Του Ευθύμη Κόντου,
Οι Βουλευτικές Εκλογές του 2023 βρίσκονται προ των πυλών. Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα, τα οποία θα δημιουργήσουν «πονοκεφάλους» στους πολιτικούς αρχηγούς, ενόψει των εκλογών, είναι το ποσοστό της μη συμμετοχής των πολιτών στην εκλογική διαδικασία, ήτοι το φαινόμενο της αποχής. Η ιστορία έχει δείξει πως τα υψηλά ποσοστά αποχής μπορούν να λειτουργήσουν άλλοτε υπέρ και άλλοτε κατά κάποιου πολιτικού κόμματος. Το πραγματικό ερώτημα που προκύπτει είναι το κατά πόσον έχουμε κατανοήσει τη σημασία της συμμετοχής ή αντίθετα της απουσίας από μια διαδικασία, όπως είναι η εκλογική;
Η αποχή αποτελεί ένα διεθνές φαινόμενο, το οποίο, κατά πολλούς, έχει δύο κύριες ερμηνείες. Από τη μία, οφείλεται στη γενικότερη αδιαφορία για την πολιτική και τις εκάστοτε εκλογές και από την άλλη, πηγάζει από την αμφισβήτηση προς τα υπάρχοντα κόμματα, πως θα μπορούσαν με τρόπο αξιόλογο, να ηγηθούν της χώρας. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας στη χώρα μας, η αποχή παρουσιάζει σημαντική άνοδο, με αρκετά εκατομμύρια πολίτες συνολικά να παραμένουν μακριά από το ενεργό εκλογικό σώμα.
Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς το παράδειγμα της σημαντικής πτώσης, που σημειώθηκε στη συμμετοχή των ψηφοφόρων από τις εκλογές του 2009 σε εκείνες του 2012. Όπως φαίνεται και στο γράφημα του Socioscope, περίπου 550 χιλιάδες Έλληνες πολίτες έμειναν μακριά από τις κάλπες, αλλάζοντας –από κοινού με τους ενεργούς ψηφοφόρους– το πολιτικό τοπίο εν Ελλάδι. Υπό τις συνθήκες της αξιοπρόσεκτης αυτής αποχής, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. παρουσίασε θεαματική αύξηση στα ποσοστά του και, παράλληλα, η Χρυσή Αυγή ξεπέρασε για πρώτη φορά το 3%. Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς, πως οι εκλογές εκείνες, με τους μισό εκατομμύριο λιγότερους ψηφοφόρους, ήταν εκείνες που διαμόρφωσαν το κύριο πολιτικό δίπολο, που θα απασχολούσε την πολιτική σκηνή της χώρας, για την επόμενη δεκαετία τουλάχιστον. Τρία χρόνια αργότερα, τον Σεπτέμβρη του 2015, σημειώθηκε η μεγαλύτερη αποχή από εκλογές που είχε παρατηρηθεί από την αρχή της νέας χιλιετίας.
Μιλώντας κανείς για το φαινόμενο της αποχής των πολιτών από τις εκλογές, θα ήταν αδύνατον να μη συμπεριλάβει στη συζήτηση τις νέες γενιές, από 17 έως 24 ετών, που σημειώνουν αξιοπρόσεκτο ποσοστό, όσον αφορά τη μη συμμετοχή τους στις εκλογικές διαδικασίες. Σε μια πρώτη απόπειρα ανάλυσης της πολιτικής συμπεριφοράς των ψηφοφόρων αυτών, εύλογα θα μπορούσε κάποιος να πει πως η αποχή είναι αυτή η οποία τους αντιπροσωπεύει καλύτερα, συγκριτικά με την ψήφο υπέρ οποιουδήποτε κόμματος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των τελευταίων εκλογών, αυτών του 2019, όταν η ηλικιακή ομάδα 17 έως 24 ετών συμμετείχε στις εκλογές με χαμηλό ποσοστό, της τάξεως του 25%, όπως γνωστοποίησε και ο Διευθυντής Ερευνών της δημοσκοπικής εταιρείας GPO, Αντώνης Παπαργύρης, σε έρευνα που είχε πραγματοποιήσει η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ.
Στις εκλογές της Κυριακής 21 Μαΐου, η προαναφερθείσα ηλικιακή ομάδα θα απαριθμεί περί των 400 χιλιάδων ψηφοφόρων. Ο αριθμός αυτός από μόνος του αρκεί, ώστε να κατανοήσει κανείς τη σημασία που έχει για τη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου, αλλά και για τα ίδια τα κόμματα, η συμμετοχή των νέων στις επικείμενες εκλογές.
Παρ’ όλα αυτά, η σχετική με την αποχή εικόνα δεν αναμένεται να διαφοροποιηθεί σημαντικά. Αρκεί μόνο να αναλογιστεί κανείς τις παραστάσεις που έχουν οι γενιές αυτές, οι οποίες θα ψηφίσουν για δεύτερη, ή ακόμα και για πρώτη φορά. Πρόκειται για γενιές που έχουν χάσει πάσα ελπίδα για αξιόλογες συνθήκες διαβίωσης και ποιοτική ζωή. Μεγάλωσαν κατά τη διάρκεια της σφοδρής οικονομικής κρίσης, καθώς και της πανδημίας του κορονοϊού. Την ίδια ώρα, οι πολίτες αυτοί έγιναν μάρτυρες των μεγαλύτερων αδυναμιών του κρατικού μηχανισμού. Είδαν τη χώρα τους να γίνεται έρμαιο φυσικών καταστροφών, με πυρκαγιές, πλημμύρες και ισχυρές χιονοπτώσεις να καταδεικνύουν την απουσία οποιασδήποτε ετοιμότητας, αλλά και υπευθυνότητας, από την πλευρά της εκάστοτε Κυβέρνησης. Σα να μην έφταναν όλα αυτά, λίγο πριν τα μεσάνυκτα της 28ης Φεβρουαρίου, η εθνική τραγωδία στα Τέμπη ήταν το τραγικό συμβάν, που άφησε όλο το πανελλήνιο αποσβολωμένο. Μένει να φανεί το ποσοστό, κατά το οποίο οι καταστάσεις και τα συμβάντα αυτά θα επηρεάσουν τον επικείμενο εκλογικό αγώνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- «Πώς ψηφίζουν οι νέοι; Δεν ταυτίζονται με κόμματα και απέχουν μαζικά», tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
