Της Δημήτρας Κούβελα,
Η ευρέως γνωστή παιδαγωγός Maria Montessori γεννήθηκε στις 31 Αυγούστου του 1870, στην ιταλική πόλη Chiaravalle. Μόλις, τελείωσε το σχολείο συνέχισε τις σπουδές της στη σχολή Regio Istituto Tecnico Leonardo da Vinci, με σκοπό να γίνει μηχανικός, κάτι ιδιαίτερα καινοτόμο για την εποχή, καθώς οι περισσότερες γυναίκες δεν διάλεγαν να ασχοληθούν με αυτό τον κλάδο.
Μετά την αποφοίτησή της, όμως, αποφάσισε ότι ήθελε να σπουδάσει ιατρική, απόφαση την οποία δεν ενέκρινε ο πατέρας της, αλλά ούτε και ο ίδιος ο διευθυντής του πανεπιστημίου, καθώς ύστερα από τη συνέντευξη που έδωσε σε αυτόν η Μοντεσσόρι, δεν έγινε δεκτή στη σχολή. Ο πατέρας της την ενθάρρυνε να σπουδάσει παιδαγωγικά, κλάδος ιδιαίτερα δημοφιλής για τις γυναίκες της εποχής, όμως, η Μοντεσσόρι διάλεξε να σπουδάσει φυσική, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Έπειτα από δύο χρόνια πήρε το πτυχίο της και αυτό της επέτρεψε να ασχοληθεί με τον ιατρικό κλάδο. Στη σχολή ιατρικής βίωσε χλευασμό και προκατάληψη λόγω του φύλου της, όμως κατάφερε να αποφοιτήσει στις 10 Ιουλίου 1896 και να γίνει μία από τις πρώτες γυναίκες γιατρούς στην Ιταλία. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους της ζητήθηκε να εκπροσωπήσει την Ιταλία στο Διεθνές Συνέδριο Γυναικών στο Βερολίνο, όπου τόνισε στον λόγο της ότι οι γυναίκες θα πρέπει να αμείβονται ισάξια με τους άνδρες.
Έπειτα, συμμετείχε σε ένα εθελοντικό πρόγραμμα στη ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου της Ρώμης. Παρατήρησε πως η ψυχική κατάσταση των παιδιών εξαρτιόταν και από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονταν, το οποίο δεν τους παρείχε τη δυνατότητα να ασχοληθούν με δραστηριότητες. Το 1897 της ζητήθηκε να διευθύνει το Εθνικό Ιατρικό Συνέδριο στο Τορίνο, όπου ανέπτυξε τη θεωρία ότι η έλλειψη των κατάλληλων παροχών για τα παιδιά με νοητικές και συναισθηματικές ελλείψεις μπορούν να χειροτερέψουν την κατάστασή τους. Η θεωρία της όσο αναφορά τα παιδιά, μπόρεσε να εφαρμοστεί και στην πράξη στο ίδρυμα με την ονομασία Orthophrenic School, όπου φιλοξενούσε παιδιά με ψυχικά νοσήματα.
Το 1898 η Μαρία γεννά τον γιο της, Μάριο, καρπός του έρωτά της με τον Giuseppe Montesano. Το παιδί δόθηκε σε κάποια οικογένεια που ζούσε στην εξοχή κοντά στη Ρώμη, ώστε να το μεγαλώσει και έπειτα από πολλά χρόνια το παιδί έμαθε για την πραγματική του μητέρα. Έκτοτε ένας ισχυρός δεσμός αναπτύχθηκε μεταξύ τους, με τον Μάριο να συνεχίζει το έργο της μητέρας μετά από τον θάνατό της. Το 1901 η Μοντεσσόρι αποχώρησε από το ίδρυμα και άρχισε να σπουδάζει παιδαγωγική φιλοσοφία και ανθρωπολογία. Έλαβε τον ρόλο ομιλητή στο Παιδαγωγικό Σχολείο του Πανεπιστημίου της Ρώμης, από το 1904 έως το 1908.
Η Μοντεσσόρι χρησιμοποίησε τα εκπαιδευτικά εργαλεία που είχε αναπτύξει κατά την εργασία της στο ίδρυμα Orthophrenic School και παρουσίασε για πρώτη φορά το 1907 το πρώτο της «πρότυπο» χώρου φύλαξης παιδιών. Γενικότερα, παρατήρησε ότι στα παιδιά που δίνονταν ερεθίσματα και δυνατότητες πολλαπλών δραστηριοτήτων οδηγούνταν σε ένα επίπεδο αυτοβελτίωσης. Πράγματι, η εξέλιξη των δυνατοτήτων των παιδιών που βρίσκονταν σε έναν τέτοιο χώρο ήταν εμφανής, καθώς για παράδειγμα παιδιά 5 ετών ήταν σε θέση να διαβάζουν. Το σύστημα της Μοντεσσόρι έγινε ευρέως γνωστό, ενώ το ιταλόφωνο τμήμα της Σουηδίας άρχισε να υιοθετεί το πρότυπο αυτό κατά την κατασκευή νηπιαγωγείων.
Το 1909 η Μοντεσσόρι έκανε το πρώτο της μάθημα σε 100 φοιτητές, ενώ οι σημειώσεις της από αυτό το εγχείρημά της αποτέλεσαν μεγάλο μέρος του πρώτου της βιβλίου, το οποίο το 1912 μεταφράστηκε στα αγγλικά με τίτλο The Montessori Method. Σύντομα άρχισε να επηρεάζει τόσο πολύ τον χώρο της εκπαίδευσης, όπου μεταφράστηκε σε 20 γλώσσες.
Το 1939 η Μοντεσσόρι και ο γιος της σχεδίασαν να επισκεφθούν για 3 μήνες την Ινδία για εκπαιδευτικούς σκοπούς, ωστόσο, παρέμειναν εκεί για 7 χρόνια. Με το ξέσπασμα του πολέμου, ως Ιταλοί πολίτες ο Μάριο αιχμαλωτίστηκε και η Μοντεσσόρι βρέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό. Όσο ήταν σε περιορισμό, άρχισε να μελετά τη φύση των σχέσεων των ανθρώπων με όλα τα έμβια όντα, κάτι που αργότερα έγινε γνωστό ως “Cosmic Education”, μια προσέγγιση για τα παιδιά σε ηλικία 6 έως 12. Κατά την παραμονή της στην Ινδία, γνώρισε σημαντικά πρόσωπα, όπως τον Gandhi, τον Nehru και τον Tagor. Το 1946 επέστρεψε στην Ολλανδία μόνο για 2 χρόνια, καθώς ταξίδεψε ξανά στην Ινδία, έχοντας μείνει εντυπωσιασμένη από την πνευματικότητα που απέπνεε ο τόπος αυτός αλλά και από τη φιλικότητα του λαού προς αυτή.
Το 1949, μάλιστα, έλαβε την πρώτη από τις τρεις υποψηφιότητες για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Άφησε τη τελευταία της πνοή, σαν σήμερα, στις 6 Μαΐου του 1952, στην Ολλανδία, στο εξοχικό της οικογένειας Pierson, έχοντας στο πλάι της τον γιό της, ο οποίος μετά τον θάνατό της υπήρξε άξιος συνεχιστής του σπουδαίου έργου της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Association Montessori Internationale, montessori-ami.org, διαθέσιμο εδώ
- Maria Montessori, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Carmel Montessori Academy & Children’s House, carmelmontessoriacademy.com, διαθέσιμο εδώ
