Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Γκότση,
Η Αριστέα Καζάκου είναι νομικός από την Κυπαρισσία της Μεσσηνίας και, έως τώρα, έχει διαγράψει μια ενεργή σταδιοδρομία στον κλάδο της. Παράλληλα, κατά το παρελθόν, είχε διατελέσει Αναπληρώτρια Γραμματέας στην ΠΑΣΠ Νομικής του ΕΚΠΑ και, μετέπειτα, μέλος του ΚΣ της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ. Έχει συνδικαλιστεί στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και, επίσης, υπήρξε για αρκετά χρόνια εκλεγμένο μέλος του ΔΣ της Ένωσης Νέων και Ασκουμένων Δικηγόρων.
Yποψήφια Βουλευτής Μεσσηνίας με το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για τις Βουλευτικές Εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, η Αριστέα Καζάκου, προς μεγάλη μας χαρά, αποδέχθηκε την πρόσκλησή μας και στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στους λόγους για τους οποίους ασχολείται με την ενεργό πολιτική σκηνή, θέτοντας υποψηφιότητα για πρώτη φορά, καθώς και σε μια σειρά μείζονων ζητημάτων που σχετίζονται με την ελληνική κοινωνία και την οικονομία.
- Η πολιτικοποίησή σας ξεκίνησε από νεαρή ηλικία και, συγκεκριμένα, από τα φοιτητικά σας χρόνια. Τι σας έδωσε το έναυσμα να ασχοληθείτε από νεαρή ηλικία με τα κοινά, αλλά και τι σας παρακίνησε να συνεχίσετε να ενδιαφέρεστε για τα πολιτικά δρώμενα;
Η ενασχόλησή μου ξεκίνησε ενεργά, πράγματι, από τα φοιτητικά μου χρόνια, αλλά η επαφή με τον χώρο της πολιτικής είχε ξεκινήσει από την παιδική μου ηλικία. Πιστεύω, ούτως ή άλλως, ότι ένας άνθρωπος διαμορφώνεται από την οικογένειά του και από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει. Έτσι διαμορφώθηκα και η ίδια, καθώς γαλουχήθηκα με τις δημοκρατικές αξίες της παράταξης του ΠΑΣΟΚ.
Αμέσως μετά, μόλις πήγα στο πανεπιστήμιο, βλέποντας την κατάσταση και ζώντας από κοντά το πώς λειτουργούσε το σύστημα της Παιδείας στην Ελλάδα σε αυτό το επίπεδο εκπαίδευσης, πιστεύω πως ήταν μονόδρομος να ασχοληθώ ευρύτερα με τα κοινά. Δεν αναφέρομαι συγκεκριμένα στην ΠΑΣΠ. Θεωρώ, γενικά, πως οι νέοι άνθρωποι, ζώντας σε έναν μικρόκοσμο όπως αυτόν του πανεπιστημίου, είναι το πιο λογικό πράγμα να ασχοληθούν με το πώς λειτουργούν τα πανεπιστήμια, αλλά και με τα ευρύτερα ζητήματα κοινωνικής πολιτικής.
Περνώντας στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης, και ο επαγγελματικός στίβος είναι, επίσης, άμεσα συνδεδεμένος με τον χώρο του πανεπιστημίου. Τα προβλήματα είναι πάρα πολλά στον κλάδο της δικηγορίας. Νομίζω πως η καθημερινότητα του νέου δικηγόρου με οδήγησε στο να συνεχίσω να ασχολούμαι με τα πολιτικά δρώμενα και, έτσι, πολιτεύτηκα στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων (Ε.Α.Ν.Δ.Α.).
- Η ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ τα τελευταία χρόνια έχει βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στο “brand name” του, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που στελέχη του κόμματος χρησιμοποιούν νοσταλγικό ύφος στον δημόσιο λόγο τους. Παρόλα αυτά, το ΠΑΣΟΚ έχει καταφέρει να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα της Ελλάδας μετά την οικονομική κρίση;
Το “brand name”, αν θέλετε να το πούμε έτσι, του ΠΑΣΟΚ ορθώς είναι ένα όνομα που κρατάει οπαδούς πάνω σε αυτό, με βάση, όμως, την ιστορία του. Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι είναι το κόμμα της αλλαγής, το κόμμα που έδωσε τρομερά εφόδια στον ελληνικό λαό και ειδικά στη μεσαία τάξη. Οπότε, δεν έχει να κάνει απαραίτητα μόνο με το όνομα, αλλά κυρίως με το έργο που πραγματοποίησε το ΠΑΣΟΚ. Το όνομα υπήρχε και την περίοδο του 2012, 2015 και 2019, που το ΠΑΣΟΚ είχε πτωτικές τάσεις.
Γι’ αυτό και πιστεύω πως αυτή τη στιγμή η αναγέννηση του ΠΑΣΟΚ δεν έχει να κάνει απαραίτητα με τη νοσταλγία και το όνομά του. Έχει να κάνει με την ιστορία και την παράδοσή του, αλλά, ταυτόχρονα, και με την ανανέωση, που πηγάζει από την εκλογή του νέου Προέδρου, Νίκου Ανδρουλάκη, καθώς και την ανανέωση των στελεχών του που εισρέουν στον χώρο. Κλασικό και αδιαμφισβήτητο παράδειγμα είναι η ανανέωση κατά το 60% των ψηφοδελτίων του ΠΑΣΟΚ σε αυτές τις εκλογές. Αυτό το ποσοστό, στο οποίο περιλαμβάνομαι και η ίδια, αποτελείται από άτομα που κατεβαίνουν πρώτη φορά υποψήφιοι σε Βουλευτικές Εκλογές.
- Το “brain regain” αποτελεί έναν στόχο για την Ελλάδα, που, ακόμη, απέχει αρκετά για να τον κατακτήσει. Πού οφείλετε η μέχρι τώρα αποτυχία σε αυτό το πρόβλημα και τι καλύτερο θα μπορούσε να γίνει; Για παράδειγμα, μια ολική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού στη χώρα, που επιχειρείται ήδη και από την τρέχουσα Κυβέρνηση, θα αποτελούσε σημαντικό κίνητρο;
Θα απαντήσω από το τέλος προς την αρχή. Δεν θεωρώ πως αυτή η Κυβέρνηση έχει κάνει ισχυρές προσπάθειες, όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού. Καταρχάς, εκλέχθηκε με σύνθημα ότι θα καταργήσει τον νόμο Κατρούγκαλου και δεν το έπραξε. Οπότε δεν θεωρώ ότι έχουν γίνει κάποιες κινήσεις πάνω σε αυτό το κομμάτι, που να σχετίζονται με το “brain regain”.
Για να έρθω στο πρώτο σκέλος, το τι έφταιξε που πολλοί νέοι άνθρωποι, εκ των οποίων αρκετοί φίλοι μου, που πήγαν στο εξωτερικό για να σπουδάσουν και παρέμειναν εκεί ή που έφυγαν, αφότου ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους στην Ελλάδα, για να αναζητήσουν εργασία, είναι προϊόν, αρχικά, της κρίσης και, δευτερευόντως, της απαξίωσης από τις Κυβερνήσεις της τελευταίας οχταετίας απέναντι στη νέα γενιά. Δεν δίνονται κίνητρα μετά την περίοδο της κρίσης. Το ΠΑΣΟΚ πραγματικά προσπάθησε να ισχυροποιήσει του νέους όσο το δυνατόν περισσότερο κατά την κρίση και την επιβολή μνημονίων. Αλλά, όπως αντιλαμβάνεστε, ήταν τόσο άσχημη η οικονομική κατάσταση εκείνο το διάστημα –πανευρωπαϊκά– που ήταν πάρα πολύ δύσκολο να σταθεί η νέα γενιά κατά το διάστημα της έντονης κρίσης. Μετά το πέρας της κρίσης, όμως, οι Κυβερνήσεις που ήρθαν δεν έκαναν τίποτα για να ανακτήσουν τη νέα γενιά σε επίπεδο πρωτοβουλιών, σε επίπεδο ανάπτυξης και θέσεων εργασίας.
Είμαστε τελευταίοι στο κομμάτι της κοινωνικής κατοικίας, καθώς νέοι άνθρωποι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις στεγαστικές τους ανάγκες. Ένας άνθρωπος που ζει, για παράδειγμα, στην Ολλανδία ή στη Γερμανία, του δίνονται δυνατότητες να επιχορηγηθούν τα ενοίκιά του, το ρεύμα του, ανάλογα με τα εισοδηματικά του κριτήρια. Αντίθετα, στην Ελλάδα, αντί για χιλιάδες κοινωνικές κατοικίες με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, έχουμε κάνει μόνο 100 (70 στην Αθήνα και 30 στη Θεσσαλονίκη). Τότε πώς ένας νέος να επιστρέψει, όταν δεν έχει λύσει το πιο βασικό πρόβλημα, που είναι, αρχικά, η εύρεση εργασίας, αλλά, ακόμα και αν το έλυνε αυτό, το ύψος των μισθών και τα κίνητρα που δίνονται για την επαρκή διαβίωσή του είναι μηδαμινά.
- Ένα, ακόμα, μείζον ζήτημα για την ελληνική οικονομία είναι το ιδιωτικό χρέος και τα «κόκκινα» δάνεια. Ειδικότερα, η συζήτηση επί του θέματος αφορά την προστασία α’ κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς και των επιχειρήσεων που πλέον είναι βιώσιμες. Τι παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν, δεδομένου του δημοσιονομικού περιορισμού που θέτει το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ε.Ε.;
Το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ε.Ε. είναι πολύ πιο ελαστικό από τις περιόδους των σκληρών επιβολών της Τρόικας, όταν το ΠΑΣΟΚ ήταν στην Κυβέρνηση και προσπαθούσε να σώσει τη χώρα. Παρά το γεγονός ότι είχε την πιο σκληρή Τρόικα να πιέζει προς άλλες κατευθύνσεις, θέσπισε τον ν. 3869 του 2010, που για εμένα είναι ένας νόμος που έδωσε ανάσα σε εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά, ώστε να μην χάσουν τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους. Οπότε νομίζω είναι επίπλαστο ότι αυτή τη στιγμή δεν προστατεύουμε την κύρια κατοικία ή δεν προστατεύουμε την αγροτική γη, γιατί υπάρχει ένα σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας, το οποίο μας το επιβάλει.
Για εμένα, αυτή τη στιγμή, αν η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και η Αξιωματική Αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και σύσσωμη, αν θέλετε, η Αντιπολίτευση, έβλεπε σε πόσο σωστό δρόμο κινείται η τροπολογία που κατέθεσε το ΠΑΣΟΚ για το ιδιωτικό χρέος, τα πράγματα θα ήταν τελείως διαφορετικά. Γιατί εμείς καταθέσαμε τροπολογία για 120 δόσεις, τις οποίες τις ανακοίνωσε τώρα η Νέα Δημοκρατία και προεκλογικά δεν έχουν γίνει ακόμη. Για 120 δόσεις στις οφειλές προς τα δημόσια ταμεία, για διάφορα ζητήματα αναφορικά με τα funds, για τη διαχείρισή τους, για το να γίνεται αρχικά πρόταση στον δανειολήπτη και μετά στο fund να αγοράσει το δάνειό του. Να του δίνεται, δηλαδή, η δυνατότητα να μπορέσει με κάποιους όρους, αν όχι στο 10% που αγοράζουν τώρα τα funds, στο 20-30% και να μπορέσει να έχει αυτός τη δυνατότητα να διαχειριστεί το χρέος του πριν πάει σε μια εταιρεία διαχείρισης, οι οποίες κατακρεουργούν αυτή τη στιγμή τους δανειολήπτες, καθώς και άλλα πολλά που έχουν κατατεθεί στην τροπολογία, πιστεύω πως θα ήμασταν σε πολύ καλύτερη μοίρα και δεν θα είχαμε εκατοντάδες χιλιάδες πλειστηριασμούς.
Και, φυσικά, να υπάρξουν κριτήρια για το ποιοι είναι πραγματικά αδύναμοι δανειολήπτες και ποιοι όχι. Εμείς δεν λέμε ότι πρέπει όλοι να αποδεσμευτούν από τα χρέη τους. Αυτοί, όμως, που πρέπει και έχουν πραγματική ανάγκη, διότι το εισόδημά τους έχει απομειωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ, παράλληλα, έχουν αυξηθεί τόσο πολύ οι δόσεις με τα επιτόκια, καλό θα ήταν να τους δώσουμε, επιτέλους, μια ευκαιρία να κρατηθούν όρθιοι, γιατί το αξίζουν και γιατί το ΠΑΣΟΚ ήταν πάντα σε αυτή την κατεύθυνση με τον ν. 3869 του 2010. Νομίζω, πραγματικά, ότι κάναμε μια τομή αναφορικά με το ιδιωτικό χρέος.
- Ένα από τα μείζονα θέματα που αφορούν τον Νομό Μεσσηνίας, αλλά και ευρύτερα την ελληνική οικονομία, είναι η ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα, της βάσης, δηλαδή, ενός παραγωγικού μοντέλου. Με τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ε.Ε. (2023-2027) δίνεται σημαντική στήριξη για την επιτύχουμε σαν χώρα. Ωστόσο, πιστεύετε πως το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο που κατατέθηκε από την Κυβέρνηση και έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμπεριέχει κενά; Αν ναι, τι περαιτέρω παρεμβάσεις ή αλλαγές θα απαιτηθούν, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί;
Επειδή κατεβαίνω υποψήφια στον Νομό Μεσσηνίας, που είναι ένας νομός με κορωνίδα τον πρωτογενή τομέα –οι άνθρωποι εδώ είναι κυρίως αγρότες, γεωργοί, κτηνοτρόφοι, ελαιοπαραγωγοί– έχω ασχοληθεί ενδελεχώς με το Στρατηγικό Σχέδιο της νέας Κ.Α.Π. Να σας πω, αρχικά, ότι στην παράταση έναρξης ισχύος του Στρατηγικού Σχεδίου, που πήρε τη διετία του Covid-19, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν συμμετείχε καν στις συζητήσεις για τη διαμόρφωσή του, ενώ το είχε ψηφίσει στη Βουλή, με αποτέλεσμα να μην κάνει καμία προσθήκη ή οποιαδήποτε βελτιωτική κίνηση πάνω σε αυτό το κομμάτι, αναφορικά, βέβαια, και με τις καλλιέργειες που έχουμε στην Ελλάδα.
Οπότε θεωρώ πως είμαστε πάρα πολύ πίσω στο ζήτημα της ανάπτυξης του Στρατηγικού Σχεδίου της νέας Κ.Α.Π., το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 6 Φεβρουαρίου του 2023 και μέχρι και σήμερα δεν έχει γίνει καμία επίσημη ενημέρωση από το Υπουργείο στους αγρότες. Ένα βασικό ζήτημα, που είναι πραγματικά πολύ κομβικό και το ανέφερα πολύ πρόσφατα και σε μία ομιλία μου στην Καλαμάτα, είναι, χαρακτηριστικά, το πόσο έχει υποτιμήσει το Υπουργείο και, κατ’ επέκταση, η Κυβέρνηση το Στρατηγικό Σχέδιο της νέας Κ.Α.Π., που δεν είναι καθόλου ενημερωμένοι.
Αρκεί να σας πω πως δεν έχουν βγει ακόμη, μέχρι και σήμερα, οι εφαρμοστικές διατάξεις. Ενώ οι εφαρμοστικές διατάξεις δεν έχουν βγει, η Κυβέρνηση ζητάει από την επιτροπή να τροποποιηθούν τα οικολογικά σχήματα. Μιλάμε για μια απίστευτη προχειρότητα. Πώς θα τροποποιηθούν τα οικολογικά σχήματα, ενώ δεν έχουν ακόμη βγει οι εφαρμοστικές διατάξεις; Να μην αναφέρω για τη μη ενημέρωση στους αγρότες ότι στις επιδοτήσεις, οι οποίες αποτελούνται το 55% από τη βασική ενίσχυση και το 45% από το πρασίνισμα, με τη νέα Κ.Α.Π. το πρασίνισμα καταργείται. Πρέπει να μπουν οι νέοι αγρότες στα νέα οικολογικά σχήματα και ακόμη δεν το έχει πει κανένας σε κανέναν αγρότη. Παλεύουν μόνοι τους οι ενώσεις ανά την περιφέρεια. Το ξέρω, επειδή το βλέπω από τον τόπο μου, καθώς εδώ στην Τριφυλία κάνουν πραγματικό αγώνα, χωρίς καμία στήριξη από το Υπουργείο και την Κυβέρνηση.
- Η Μεσσηνία αποτελεί παραδοσιακό προπύργιο της Νέας Δημοκρατίας, σημειώνοντας οι υποψήφιοί της –και ιδιαίτερα επί ηγεσίας Αντώνη Σαμαρά– υψηλά ποσοστά. Πιστεύετε πως μπορεί να μειωθεί σημαντικά η «ψαλίδα» στις επικείμενες εκλογές της 21ης Μαΐου;
Θα σας πω, αρχικά, ότι οι παραδόσεις είναι για να σπάνε. Δευτερευόντως, είναι όντως παραδοσιακά, αν θέλετε, προπύργιο της Νέας Δημοκρατίας, αλλά κατά καιρούς το ΠΑΣΟΚ έχει υπάρξει και με περισσότερες έδρες από τη Νέα Δημοκρατία στον Νομό Μεσσηνίας. Πιστεύω στον δημοκρατικό λαό της Μεσσηνίας και πιστεύω ότι είναι στο χέρι μας –και του κόμματος και των υποψηφίων, που αυτή τη στιγμή θέλουμε και κομίζουμε το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ στην κοινωνία– να αυξήσουμε το ποσοστό μας και μειώσουμε αυτήν την «ψαλίδα» που έχει δημιουργηθεί την τελευταία οχταετία.
- Πώς μπορούν να κινητοποιηθούν παραπάνω οι ψηφοφόροι της Μεσσηνίας για να προσέλθουν στις κάλπες, όταν στις εκλογές του 2019 στην Εκλογική Περιφέρεια της Μεσσηνίας το ποσοστό συμμετοχής ξεπερνούσε για λίγο το 50% του εκλογικού σώματος της περιφέρειας;
Αυτό είναι ένα ζήτημα όχι μόνο της Μεσσηνίας, αλλά όλης της περιφέρειας και όλης της χώρας. Η αποχή δεν θεωρώ ότι είναι λύση ή ότι κομίζει πολιτική σκέψη και δίνει ένα μήνυμα ή κάποια αντίδραση. Πιστεύω ότι πρέπει όλος ο κόσμος να πάρει την τύχη του στα χέρια του. Με ποιον τρόπο; Εμείς που ασχολούμαστε ενεργά, που είμαστε υποψήφιοι, αλλά ακόμα και μη υποψήφιοι, άνθρωποι που έχουν πολιτικό λόγο και πολιτική άποψη, πρέπει στόμα με στόμα, ο ένας με τον άλλον, να αφυπνίσουμε τον κόσμο, ο οποίος είναι λογικό να έχει κουραστεί και να έχει απαξιώσει, εν μέρει, το πολιτικό σύστημα. Αλλά αν σκεφτεί πώς θα ήθελε να ζει και τι Κυβέρνηση θα ήθελε να έχει την επόμενη ημέρα και συνειδητοποιήσει, δηλαδή, ότι υπάρχει λόγος να κινητοποιηθεί, ότι δεν είναι όλα μάταια και ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι –για μένα αυτό είναι το στοίχημα, να πείσουμε τον κόσμο ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι, τότε πιστεύω πως θα κινητοποιηθεί και θα πάει στις κάλπες. Αυτό που βλέπω με την ενασχόλησή μου με την πολιτική είναι ότι αυτή τη φορά θα έχουμε πάρα πολύ καλό ποσοστό και συμμετοχή στις κάλπες, τουλάχιστον στις νέες γενιές.
Ευχαριστούμε την κυρία Καζάκου για την παραχώρηση της συνέντευξης!
