Της Κατερίνας Αγγελοπούλου,
Σε μια εποχή σαν και αυτή, η οποία χαρακτηρίζεται από τα φαινόμενα «άγχος», «πίεση», «υποχρεώσεις», μόνη σίγουρη διέξοδος από την καθημερινότητα αποτελεί η τέχνη σε οποιαδήποτε μορφή της. Κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα καλλιτεχνικό μόρφωμα, επιτυγχάνουμε αυτό που ο καθένας ονομάζει «χαλάρωση», «ηρεμία», «γαλήνη». Ένα τραγούδι, μια μελωδία, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα λογοτεχνικό βιβλίο ή μια ποιητική συλλογή ίσως είναι αυτό που πραγματικά αναζητάμε, προκειμένου να ξεφύγουμε από τις δυσκολίες της καθημερινότητας.
Ας σταθούμε για ακόμα μια φορά στην κατηγορία της ποίησης, μιας μορφής τέχνης που –αν μη τι άλλο– μας «ταξιδεύει», μας γαληνεύει και, ταυτόχρονα, διευρύνει τους πνευματικούς και κριτικούς μας ορίζοντες, μέσω των καλλιτεχνών που την εκφράζουν. Ο λόγος σήμερα για τον Μιλτιάδη Μαλακάση, έναν σπουδαίο Έλληνα ποιητή, ο οποίος άφησε το δικό του ανεξίτηλο στίγμα σε αυτό που ονομάζουμε σήμερα λυρική ποίηση.
Ο Μιλτιάδης Μαλακάσης γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου του έτους 1869 στο Μεσολόγγι και υπήρξε λυρικός ποιητής, ένας από τους σημαντικότερους, θα λέγαμε, της μεταπολεμικής γενιάς. Ήταν μέλος εύπορης οικογένειας (με ρίζες από γενιά αγωνιστών του 1821), γεγονός που διευκόλυνε την ανακάλυψη του πάθους του για τη λογοτεχνία και την αφοσίωσή του σε αυτήν. Βέβαια, πριν τη λογοτεχνική του καριέρα και έπειτα από οικογενειακή πίεση, εισήχθη στη Νομική Σχολή Αθηνών, από την οποία, ωστόσο, δεν αποφοίτησε ποτέ. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της φοίτησής του είχε ανακαλύψει τη λατρεία του για τη συγγραφή και, έτσι, ξεκίνησε να δημοσιεύει ποιήματα στην Εικονογραφημένη Εστία και σε διάφορα (γνωστά τότε) λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες.
Η ζωή του στην Αθήνα ήταν το λιγότερο «πλούσια». Υπήρξε μέλος της Αθηναϊκής Λέσχης, ενώ το 1897 συνιστά σημαντικό σταθμό για την καριέρα του, αφού τότε ήρθε σε επαφή με τον Ελληνογάλλο ποιητή Jean Moréas ή αλλιώς Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο, εισηγητή της Μετασυμβολικής Γαλλικής Ρομαντικής Σχολής, μια γνωριμία που επρόκειτο να επηρεάσει καθοριστικά το μέλλον του στον χώρο της λογοτεχνίας και της ποίησης. Στο πέρασμα του χρόνου, ταξίδεψε αρκετά σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, γνωρίζοντας τον πνευματικό κόσμο της εποχής.
Μόλις το 1899, θα τυπώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συντρίμματα, αφιερωμένη στον άνθρωπο που τον «καθόρισε» καλλιτεχνικά, τον Moréas. Κάποια χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το έτος 1917, θα διοριστεί κοσμήτορας και αργότερα διευθυντής της βιβλιοθήκης της Βουλής. Μάλιστα, το 1923 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων. Έπειτα, ως πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, θα γίνει μέλος της πρώτης επιτροπής απονομής των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων, γεγονός που επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη που ενέπνεε στον κύκλο του, καθώς και την επιτυχημένη πορεία του στον δρόμο της τέχνης εν γένει. Παράλληλα, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στην ενασχόλησή του με την ποιητική μετάφραση και με την πεζογραφία.
Γενικά, ο Μαλακάσης χαρακτηρίζεται ως ένας ποιητής με απαισιόδοξη διάθεση, ενώ η στιχουργική επιδεξιότητα και η μουσική αίσθηση αποτελούν κατ’ εξοχήν στοιχεία που ξεχωρίζουν στα ποιήματά του. Αυτά διαπνέονται, επίσης, από θερμό αίσθημα και αγνό λυρισμό. Από τη φιλία του με τον Moréas άντλησε στοιχεία ρομαντικά, συμβολιστικά και νεοκλασικιστικά, όπως γίνεται αντιληπτό.
Ο Μιλτιάδης Μαλακάσης απεβίωσε στην Αθήνα από καρκίνο, τον Ιανουάριο του έτους 1943, σε ηλικία 73 ετών. Η κληρονομιά που μας άφησε, ωστόσο, ενέπνευσε πολλούς μεταγενέστερους ποιητές και συνεχίζει –ακόμη και σήμερα– να συναρπάζει τους λάτρεις τόσο της συγγραφής, όσο και της ποίησης. Ενδεικτικά, μερικά από τα έργα του είναι τα εξής: Ώρες (1903), Η Κυρά του Πύργου (1904), Πεπρωμένα (1909), Ερωτικό (1939).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μιλτιάδης Μαλακάσης, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
