Της Μυρσίνης-Ειρήνης Ταχλιαμπούρη,
Η διαταραχή Pica, γνωστή και ως αλλοτριοφαγία, είναι μια διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από την έντονη επιθυμία για κατανάλωση ουσιών, οι οποίες κανονικά δεν είναι βρώσιμες και δεν έχουν θρεπτική αξία. Η διαταραχή πήρε το όνομά της από τον μεσαιωνικό λατινικό όρο για το πτηνό «κίσσα», το οποίο φημίζεται για την κατανάλωση πληθώρας ουσιών.
Η πάθηση είναι πιο συχνή σε παιδιά και έγκυες γυναίκες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε ανθρώπους με ψυχιατρικές διαταραχές. Οι ουσίες που συνήθως καταναλώνονται ποικίλλουν και μπορεί να περιλαμβάνουν πάγο, χώμα, πηλό, χαρτί, τρίχες και άλλα υλικά που δεν προορίζονται για κατανάλωση.
Η ακριβής αιτία της διαταραχής δεν είναι γνωστή, αλλά πιστεύεται ότι σχετίζεται με ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, ιδιαίτερα σιδήρου και ψευδαργύρου. Επιπλέον, δύναται να σχετίζεται με ορισμένες παθήσεις ψυχικής υγείας, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ASD) και η σχιζοφρένεια. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί συνδέουν τη διαταραχή αυτή με το στρες, τη μητρική στέρηση, την παιδική παραμέληση και την κακοποίηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η διαταραχή μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας υποκείμενης ιατρικής πάθησης, όπως η αναιμία ή η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη), γι’ αυτό είναι πάντα απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνηση.
Ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους της διαταραχής Pica είναι η παγοφαγία (κατανάλωση πάγου). Τα άτομα που χαρακτηρίζονται από αυτή τη συνήθεια έχουν έντονη επιθυμία για κατανάλωση πάγου και μπορεί να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από αυτόν κάθε μέρα. Εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες με χαμηλά επίπεδα σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία) και στις έγκυες. Η συνήθεια αυτή μπορεί να οδηγήσει σε οδοντικά προβλήματα, όπως κατάγματα δοντιών και βλάβη των ούλων, αλλά και πεπτικά προβλήματα, εάν ο πάγος καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες.
Η γεωφαγία, η οποία χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση ουσιών, όπως το χώμα ή ο πηλός, είναι επίσης ένας κοινός τύπος της διαταραχής Pica. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε ορισμένους πολιτισμούς και ενίοτε σχετίζεται με παραδοσιακές πεποιθήσεις σχετικά με τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση προϊόντων, που προέρχονται από τη γη. Αυτή η διατροφική συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων των αποφράξεων περιοχών του γαστρεντερικού συστήματος και της έκθεσης σε επιβλαβείς χημικές ουσίες και παράσιτα. Αξίζει να σημειωθεί πως στην περίπτωση γεωφαγίας σε έγκυες γυναίκες, τυχόν τοξικές ουσίες επηρεάζουν και το υπό ανάπτυξη έμβρυο.
Άλλες ουσίες που καταναλώνονται συνήθως από άτομα με διαταραχή Pica περιλαμβάνουν χαρτί, τρίχες, μπογιά και αποτσίγαρα. Η κατάποση αυτών των ουσιών μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων δηλητηριάσεων, λοιμώξεων και γαστρεντερικών προβλημάτων. Συνηθισμένο πρόβλημα αποτελεί η δηλητηρίαση από μόλυβδο, ο οποίος αποτελεί συστατικό στις μπογές.
Η διαταραχή Pica μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί, καθώς πολλά άτομα με τη διαταραχή μπορεί να μην αναζητήσουν ιατρική βοήθεια ή μπορεί να είναι απρόθυμοι να αποκαλύψουν τις ασυνήθιστες διατροφικές τους συνήθειες στον ιατρό τους. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, ακόμη και σε θάνατο.
Η θεραπεία για τη διαταραχή συνήθως περιλαμβάνει την αντιμετώπιση τυχόν υποκείμενων ιατρικών καταστάσεων. Οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά (όπως ο σίδηρος) πρέπει να αντιμετωπιστούν με τα κατάλληλα συμπληρώματα και την ανάλογη διατροφή. Ακόμα, σε περιπτώσεις ψυχιατρικών διαταραχών είναι μείζονος σημασίας η παροχή συμπεριφορικής θεραπείας, προκειμένου τα άτομα να ξεπεράσουν την επιθυμία τους για μη βρώσιμες ουσίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ψυχιατρικών διαταραχών συνταγογραφούνται τα κατάλληλα φάρμακα.
Συμπερασματικά, η διαταραχή Pica είναι χαρακτηρίζεται από έντονη επιθυμία για κατανάλωση μη διατροφικών ουσιών. Είναι πιο συχνή σε παιδιά, έγκυες γυναίκες και άτομα με έλλειψη θρεπτικών συστατικών, όπως ο σίδηρος. Η ακριβής αιτία της διαταραχής pica παραμένει άγνωστη, ενώ αποτελεί αντικείμενο έρευνας. Η πρόληψή της είναι επίσης σημαντική, ιδιαίτερα στα παιδιά και μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενός συνδυασμού υγιεινών διατροφικών συνηθειών και ασφαλών, κατάλληλων για την ηλικία, δραστηριοτήτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The origin of the word pica, American Academy of Pediatrics. Διαθέσιμο εδώ
- Low plasma zinc and iron in pica, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Pica as a manifestation of iron deficiency, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Pica, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Chalk eating in middle Georgia: a culture-bound syndrome of pica?, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Everything You Need to Know About Pica, healthline. Διαθέσιμο εδώ
