Του Μανώλη Πέρου,
Σαν σήμερα, 13 Μαΐου 1883, γεννήθηκε στην Κύμη ο κορυφαίος γιατρός, βιολόγος και ερευνητής Γεώργιος Παπανικολάου. Υπήρξε πρωτοπόρος στην κυτταροπαθολογία, ενώ του πιστώνεται και ο πρώιμος εντοπισμός του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Είναι περισσότερο γνωστός, ως ο άνθρωπος που ανακάλυψε την πρωτοποριακή κυτταροδιαγνωστική, καθώς και τo «τεστ Παπ», που χάρισε ζωή στις γυναίκες όλου του κόσμου.
Έχασε, κατά πολλούς άδικα, δύο φορές το βραβείο Νόμπελ, δεδομένου ότι το έργο του θεωρήθηκε εξαιρετικά πρωτοποριακό για την εποχή του. Εντούτοις, κέρδισε τον αιώνιο σεβασμό ολόκληρου του πλανήτη σώζοντας εκατομμύρια γυναίκες.
Ο Παπανικολάου προερχόταν από ιατρικό περιβάλλον, καθώς ο πατέρας του ήταν, επίσης, γιατρός, ενώ είχε διατελέσει δήμαρχος Κύμης, αλλά και βουλευτής Ευβοίας. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κύμη, ενώ το 1898 μετακόμισε στην Αθήνα, προκειμένου να εισαχθεί στην Ιατρική σχολή, στην ηλικία, μόλις, των 15 ετών! Αποφοίτησε το 1904 και στη συνέχεια πραγματοποίησε τη στρατιωτική του θητεία. Την ίδια περίοδο του προτάθηκε απ’ τον πατέρα του να ακολουθήσει πορεία στρατιωτικού ιατρού, με τον ίδιο να αρνείται κατηγορηματικά, βροντοφωνάζοντας ότι θέλει να ζει ελεύθερος.
Ολοκληρώνοντας τη θητεία του, επέστρεψε στην Κύμη. Επιστρέφοντας, όμως, εκεί συλλογιζόταν το λόγο που έγινε ιατρός, αφού δεν επιθυμούσε να ασκήσει το επάγγελμα. Καθημερινά, περπατώντας διαλογιζόμενος, στην Κύμη, ήρθε πιο κοντά με τη φιλοσοφία. Ο Φρίντριχ Νίτσε έπαιξε μεγάλο ρόλο στον τρόπο σκέψης του. Επίσης, ασχολήθηκε και με τους: Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, Ιμμάνουελ Καντ, και Άρθουρ Σοπενχάουερ.
Το 1907 μετακόμισε για ανώτερες σπουδές στη Γερμανία, όπου εντρύφησε στον κλάδο της Βιολογίας. Αρχικά, παρακολούθησε τα μαθήματα του καθηγητή Ερνέστου Χαίκελ. Το 1908 συνέχισε τις σπουδές του στο Φράιμπουρκ και τέλος, στο Μόναχο, με τους μεγάλους καθηγητές της εποχής: Χέρτβιγκ και Βάισμαν. Το 1910 ανακηρύσσεται Διδάκτωρ της Φιλοσοφίας. Στη συνέχεια, ασχολήθηκε με μια νεοπαγή σοσιαλιστική ομάδα, ενώ την ίδια περίοδο ξεκίνησε να υιοθετεί ριζοσπαστικές απόψεις τόσο στο κομμάτι της πολιτικής, όσο και σε αυτό της ιατρικής επιστήμης.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1910 νυμφεύτηκε την Ανδρομάχη Μαυρογένη, ενώ την ίδια περίοδο πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Σύντομα αντιλήφθηκε, ότι τα πράγματα στη Γερμανία δεν θα ευνοούσαν στην εξέλιξή του ως επιστήμονα. Για τον λόγο αυτόν μετακόμισε στη Γαλλία, όπου ξεκίνησε να εργάζεται στην επιστημονική ομάδα του Πρίγκιπα του Μονακό, Αλβέρτου Α΄. Με τη λήξη του πολέμου, το 1913, αναχώρησε για την Αμερική με τη σύζυγό του. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες λόγω οικονομικών δυσχερειών. Ωστόσο, ο φτωχός και άγνωστος μετανάστης εξελίχθηκε γρήγορα. Σε μικρό χρονικό διάστημα κέρδισε μία θέση στο Εργαστήριο Ανατομικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και, αργότερα, μία θέση στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης. Από εκεί και πέρα εργάστηκε απρόσκοπτα. Εκλέχθηκε ως υφηγητής, έκτακτος καθηγητής και, τέλος, τακτικός καθηγητής της ανατομίας και ιστολογίας της ιατρικής σχολής. Μετά από συνεχείς έρευνες επί της εκφυλιστικής κληρονομικής επίδρασης του οινοπνεύματος σε ινδικά χοιρίδια ο Παπανικολάου στράφηκε σε προβλήματα αναπαραγωγής σχετιζόμενα με τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τον καθορισμό του φύλου, τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, καθώς και των φυλετικών ορμονών. Το 1954, ο Παπανικολάου κοινοποίησε το σπουδαίο, όπως απεδείχθη, έργο του Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας (Atlas of Exfoliative Cytology), εδραιώνοντας και επίσημα, πλέον, το πρωτοποριακό αυτό ιατρικό πεδίο.
Από τότε έως και σήμερα το τεστ Παπανικολάου ή Τεστ-Παπ, χρησιμοποιείται παγκοσμίως για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Το 1923 εφάρμοσε τη μέθοδό του σε γυναίκες, προς μελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και στη συνέχεια για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η πρώτη του ανακοίνωση, σχετικά με τη χρησιμοποίηση της κυτταρολογικής μεθόδου προς διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, το 1928, έγινε δεκτή παρά τον σκεπτικισμό που προηγήθηκε, καθόσον η κρατούσα τότε γνώμη, για τέτοιου είδους έρευνα και εφαρμογή, περί των αποφολιδουμένων κυττάρων θεωρείτω πρακτικά αδύνατη. Έως τότε η διάγνωση πραγματοποιούταν μονάχα με τη τομή του πάσχοντος οργάνου.
Οι έρευνες του Παπανικολάου επεκτάθηκαν στη συνέχεια στις κυτταρολογικές αλλοιώσεις στο καρκίνο του αυχένα της μήτρας και του ενδομητρίου, των οποίων τα πορίσματα δημοσίευσε το 1943 από κοινού μετά του καθηγητή γυναικολογίας Έρμπερτ Τράουστ σε ειδική μονογραφία υπό τον τίτλο Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων (Diagnosis of Uterine Cancer by the Vaginal Smear). Η δημοσίευση της εργασίας αυτής ήταν επόμενο να κεντρίσει το παγκόσμιο ιατρικό ενδιαφέρον και να προκαλέσει την άμεση δοκιμαστική χρησιμοποίηση της μεθόδου σε διάφορα νοσοκομεία. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρμογή επί του ουροποιητικού συστήματος και στη συνέχεια επί του πεπτικού και άλλων συστημάτων του οργανισμού.
Ο Παπανικολάου με τις εργασίες του αυτές έγινε ο θεμελιωτής νέου επιστημονικού κλάδου της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας, βασιζόμενη ακριβώς στη μελέτη των αποφιλιδουμένων κυττάρων του οργανισμού στις διάφορες κοιλότητες αυτού. Η μέθοδος αυτή που έλαβε προς τιμήν του την ονομασία Τεστ Παπανικολάου και άνοιξε τεράστιους νέους ορίζοντες στην ιατρική έρευνα στη γενετήσια φυσιολογία και ενδοκρινολογία, ειδικότερα, για τον καρκίνο.
Το 1961 εγκατάλειψε τη Νέα Υόρκη, καθώς δέχτηκε να αναλάβει την οργάνωση και διεύθυνση ενός Καρκινολογικού Ινστιτούτου στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Το πέρασμά του, όμως, απ’ το Ινστιτούτο ήταν κάτι παραπάνω από σύντομο, καθώς απεβίωσε στις 19 Φεβρουαρίου του 1962, από καρδιακή προσβολή. Κλείνοντας, μπορεί ο θάνατος του Γεωργίου Παπανικολάου να αποτέλεσε μεγάλη απώλεια για την επιστήμη, αλλά το όνομά του θα μνημονεύεται εσαεί, λόγω της τεράστιας συνεισφοράς του σε αυτήν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Greek Doctor George Papanicolaou Saved Countless Lives with Pap Smear, greekreporter.com, διαθέσιμο εδώ
- Γεώργιος Παπανικολάου: ο γιατρός που εφηύρε το “τεστ Παπ”, ant1news.gr, διαθέσιμο εδώ
