Της Ζωής Σερμπίνη,
Σε μια πόλη της Ασίας, που στη συνέχεια θα αποτελέσει την πρωτεύουσα του Φρυγικού βασιλείου και θα ονομαστεί Γόρδιον, ζούσε κάποτε ο Γόρδιος (από τον οποία θα πάρει και το όνομα της η πόλη). Ο Γόρδιος ήταν ένας άνθρωπος φτωχός και η περιουσία που είχε αποτελούνταν μονάχα από δύο ζευγάρια βόδια, και μια πολύ μικρή έκταση καλλιεργήσιμης γης. Με τα δύο βόδια όργωνε το χωράφι και με τα υπόλοιπα δύο έζευε την άμαξα.
Μια μέρα, την ώρα που όργωνε το χωράφι του, τον επισκέφθηκε ένας αετός και κάθισε πάνω στον ζυγό έως την ώρα που τελείωσε το όργωμα και ξέζεψε τα βόδια του. Ο Γόρδιος θεώρησε την εμφάνιση του αετού ως θεϊκό σημάδι και έσπευσε να αναφέρει το γεγονός στους μάντεις Τελμεσσείς. Οι Τελμεσσείς μετέφεραν και παραχωρούσαν το χάρισμα της μαντείας από γενιά σε γενιά και ήταν από τους πιο ικανούς για την ερμηνεία των θεϊκών οιωνών. Καθώς, λοιπόν, πλησίαζε σε ένα χωριό των Τελμεσσέων, συνάντησε ένα κορίτσι που καταγόταν από το μαντικό γένος αυτών και ο Γόρδιος του διηγήθηκε το συμβάν με τον αετό. Τότε, η κοπέλα τον συμβούλευσε να επιστρέψει στο ίδιο μέρος όπου είχε εμφανιστεί ο αετός και να αφιερώσει εκεί μια θυσία προς τον Δία. Ο Γόρδιος ακολούθησε τις υποδείξεις της, ωστόσο της ζήτησε να επιστρέψει μαζί του στον τόπο του έτσι ώστε να τον καθοδηγήσει για το πως ακριβώς έπρεπε να τελέσει τη θυσία. Έτσι, οι δύο τους επέστρεψαν στο σημείο του χωραφιού όπου ο αετός είχε επισκεφθεί τον Γόρδιο και εκεί ο ίδιος έκανε την θυσία με τον τρόπο που του υπέδειξε η μάντισσα. Στη συνέχεια, ο Γόρδιος παντρεύτηκε την κοπέλα και μαζί απέκτησαν ένα γιo, τον Μίδα.
Ο Μίδας καθώς μεγάλωνε, απέκτησε μια ευγενική και φιλική προσωπικότητα. Όταν πια ενηλικιώθηκε, ως νεαρός άντρας ήρθε αντιμέτωπος με την εμφύλια διαμάχη που ταλαιπωρούσε τους ανθρώπους του λαού του, τους Φρύγες. Εκείνη τη περίοδο δόθηκε στους Φρύγες ένας χρησμός, που έλεγε πως θα έρθει σε αυτούς ένας βασιλιάς πάνω σε μια άμαξα και θα δώσει τέλος στις εχθροπραξίες. Καθώς, λοιπόν, οι Φρύγες βρίσκονταν σε λαϊκή συνέλευση και συζητούσαν το συγκεκριμένο ζήτημα, παρουσιάστηκε πάνω στην άμαξά του ο Μίδας μαζί με τους γονείς του. Φέρνοντας στο νου τους τον χρησμό, οι Φρύγες θεώρησαν πως ο Μίδας ήταν ο βασιλιάς που περίμεναν να τους φανερωθεί. Έτσι, ανακήρυξαν τον Μίδα βασιλιά. Ο Μίδας σταμάτησε όντως την εμφύλια διαμάχη και αφιέρωσε την άμαξα του πατέρα του στην ακρόπολη ως προσφορά και ένδειξη ευγνωμοσύνης στον Δία, που του έστειλε τον οιωνό. Αναφορικά με την άμαξα κυκλοφορούσε μια δεισιδαιμονία πως όποιος έλυνε τον ζυγόδεσμό της, το σχοινί με το οποίο προσδένεται ο ζυγός πάνω στο τιμόνι, θα εξουσίαζε την Ασία. Το τιμόνι ήταν δεμένο με έναν εξαιρετικά περίτεχνο και περίπλοκο κόμπο, τόσο που κανένας δεν είχε καταφέρει να λύσει.
Σχεδόν τέσσερις αιώνες αργότερα, το 333 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος επισκέπτεται το Γόρδιον. Γνωρίζοντας τη δεισιδαιμονία που κυκλοφορούσε για την άμαξα που είχε αφιερώσει ο Μίδας στον χώρο της Ακρόπολης, θέλησε να την επισκεφθεί και να λύσει τον περίφημο «γόρδιο δεσμό». Ο Μέγας Αλέξανδρος προσπάθησε αλλά δεν κατάφερε να βρει τον τρόπο να λύσει τον δεσμό, ωστόσο δεν δεχόταν να τον αφήσει άλυτο. Κάποιοι συγγραφείς αναφέρουν πως τον έκοψε με το ξίφος του και είπε ψέματα πως κατάφερε να τον λύσει, ενώ ο Αριστόβουλος υποστηρίζει πως ο Αλέξανδρος, αφαιρώντας ένα πάσσαλο, κατάφερε να τραβήξει τον ζυγόδεσμο έξω. Τέλος, ο Αρριανός συμπληρώνει πως δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ο ακριβής τρόπος με τον οποίο ο Αλέξανδρος έλυσε τον ζυγόδεσμο, ωστόσο ο ίδιος και η συνοδεία του απομακρύνθηκαν από την άμαξα με την πεποίθηση πως ο χρησμός που σχετιζόταν με το λύσιμο του «γόρδιου δεσμού» είχε εκπληρωθεί. Αναφέρει, επίσης, πως την ίδια νύχτα βροντές και αστραπές επιβεβαίωσαν την εκπλήρωση του χρησμού. Έτσι, την επόμενη μέρα ο Αλέξανδρος πρόσφερε θυσία στους θεούς, που φανέρωσαν και επιβεβαίωσαν τα θεϊκά σημάδια και το λύσιμο του δεσμού.
Η επιθυμία του Αλέξανδρου να λύσει τον δεσμό πηγάζει από την βαθύτερη, αλλά συνάμα ξεκάθαρη επιθυμία του, να κατακτήσει τον κόσμο. Επιπλέον, όποια πρακτική κι αν ακολούθησε, ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε να γίνει βασιλιάς της Ασίας, πετυχαίνοντας τον στόχο του. Η εμπλοκή ενός ιστορικού προσώπου σε μυθολογικά γεγονότα ήταν συχνή στα αρχαία χρόνια και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η συγκεκριμένη ιστορία είναι καθαρά συμβολική.
Έχει, λοιπόν, ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εκδοχή του μύθου που παρουσιάζει τον Αλέξανδρο να κόβει τον δεσμό με το ξίφος του, καθώς φανερώνει πως η δύναμη του ξίφους είναι μεγαλύτερη από αυτή του ίδιου του χρησμού. Το κόψιμο του «γόρδιου δεσμού» με τον παραπάνω τρόπο υποδηλώνει την αποφασιστικότητα και τη δυναμικότητα που συχνά απαιτεί η επίλυση κάποιου ζητήματος, δύο πολύ χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Αλεξάνδρου. Επομένως, ο ίδιος επέλεξε να πάρει τον χρησμό στα χέρια του και να τον επιβεβαιώσει με τον δικό του τρόπο. Με άλλα λόγια, ξεκινώντας το ταξίδι του προς την Ασία, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε ήδη αποφασίσει πως θα κατάφερνε να στεφθεί εκεί βασιλιάς, αντιμετωπίζοντας κατά μέτωπο κάθε εμπόδιο, είτε λύνοντάς το είτε κόβοντάς το.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Daly, K. N. (2004), Greek & Roman Mythology A to Z, New York: Facts On File.
- Αρριανός, 214. – Ἀλεξάνδρου ἀνάβασις 2, 3, 1-8, greek-language.gr, Διαθέσιμο εδώ
