Συνέντευξη στον Βασίλη Μυρλίδη,
Ο Άρης Στυλιανού είναι Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει διατελέσει Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ίδιου Πανεπιστημίου, αλλά και Πρόεδρος του ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας. Παράλληλα, έχει διαγράψει μια σημαντική πορεία ως συγγραφέας, ενώ έχει τιμηθεί από τη Γαλλική Δημοκρατία για την προσφορά του στις Επιστήμες και τα Γράμματα.
Υποψήφιος Βουλευτής στην Εκλογική Περιφέρεια της Α’ Θεσσαλονίκης για τις Βουλευτικές Εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, ο Άρης Στυλιανού, προς μεγάλη μας τιμή, αποδέχθηκε την πρόσκλησή μας και στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση και την υποψηφιότητά του, τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε ορισμένα θέματα και σχολιάζει ζητήματα της επικαιρότητας.
- Ακαδημαϊκός, Συγγραφέας και πλέον Υποψήφιος Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ στην Εκλογική Περιφέρεια της Α’ Θεσσαλονίκης. Πώς αποφασίσατε να αποδεχθείτε την πρόταση του Αλέξη Τσίπρα και να θέσετε υποψηφιότητα για τις Βουλευτικές Εκλογές της 21ης Μαΐου;
Μου έγινε μία τιμητική πρόταση την οποία αποδέχτηκα, επειδή θεωρώ ότι έχω κάνει έναν κύκλο επαγγελματικό, κοινωνικό, οικογενειακό και είμαι σε μία ηλικία και σε μία περίοδο της ζωής μου που έχω τις δυνατότητες και την επιθυμία να προσφέρω στα κοινά, να προσφέρω στη χώρα μου, να προσφέρω στην πόλη μου. Μ’ αυτήν την έννοια, αποφάσισα να κατεβώ για πρώτη φορά υποψήφιος σε εκλογές. Έχω συμμετάσχει στην πολιτική ζωή από μικρός στο μαθητικό, στο φοιτητικό κίνημα, στο συνδικαλιστικό κίνημα των πανεπιστημιακών. Αλλά είναι η πρώτη φορά που εκτίθεμαι στην ψήφο των συμπολιτών μας και ελπίζω ότι, εάν εκλεγώ, θα βάλω τα δυνατά μου, ώστε να προσφέρω τα καλύτερα για τη χώρα και τους πολίτες της Α’ Θεσσαλονίκης.
- Στις Εκλογές του Ιουλίου 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε το 31,29% των ψήφων του εκλογικού σώματος στην Α’ Θεσσαλονίκης, χωρίς να επηρεαστούν τα ποσοστά του ιδιαίτερα, παρότι λίγους μήνες νωρίτερα είχε επικυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Θεωρείτε ότι θα μπορούσε ο ΣΥΡΙΖΑ να αυξήσει τα ποσοστά του και –γιατί όχι;– εκμεταλλευόμενος την απουσία του Κώστα Καραμανλή να γίνει η πρώτη δύναμη της εκλογικής σας περιφέρειας;
Πιστεύω βαθιά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα είναι πρώτο κόμμα στην Α’ Θεσσαλονίκης, αυτό δείχνουν όλα τα μηνύματα που παίρνω από τους συμπολίτες μας. Έχω μιλήσει με πολύ κόσμο το τελευταίο διάστημα ως υποψήφιος σε συναντήσεις με πολίτες της Θεσσαλονίκης και η αίσθησή μου είναι ότι η ΝΔ έχει μια μεγάλη φθορά. Τα τέσσερα τελευταία χρόνια, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε σχεδόν τίποτα για τη Θεσσαλονίκη και μ’ αυτήν την έννοια είμαι πεπεισμένος ότι στην Α’ Θεσσαλονίκης θα πάει πολύ καλά ο ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύω ότι θα είναι πρώτο κόμμα πανελλαδικά και θα μπορέσει να σχηματιστεί μία νέα προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, αλλά σε κάθε περίπτωση, στη Θεσσαλονίκη πάμε πολύ καλά.
- Στο «Συμβόλαιο για την Αλλαγή» του Α. Τσίπρα, υπάρχει ειδική πρόταση για τη ρύθμιση χρεών. Πιστεύετε ότι είναι εφικτό να ανασταλούν οι πλειστηριασμοί της 1ης κατοικίας έως € 300 χιλιάδες, όταν κατά το παρελθόν τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο η ΝΔ δεν κατάφεραν να τους σταματήσουν;
Ο ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνησή του είχε να αντιμετωπίσει την επιτήρηση, την πολύ στενή και σκληρή πίεση από τους δανειστές, την Τρόικα και τους θεσμούς και μέσα σε αυτό το πλαίσιο κατάφερε να κρατήσει τον νόμο Κατσέλη, να τον επεκτείνει και να προστατεύσει την πρώτη κατοικία. Πιστεύω ότι είναι απολύτως εφικτό να υλοποιηθεί το πρόγραμμα της άμεσης εφαρμογής της προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς μέχρι € 300.000. Θα ξανακάνουμε έναν νέο νόμο Κατσέλη, διότι δεν είναι δυνατόν 700.000 συμπολίτες μας να κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους. Την τετραετία Μητσοτάκη, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά € 44 δις και έχουμε φτάσει € 400 δις χρέος ως χώρα. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό και είναι πολύ ανησυχητικό. Και το ιδιωτικό χρέος αυξήθηκε κατά € 40 δις, που είναι, επίσης, πολύ ανησυχητικό, αλλά δεν μπορούμε να αφήσουμε να γίνει αυτή η λεηλασία των συμπολιτών μας με την πρώτη κατοικία. Θα βάλουμε φρένο και θα ανατάξουμε την οικονομία, θα ανορθώσουμε την κοινωνία.
- Η ΝΔ το τελευταίο διάστημα επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και την πρόθεση του Α. Τσίπρα να την καταργήσει, εφόσον υπάρξει κυβερνητική αλλαγή. Με ποιον τρόπο, κατά την άποψή σας, θα πρέπει να εισάγονται οι υποψήφιοι στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα;
Η ΕΒΕ είναι ένα εντελώς άδικο μέτρο και παράλογο, διότι οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι εξετάσεις γνώσης να πιάσεις τη βάση του 5, του 10. Είναι εξετάσεις-διαγωνισμός για κάποιες θέσεις. Εφόσον υπάρχουν 80.000 θέσεις στα ελληνικά ΑΕΙ, για παράδειγμα, όποιος προλάβει και καταφέρει να είναι μέσα σε αυτόν τον αριθμό έχει μία θέση στα αυτά. Ανέντιμα η κα. Κεραμέως και πονηρά σκεπτόμενη, για να ευνοήσει τα ιδιωτικά κολέγια, δεν δηλώνει καθαρά ότι θέλει να μειώσει τις θέσεις των εισακτέων. Μπορούσε να πει: «από 80.000, τις κάνω 60.000» ή «θέλω να κλείσω 10 ή 20 τμήματα πανεπιστημιακά σε όλη τη χώρα».
Δεν κάνει αυτό, αλλά βάζει την ΕΒΕ, που μπορείς να γράψεις 18-17-16 και επειδή δεν έπιασες το σχέδιο στην αρχιτεκτονική, για παράδειγμα, να μείνεις έξω με 16.000 ή 17.000 μόρια. Εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ και οι πανεπιστημιακοί του ΣΥΡΙΖΑ αντιδράσαμε σφοδρά στην εισαγωγή της ΕΒΕ και το πιο λογικό είναι ότι θα την καταργήσουμε αμέσως μόλις σχηματίσουμε προοδευτική κυβέρνηση. Δεν υπάρχει κάποια ψηφοθηρία σε αυτό, τρία χρόνια το λέμε ότι πρέπει να καταργηθεί. Ευνοεί μόνο τα ιδιωτικά κολέγια και αφήνει 20.000 νέα παιδιά έξω από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια, ενώ υπάρχουν οι θέσεις.
Από εκεί και πέρα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επεξεργαστεί ήδη από την προηγούμενη διακυβέρνηση ένα σχέδιο για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Αυτό θέλει συζήτηση και συναίνεση του πολιτικού συστήματος, διότι είναι ένα μεγάλο ζήτημα που αφορά την ελληνική κοινωνία. Εμείς προτείνουμε μία ελεύθερη πρόσβαση σε πολλά τμήματα και σχολές που δεν είναι πρώτης ζήτησης, που δεν υπάρχει συνωστισμός υποψηφίων. Άρα, με το απολυτήριο του Λυκείου θα μπορείς να εγγραφείς σε όποιο τμήμα θέλεις από αυτά, που δεν είναι τόσο ανταγωνιστικά ή είναι πρώτης ζήτησης.
Αυτό προτείνουμε και θεωρώ χρήσιμο να γίνει. Θα βοηθήσει, γιατί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες σχεδόν μπορείς με το απολυτήριο Λυκείου να εγγραφείς στο πανεπιστήμιο. Αλλά, βέβαια, στην Ιατρική Σχολή, αν υπάρχουν 300 θέσεις και θέλουν 3.000 νέα παιδιά να εισαχθούν, εκεί θα γίνονται εξετάσεις. Το μηχανογραφικό δεν θα έχει όλα τα τμήματα, θα έχει τα τμήματα της υψηλής ζήτησης. Αυτή είναι η πρόταση και υπάρχει επεξεργασία του σχεδίου αυτού, ώστε να εφαρμοστεί, βέβαια, με μία συναίνεση, γιατί σε τέτοια μεγάλα ζητήματα χρειάζεται σχεδιασμός μακροχρόνιος. Πρέπει να το σχεδιάσουμε και να συμφωνήσουμε και με άλλα κόμματα, να το δοκιμάσουμε για κάποια χρόνια μπροστά για να είναι καλύτερο από το σημερινό.
- Κατά τον Γ.Γ. του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, η συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ σε κυβερνητικό επίπεδο αποκλείεται, ενώ και ο Γιάνης Βαρουφάκης, Γραμματέας του ΜέΡΑ25, φαίνεται αντίθετος σε μια τέτοια προοπτική. Πού αλλού θα μπορούσε να απευθυνθεί ο Α. Τσίπρας για τον σχηματισμό μίας κυβέρνησης «προοδευτικής συνεργασίας»;
Προεκλογικά, κάθε πολιτική δύναμη θέλει να συσπειρώσει το ακροατήριό της και να απευθυνθεί σε όσο το δυνατόν περισσότερους ψηφοφόρους, να κερδίσει το μεγαλύτερο ποσοστό στις εκλογές. Αυτό, όμως, τελειώνει το βράδυ των εκλογών και η επόμενη μέρα φέρνει όλες τις πολιτικές δυνάμεις προ των ευθυνών τους. Οι προοδευτικές δυνάμεις έχουν καθήκον να σχηματίσουν μία νέα προοδευτική κυβέρνηση, που θα σταματήσει τον κατήφορο της τετραετίας Μητσοτάκη.
Συνεπώς, είναι θέμα του κάθε κόμματος και της κάθε πολιτικής δύναμης να τοποθετηθούν απέναντι σε αυτήν την πρόκληση. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας έχουν απευθύνει κάλεσμα σε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις. Βλέπω ότι μπορεί να γίνει μία συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Επίσης, τα δύο πιο μικρά κόμματα φαίνεται ότι θα μπουν στη Βουλή, δηλαδή τα δυο προοδευτικά κόμματα, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25. Θα πρέπει και αυτά να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Μπορεί να έχουμε και κάποιο άλλο μικρό κόμμα στη Βουλή, αλλά αυτό είναι απόφαση του ελληνικού λαού. Το ΚΚΕ έχει έναν ιδιότυπο απομονωτισμό πάντα δυστυχώς, αλλά, ανάλογα με τα αποτελέσματα της κάλπης, υπάρχουν δυνατότητες κάποιο κόμμα να δώσει ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση, μία κυβέρνηση μειοψηφίας που δεν έχει 151 έδρες ή να κάνει αποχή. Άρα, υπάρχουν και τέτοιες λύσεις, οι οποίες θα εξεταστούν από όλες τις πολιτικές δυνάμεις στις 21 Μαΐου.
Πιστεύω ότι μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση και από την πρώτη κάλπη, από την πρώτη Κυριακή. Άλλωστε, τα μικρά κόμματα δεν τα συμφέρει η δεύτερη κάλπη, διότι θα γίνει μία πόλωση μάλλον και θα συμπιεστούν τα ποσοστά τους. Εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ προτείνουμε στις άλλες πολιτικές δυνάμεις τον σχηματισμό μίας κυβέρνησης συνεργασίας με μια προγραμματική συμφωνία, για να αλλάξουμε βασικά πράγματα ήδη απ’ την πρώτη μέρα της νέας διακυβέρνησης: να αυξηθούν οι μισθοί, να μειωθούν οι τιμές, να ρυθμιστούν τα χρέη, τα «κόκκινα» δάνεια, η πρώτη κατοικία και το κράτος να είναι δίκαιο. Δικαιοσύνη παντού και κοντά στον πολίτη.
- Ως Καθηγητής και επί μία τετραετία Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, ποιες θεωρείτε ότι είναι οι ενδεδειγμένες λύσεις για να βελτιωθεί το επίπεδο των δημόσιων πανεπιστημίων και πώς θα μπορούσε η Πολιτεία να σταθεί αρωγός;
Το πρώτο και μεγάλο πρόβλημα των ελληνικών πανεπιστημίων σήμερα είναι η υποχρηματοδότηση. Δηλαδή, λόγω των μνημονίων εδώ και 13 χρόνια, έχει μειωθεί πάρα πολύ η χρηματοδότηση των ΑΕΙ. Το ΑΠΘ έπαιρνε σχεδόν € 55 εκατ. από τον κρατικό προϋπολογισμό και τώρα παίρνει 5 μόνο. Δεν αρκούν για να πληρωθεί το ρεύμα, το αέριο, το πετρέλαιο κ.λπ. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Επίσης, τα κτίριά μας χρειάζονται αναβάθμιση, ανανέωση, χρειαζόμαστε καλύτερες υποδομές και εργαστήρια. Χρειαζόμαστε καλύτερους μισθούς, τόσο οι διδάσκοντες πάσης φύσεως όσο και οι διοικητικοί υπάλληλοι. Είναι πολύ κακές οι συνθήκες αμοιβής και εργασίας των ανθρώπων που δουλεύουν στο πανεπιστήμιο. Ωστόσο, μέσα σε αυτό το δυσχερές πλαίσιο, παράγεται έργο και βγάζουμε πολύ καλούς φοιτητές, πολύ καλούς πτυχιούχους, οι οποίοι διαπρέπουν διεθνώς και βρίσκουν καλές θέσεις εργασίας, όσο υπάρχουν και στη χώρα μας. Πρέπει να δημιουργηθούν πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, κυρίως για τους νέους, ώστε να αντιμετωπιστεί η ανεργία των νέων.
Θεωρώ ότι αυτά είναι τα μεγάλα προβλήματα των πανεπιστημίων. Δεν είναι όλα τέλεια. Χρειάζεται ευταξία και καλύτερη φύλαξη, να λειτουργεί με μεγαλύτερη ασφάλεια, να προσέρχονται όλοι στα πανεπιστήμια. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που μπορεί να το διαχειριστεί η πανεπιστημιακή κοινότητα με φύλακες, θέμα για το οποίο πρέπει να δοθούν χρήματα. Και όχι να δίνουν € 30 εκατ. για την πανεπιστημιακή αστυνομία, που δεν μπήκε ποτέ στο πανεπιστήμιο, αντί αυτά τα χρήματα να δοθούν για φύλαξη, για νέες θέσεις καθηγητών και για την αναβάθμιση της ζωής μέσα στα τμήματα.
Αυτή η «καραμέλα» ότι φταίει το άσυλο και ότι είναι κέντρα ανομίας τα πανεπιστήμια ήταν μία χυδαία προπαγάνδα του Μητσοτάκη, της Κεραμέως και του Χρυσοχοΐδη της ΝΔ, η οποία αποδείχθηκε «φούσκα», διότι τα πανεπιστήμια λειτουργούν. Ένα μεγάλο campus, όπως είναι το ΑΠΘ, όπου κάθε μέρα κυκλοφορούν 60.000 άνθρωποι (φοιτητές, εργαζόμενοι, καθηγητές), κάποια στιγμή μπορεί να γίνει και ένα περιστατικό, όπως μπορεί να γίνει στην παραλία ή στην πλατεία Αριστοτέλους, τότε μπορεί να έρθει η αστυνομία και παρεμβαίνει, αλλά αυτά είναι πολύ σπάνια. Σε κανένα πανεπιστήμιο της Ευρώπης δεν υπάρχει μόνιμη παρουσία αστυνομίας μέσα στα πανεπιστήμια.
Χρειάζονται θεσμικές αλλαγές και ενίσχυση της έρευνας. Ο ΣΥΡΙΖΑ ίδρυσε το ΕΛΙΔΕΚ, που έδωσε πολλές υποτροφίες σε υποψήφιους διδάκτορες, σε μεταδιδάκτορες, σε μεταπτυχιακούς. Η ΝΔ το υποβάθμισε και πήγε να το κλείσει. Το ΙΚΕ υποβαθμίστηκε. Χρειάζονται τέτοιες πολιτικές στήριξης και θεσμικές μεταρρυθμίσεις οπωσδήποτε. Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι σε καλή κατάταξη διεθνώς και στην Ευρώπη και πετυχαίνουν πολύ καλά αποτελέσματα. Αν συγκρίνουμε τα αποτελέσματα με τις υποδομές που έχουμε και με τη βοήθεια από την Πολιτεία, είναι πολύ καλύτερα από πολλά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Δηλαδή, αν είχαμε τα μέσα και τις δυνατότητες που έχουν αλλού με εργαστήρια, με οργανωμένες βιβλιοθήκες, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα. Δεν θέλω να πω ότι όλα είναι τέλεια, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια παράγουν υψηλού επιπέδου έργο, ακαδημαϊκό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό.
- Η Ελλάδα είναι μία χώρα που συχνά «τρώει τα παιδιά της». Δεδομένης της θητείας σας ως Πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, ποια μέτρα θα μπορούσαν να υποστηρίξουν νέους καλλιτέχνες, ώστε να αναπτύσσουν την τέχνη τους και να βιοπορίζονται επαρκώς από αυτήν;
Οι νέοι καλλιτέχνες και κυρίως οι σπουδαστές των δραματικών σχολών βγήκαν στους δρόμους μαζικά, προέβησαν σε καταλήψεις των σχολών τους, των μεγάλων κρατικών σκηνών, δηλαδή του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, για να διαμαρτυρηθούν για το Προεδρικό Διάταγμα που τους υποβίβαζε σε απόφοιτους Λυκείου. Δημιουργήθηκε ένα μεγάλο κίνημα, στο οποίο συμμετείχαν και πολλοί καλλιτέχνες όλων των παραστατικών τεχνών. Αυτό ήταν σημαντικό για να καταλάβουμε ότι οι άνθρωποι της τέχνης και του πολιτισμού διεκδικούν τα δικαιώματά τους και αξίζουν ένα καλύτερο αύριο. Κατά την περίοδο της πανδημίας, επλήγησαν τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε τίποτα, για να βοηθήσει τους καλλιτέχνες.
Από εκεί και πέρα, όπως γενικά για τους νέους, αλλά στη Θεσσαλονίκη ειδικά, υπάρχει υψηλή ανεργία και δεν υπάρχουν καλές θέσεις εργασίας, γι’ αυτό πρέπει να προβλέψουμε επενδύσεις και πολιτικές ενίσχυσης των νέων καλλιτεχνών. Πιστεύω πολύ στην «ερασιτεχνική» δημιουργία, μάλλον στην τέχνη από τα κάτω, δηλαδή να ενισχυθούν όλα τα μικρά σχήματα που κάνουν τέχνη, που παίζουν θέατρο, που κάνουν μουσική. Υπάρχουν λύσεις, υπάρχουν δομές που ανήκουν στον Δήμο ή στην Πολιτεία και μπορούν να παραχωρηθούν σε αυτές τις αυτόνομες και ανεξάρτητες καλλιτεχνικές ομάδες να κάνουν εκεί την τέχνη τους. Επίσης, πρέπει να επιδοτηθούν με κάποιον τρόπο, με κριτήρια και χωρίς να γίνει σπατάλη του δημοσίου χρήματος. Πρέπει να βοηθηθούν, ώστε να μείνουν στον τόπο τους, αν είναι η Θεσσαλονίκη ή και άλλες πιο μικρές πόλεις, να μην συρρέουν όλοι στην Αθήνα ή να φεύγουν στο εξωτερικό για να μπορέσουν να δουλέψουν, να κάνουν την τέχνη τους και να βιοποριστούν αξιοπρεπώς, γιατί, δυστυχώς, η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων της τέχνης είναι στα όρια της επιβίωσης από άποψης εργασίας και απολαβών.
Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Στυλιανού για την παραχώρηση της συνέντευξης!
