεπάρκεια της δικαιοσύνης στις περιοχές αυτές. Η προκατάληψη και το στίγμα, ακόμη δεν έχουν εξαλειφθεί, καθώς δεν είναι δυνατό να αποτιναχθούν στοιχεία της ινδουιστικής ή και μουσουλμανικής θρησκείας της Ινδίας με τέτοιον τρόπο. Για αυτούς, δε νοείται ένωση ομόφυλων και από άποψη λογικής, από τη στιγμή που επικρατούσα αντίληψη είναι ότι «ο γάμος είναι για την αναπαραγωγή και όχι για την αναψυχή».
Το Ισραήλ, σε αντίθεση με τις προαναφερθείσες χώρες, διαθέτει την πιο προοδευτική στάση απέναντι στην εν λόγω κοινότητα στη Μέση Ανατολή, με τα μέλη της να προστατεύονται από νόμους κατά των διακρίσεων, με δικαίωμα στην υιοθεσία, τη συμμετοχή στην πολιτική αλλά και τον στρατό. Μάλιστα, υποστηρίχθηκε νομοσχέδιο στο πλαίσιο αυτό, το οποίο απαγόρευσε τις δήθεν θεραπείες «μεταστροφής» των ομοφυλόφιλων, που πολλοί παρουσίασαν ως λύση στην «αρρώστια» της κοινότητας. To 2022, σημειώθηκε πρόοδος και στο θέμα απόκτησης τέκνου, καθώς αναγνωρίστηκε το δικαίωμα στην απόκτηση παιδιού μέσω παρένθετης μητέρας, προσβάσιμο πλέον σε ετερόφυλα και μη ζευγάρια.
Παρόλα αυτά, ανησυχητική είναι η τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, με τη δικαστική μεταρρύθμιση του Πρωθυπουργού της χώρας, Benjamin Netanyahu, με συντηρητικές τάσεις, ο οποίος με ένα πακέτο νομοσχεδίων του, έχει ως στόχο να ελέγξει το Ανώτατο Δικαστικό Σώμα και συνεπώς να επηρεάσει αρνητικά τα δικαιώματα των μειονοτήτων στη χώρα του. Με αφορμή το γεγονός αυτό, οι ΛΟΑΤΚΙ+ νιώθουν πως απειλούνται και ότι αναμένεται οπισθοδρόμηση, ύστερα από τις δηλώσεις της υπουργού Εθνικών Αποστολών, Orit Strook, περί άρνησης θεραπείας σε μέλη της κοινότητας, όταν χρήζουν ιατρικής βοήθειας, με επίκληση στο θρησκευτικό συναίσθημα. Λόγω αντιδράσεων, όπως ήταν φυσικό και επόμενο, η ίδια τροποποίησε έπειτα τα λόγια της, ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος καταδίκασαν τη στάση της και τόνισαν για ακόμα μια φορά την ανάγκη προστασίας της κοινότητας.
Συνεπώς, προκύπτει ότι τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, αποτελούν ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία θα πρέπει να προστατεύονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ξεκινώντας από τη νομική κατοχύρωση τους. Ακολούθως, η σωστή διαπαιδαγώγηση και ενημέρωση, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην κοινωνική αποδοχή και τη «λύτρωση». Στο σήμερα, όμως, οι άνθρωποι αυτοί δέχονται ακόμη καθημερινά επίκριση και πολύ συχνά επίθεση για το ποιον αγαπούν, για το πώς εκφράζονται, για το πώς ντύνονται και εν τέλει για το ποιοι είναι. Πολλοί από φόβο «κρύβουν» τα θέλω τους, ζουν μια ζωή που δεν αντιστοιχεί στη δική τους, προκειμένου να γίνουν αποδεκτοί, να γίνουν «κανονικοί». Άραγε, αν μας απειλεί ο σεξουαλικός προσανατολισμός κάποιου, αυτό τι αποδεικνύει για τον «προσωπικό πολιτισμό» μας; Και στην τελική, μήπως χρειάζεται να αναθεωρήσουμε τι αντιλαμβανόμαστε ως απειλή και να αποτινάξουμε επιτέλους την ομοφοβία;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How LGBTQ Life in China Has Gotten Tougher Under Xi, Bloomberg. Διαθέσιμο εδώ
- Ayelet Gundar – Goshen, Israelis Are Waking up to the Threat From Netanyahu’s Government, Time. Διαθέσιμο εδώ
