Tου Νίκου Χριστοδούλου,
Από τον Νοέμβριο του 2015, τη διακυβέρνηση της Πορτογαλίας έχει αναλάβει το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) υπό την ηγεσία του Antonio Costa, πρώην Δημάρχου της Λισαβόνας, ο οποίος είναι ο πρώτος Πρωθυπουργός της χώρας, παιδί μεταναστών, με καταγωγή από την Ασία και συγκεκριμένα την Ινδία. Η θητεία του Costa άρχισε με λίγο περιπετειώδες τρόπο, καθώς παρά την γενική δυσαρέσκεια του κοινού έναντι της συντηρητικής κυβέρνησης της περιόδου 2011-2015 στις εκλογές ο κεντροδεξιός κυβερνών συνασπισμός πέρασε κατά 6 μονάδες το Σοσιαλιστικό κόμμα. Από την στιγμή, όμως, που τα κόμματα αριστερά του κέντρου είχαν πλειοψηφία στο κοινοβούλιο το αποτέλεσμα ήταν μια μονοκομματική κυβέρνηση Costa με την ανοχή του Αριστερού μπλόκ και του Κομμουνιστικού κόμματος.
Με αυτά τα δεδομένα είναι μάλλον αξιοθαύμαστο πώς, όχι μόνο ο Costa κατάφερε να διατηρήσει την εξουσία ήδη για οκτώ χρόνια, αποτελώντας πρότυπο για κάθε κεντροαριστερή κυβέρνηση στην Ευρώπη, αλλά σε κάθε εκλογική αναμέτρηση έκτοτε (2019, 2022) να κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό κατακτώντας μάλιστα στην τελευταία αναμέτρηση παρά το αναλογικό σύστημα την αυτοδυναμία.
Οι λόγοι της εκλογικής επιτυχίας που ως τώρα είχε το Σοσιαλιστικό κόμμα της Πορτογαλίας είναι πολλοί αλλά πλέον για πρώτη φορά από το 2015 η πολιτική του κυριαρχία φαίνεται να κλονίζεται σοβαρά με πολλούς να προεξοφλούν ανατροπή της κυβέρνησης και πρόωρες εκλογές με απρόβλεπτο αποτέλεσμα. Ο λόγος για αυτήν τη σταδιακή ανατροπή δεν έχει να κάνει με σταδιακή-φυσική φθορά αλλά ένα σκάνδαλο διαφθοράς που έλαβα σε σύντομο χρονικό διάστημα διαστάσεις δράματος και έφερε την κυβέρνηση σε ανοιχτή σύγκρουση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η αυξανόμενη διαμάχη γύρω από τη (TAP) την κρατική αεροπορική εταιρεία, η οποία έχει ήδη οδηγήσει σε σφοδρή αντίθεση κυβέρνησης-αντιπολίτευσης και συνεχιζόμενες παραιτήσεις Υπουργών, αλλά και η άρνηση του Antonio Costa να προχωρήσει σε ριζικό ανασχηματισμό σε βάρος της γνώμης του Προέδρου της Δημοκρατίας Marcelo de Sousa έχει για πρώτη φορά από το 1976 δημιουργήσει κρίση στις σχέσεις των δύο ανώτατων πολιτειακών παραγόντων της χώρας.
Η διευθύνουσα σύμβουλος Christine Ourmières-Widener και ο Πρόεδρος Manuel Beja, απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους στις 6 Μαρτίου, αφού μια επιθεώρηση διαπίστωσε ότι η αποζημίωση απόλυσης 500.000 ευρώ στο πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου Alexandra Reis με σχέσεις με στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος ήταν παράνομη. Αφού η Ourmières-Widener χαρακτήρισε την απόλυσή της «παράνομη», οι Σοσιαλδημοκράτες, το κεντροδεξιό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης προειδοποίησαν ότι εάν η απόφαση δεν είχε την κατάλληλη νομική υποστήριξη, θα καταγγέλλουν στη δικαιοσύνη την συγκεκριμένη απόφαση της κυβέρνησης.
Η Υπουργός Κοινοβουλευτικών Υποθέσεων Anna Mendes και η Υπουργός του Υπουργικού Συμβουλίου, Mariana Veira da silva, δήλωσε την Τετάρτη ότι η κυβέρνηση είχε λάβει νομική γνωμοδότηση για να υποστηρίζει την απόφαση, αλλά αρνήθηκαν να τη στείλουν στο Κοινοβούλιο για να «διασφαλίσουν το δημόσιο συμφέρον». Ωστόσο, την Πέμπτη, ο Υπουργός Οικονομικών Francois Medina είπε ότι οι λόγοι πίσω από τις απολύσεις ήταν ξεκάθαροι και εύλογοι λόγω της παράνομης φύσης της αποζημίωσης απόλυσης, όπως διαπιστώθηκε από την επίσημη οικονομική επιθεώρηση, και δεν χρειάζεται επίσημη νομική γνωμοδότηση. Ο ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος Τσέγκα, Andre Ventoura, είπε ότι «η κυβέρνηση αναγνώρισε ότι είπε ψέματα» και προέτρεψε τον Πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα να εξετάσει εάν η Μεντίνα ήταν κατάλληλη για τη δουλειά.
Σε ένα tweet, ο αρχηγός του κόμματος της Φιλελεύθερης Πρωτοβουλίας Rui Rocha χαρακτήρισε την κατάσταση «γιορτή ασυναρτησίας και απόλυτης ασέβειας προς το κοινοβούλιο». H κρίση θα είχε καταλαγιάσει αν ο Antonio Costa είχε αποδεχθεί την πρόταση του Προέδρου de Sousa να αποπέμψει τον Υπουργό Μεταφορών Joao Galamba. Στο ημιπροεδρικό σύστημα της Πορτογαλίας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τη δύναμη να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι αν ο Antonio Costa δεν επιδείξει κατάλληλα διπλωματικά χαρακτηριστικά μπορεί να κληθεί να αντιμετωπίσει μια εκλογική αναμέτρηση από αδύναμη θέση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Portuguese president warns PM over credibility, avoids crisis, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Why Portugal’s Government is on the Brink of Collapse, TLDR EU, διαθέσιμο εδώ
