Της Φωτεινής Χρυσοχοΐδου,
Στην 15η συνεδρία της ειδικής επιτροπής εμπειρογνώμων υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), την Παρασκευή 5 Μαΐου, με γνώμονα το πόρισμα της επιτροπής των ειδικών, ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, ανακοίνωσε την άρση του COVID-19 από κατάσταση επείγουσας ανάγκης για την υγεία σε διεθνή επίπεδο και ενδιαφέρον, σηματοδοτώντας έτσι ενός είδους «τέλος» για την πανδημία που ταλαιπώρησε όλο τον πλανήτη αυτά τα τρία χρόνια.
Ωστόσο, παρά τα τερπνά νέα για την ανθρωπότητα, τονίζεται από τους ειδικούς, ότι η πανδημία δεν αποτελεί ακόμα μια ανάμνηση, καθώς κίνδυνοι για την περαιτέρω «αναζωπύρωση» της ελλοχεύουν. Ο Tedros σε δήλωση του χαρακτηριστικά ανέφερε, ότι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει ένα κράτος είναι να χρησιμοποιήσει την ανακοίνωση ως αφορμή για να διαλύσει το σύστημα που κατασκευάστηκε για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και έτσι έμμεσα να παραπέμψει τους πολίτες του να «χαλαρώσουν».
Ο COVID-19 υπήρξε μια καθοριστική στιγμή στην παγκόσμια ιστορία, με κρίσιμη επιρροή σε όλες τις πτυχές της ζωής. Ποιο ήταν, όμως, το αντίκτυπό της στις διεθνείς σχέσεις;
Η πανδημία του COVID-19 ήταν μια στιγμή ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία, εκθέτοντας βαθιά ριζωμένα ζητήματα και αποκαλύπτοντας τα ρήγματα και τις ανισορροπίες ισχύος στο διεθνές σύστημα. Έβγαλε στο φως της δημοσιότητας τις τρομακτικές ανισότητες στην πρόσβαση των εμβολίων, όπου τα πλουσιότερα κράτη έχουν μονοπωλήσει τη μερίδα του λέοντος των διαθέσιμων δόσεων, αφήνοντας τις αναπτυσσόμενες χώρες να μαραζώνουν χωρίς επαρκή προστασία. Αυτή η ανισότητα έχει προκαλέσει μια απτή αίσθηση αδικίας και απογοήτευσης, ενισχύοντας τις προϋπάρχουσες ασυμμετρίες στην παγκόσμια κοινότητα.
Ρήξη προκλήθηκε ανάμεσα στις σχέσεις Ισραήλ και Παλαιστίνης με επίκεντρο την πανδημία, με καταστροφικές επιπτώσεις στα παλαιστινιακά εδάφη, τα οποία έχουν ένα εύθραυστο σύστημα υγείας και περιορισμένους πόρους. Το Ισραήλ έχει επικριθεί ότι δεν έκανε αρκετά για να παρέχει εμβόλια στα παλαιστινιακά εδάφη, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στον κόσμο. Από τον Μάιο του 2021, λιγότερο από το 5% των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα είχαν λάβει τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου, σε σύγκριση με περισσότερο από το 60% των Ισραηλινών. Αυτό έχει οδηγήσει σε εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, με Παλαιστίνιους αξιωματούχους να κατηγορούν το Ισραήλ για υγειονομικό απαρτχάιντ.
Επιπλέον, η πανδημία έχει προκαλέσει σημαντικές διαταραχές στο διεθνές εμπόριο και τις αλυσίδες εφοδιασμού, οδηγώντας σε σεισμικό σοκ στην παγκόσμια οικονομία. Το κλείσιμο των συνόρων, η επιβολή ταξιδιωτικών περιορισμών και η έντονη έλλειψη βασικών αγαθών έχουν οδηγήσει σε βαθιά παγκόσμια ύφεση. Οι οικονομικές συνέπειες ήταν ιδιαίτερα καταστροφικές για τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η ύφεση έχει επιδεινώσει τη φτώχεια και την ανισότητα, προκαλώντας τεράστια δεινά και απόγνωση. Η χρονική σύμπτωση με την ρωσοουκρανική κρίση ήταν ένας επιπλέον παράγοντας που δυσχέρανε το οικονομικό τοπίο συνδυαστικά με την πανδημία, με πολλούς ερευνητές να υποστηρίζουν μάλιστα ότι θα έχει πιο μακροχρόνιες επιπτώσεις από την πανδημία.
Εκτός από την οικονομική αναστάτωση, η πανδημία έχει επίσης υποκινήσει πολιτικές εντάσεις και ανταγωνισμούς μεταξύ των εθνών. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα έχουν εγκλωβιστεί σε μια σφοδρή διαμάχη σχετικά με την προέλευση του ιού και τον χειρισμό της πανδημίας. Οι Η.Π.Α. έχουν επιβάλλει εμπορικούς περιορισμούς στα κινεζικά προϊόντα, ενώ η Κίνα ανταπέδωσε με αντίμετρα, πυροδοτώντας την εχθρότητα και τη δυσπιστία μεταξύ των δύο δυνάμεων.
Η Νότια Κορέα κατηγόρησε την Ιαπωνία ότι δεν έκανε αρκετά για να περιορίσει τον ιό, ιδιαίτερα σε σχέση με το ξέσπασμα του κρουαζιερόπλοιου Diamond Princess. Η Νότια Κορέα ανέστειλε, επίσης, ένα πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τους Ιάπωνες ταξιδιώτες ως απάντηση στην απόφαση της Ιαπωνίας να αφαιρέσει τη Νότια Κορέα από τη δική της λίστα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Αυτές οι εντάσεις έχουν περιπλέξει περαιτέρω τις προσπάθειες για την επίλυση μακροχρόνιων ζητημάτων, όπως η αποζημίωση για τους Κορεάτες καταναγκαστικούς εργάτες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Επιπλέον, η πανδημία COVID-19 έχει αποκαλύψει την ευθραυστότητα των διεθνών θεσμών, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να τίθεται υπό έντονο έλεγχο για τον χειρισμό της κρίσης. Ο ΠΟΥ έχει επικριθεί για την υποτονική απάντησή του και για το ότι στηρίζεται στα συμφέροντα των ισχυρών κρατών μελών. Αυτός ο έλεγχος υπογραμμίζει την ανάγκη για διαφάνεια, λογοδοσία και μεταρρυθμίσεις εντός των διεθνών θεσμών για να διασφαλιστεί ότι μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις παγκόσμιες κρίσεις.
Συνολικά, η πανδημία COVID-19 είχε εκτεταμένες συνέπειες για τη διεθνή κοινότητα, αναδεικνύοντας υπάρχοντα ζητήματα και αποκαλύπτοντας νέες προκλήσεις. Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί συλλογική δράση, συνεργασία και αλληλεγγύη για την οικοδόμηση ενός πιο δίκαιου, βιώσιμου και ανθεκτικού κόσμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Aria Bendix, WHO declares end to Covid global health emergency, NBC News. Διαθέσιμο εδώ
