Του Μιχάλη Πανταζόπουλου,
Στον απόηχο της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων από όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης συρρέουν στο Πεκίνο για να συναντήσουν τον Κινέζο Πρόεδρο, Xi Jinping. Αναμφίβολα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει επιφέρει μια σειρά αλλαγών στις διεθνείς ισορροπίες. Πιο συγκεκριμένα, η ουκρανική κρίση υποχρέωσε πολλούς Ευρωπαίους να αντιληφθούν ότι η σχέση τους με την Κίνα γίνεται τώρα πιο σημαντική απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν.
Στο πλαίσιο αυτό, ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Josep Borrell, απευθυνόμενος προς το ευρωκοινοβούλιο αναφορικά με τη στρατηγική της Ε.Ε. για την Κίνα, τόνισε την ανάγκη για διαρκή επικοινωνία με τη τελευταία λόγω της τεράστιας επιρροής της στον κόσμο, ενώ υπογράμμισε ότι πρόκειται για μια υπερδύναμη που συνεχώς αναπτύσσεται, ειδικά στον παγκόσμιο νότο. Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, δήλωσε ότι η άνοδος της Κίνας, ως διεθνούς πολιτικού και οικονομικού παράγοντα, σε συνδυασμό με τα συμφέροντα της Ένωσης, καθιστούν την Ευρώπη ακόμη πιο σημαντικό παράγοντα στον τομέα της διαχείρισης των σχέσεων με το Πεκίνο. Μεταξύ άλλων, τόνισε την ανάγκη «η Ευρώπη να χαράξει τη δική της, διακριτή προσέγγιση που αφήνει επίσης περιθώρια συνεργασίας και με άλλους εταίρους.
Ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, σε πρόσφατες δηλώσεις του στη γαλλική εφημερίδα Les Echos και στην ιστοσελίδα Politico τρεις μέρες μετά την επιστροφή του από το Πεκίνο, αναφερόμενος στην κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Η.Π.Α. και Κίνας για τη Ταϊβάν υποστήριξε ότι η Ευρώπη πρέπει να αναδειχτεί σε τρίτο πόλο –και όχι να συνθλιβεί– ανάμεσα στις δύο δυνάμεις. Επιπλέον, ο Γάλλος Πρόεδρος στα πλαίσια της επίσκεψής του στο Πεκίνο, ζήτησε από τον Κινέζο ομόλογό του να «φέρει τον Πρόεδρο Πούτιν στη σφαίρα της λογικής» για να αρχίσουν οι πολυπόθητες ειρηνευτικές διαδικασίες, αναγνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο το γεγονός πως το σχέδιο 12 σημείων του Προέδρου Xi, το οποίο παρουσιάστηκε κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα, αποτελεί τη μοναδική ρεαλιστική πρόταση για να οδηγηθεί ο καταστροφικός αυτός πόλεμος στο τέλος του.
Με αυτόν τον τρόπο, ο Macron φρόντισε να κρατήσει αποστάσεις από την αμερικανική πολιτική στα ζητήματα της Ταϊβάν και της Ουκρανίας και να στείλει το μήνυμα ότι το Παρίσι αντιλαμβάνεται το Πεκίνο, ως εταίρο και όχι ως αντίπαλο – όπως οι Η.Π.Α. Με το κάλεσμα αυτό από τον Γάλλο Πρόεδρο προς τον Κινέζο ομόλογό του, μπορούμε να πούμε πως η Γαλλία, μία σαφώς υπολογίσιμη δύναμη, το αντίπαλο δέος της Γερμανίας, θεωρεί το Πεκίνο, ως σύμμαχο και όχι ως εχθρό, όπως η Ουάσιγκτον. Θα λέγαμε μάλιστα, πως η προσέγγιση το Macron αποτελεί μία κατάσταση “win-win”, επειδή κατά έναν τρόπο γίνεται προσπάθεια επιδίωξης αυτού που η Ευρώπη επιθυμεί, ο ειρηνικός τερματισμός του πολέμου, αλλά σίγουρα επιτυγχάνεται η επιδίωξη της Κίνας, να αναγνωριστεί, δηλαδή ως σημαντικότατος παράγοντας στη διπλωματική «σκακιέρα».
Μπορεί οι Ηνωμένες Πολιτείες να επισημαίνουν συνεχώς πως η Κίνα ουσιαστικά είναι στο πλευρό της Ρωσίας, είναι συνένοχη για τον καταστροφικό αυτό πόλεμο με τη σιωπή της, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να διαμηνύουν πως το Πεκίνο σκέφτεται να εξοπλίσει τη Μόσχα με όπλα, ωστόσο αναγνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο της παγκόσμιας πλέον υπερδύναμης για την εξέλιξη του πολέμου. Μόνο και μόνο οι επίσημες δηλώσεις από τον Λευκό Οίκο ότι η Κίνα μπορεί να ασκήσει επιρροή και μεγάλη πίεση στον Vladimir Putin, αφήνουν να εννοηθεί πως η Αμερικανική ηγεσία αναγνωρίζει πιθανή κινεζική υπεροχή στο διπλωματικό «ταμπλό». Πραγματικά αποτελεί πρωτάκουστο για τις Η.Π.Α. να αναγνωρίζουν εμμέσως πλην σαφώς διπλωματική υπεροχή σε ένα μέχρι πρότινος “outsider” του τομέα αυτού. Γιατί όμως; Μήπως αυτές οι δηλώσεις μεταφράζονται σε φόβο τον Η.Π.Α. για την ένταση από πλευράς Μόσχας; Μήπως φοβούνται για τα παρόντα και μελλοντικά εκτυλισσόμενα και βρίσκονται και αυτές, χωρίς να το παραδέχονται δημοσίως, σε απελπισία;
Φαίνεται πως ο πλανήτης πλέον λαμβάνει το μήνυμα πως ο «Θείος Sam» δεν βρίσκεται στην ακμή του. Κοιτώντας εντός των G20 μπορούμε άνετα να το καταλάβουμε. Η Βραζιλία, η πρώτη οικονομική δύναμη της Νότιας Αμερικής, υπό τη νέα Κυβέρνηση του Προέδρου Luiz Inácio Lula da Silva, έρχεται πιο κοντά με το Πεκίνο υπογράφοντας μνημόνια οικονομικής συνεργασίας, αμφισβητεί ανοιχτά τη στρατηγική των Η.Π.Α. στον πόλεμο στην Ουκρανία και υιοθετεί τη θέση του σχεδίου των 12 σημείων του Προέδρου Xi.
Η Νότια Αφρική, έχει αγνοήσει όλα τα καλέσματα της Ουάσιγκτον για τερματισμό των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων με τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ η ίδια φαίνεται πως ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την οικονομική συνεργασία εντός της B.R.I.C.S., κλείνοντας ουσιαστικά τους διαύλους ουσιαστικής επικοινωνίας με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η Ινδία, η πλέον πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη, φαίνεται να αγνοεί και αυτήν τις Η.Π.Α., καθώς τόσο εισάγει πετρέλαιο από τη Ρωσία, αλλά και δεν φαίνεται πρόθυμη να ακυρώσει την προμήθεια στρατιωτικού υλικού από αυτή, παρ’ όλα τα εμπόδια λόγω των διεθνών κυρώσεων.
Λαμβάνοντας τη γενική εικόνα υπόψιν, καθώς και το γεγονός πως υπάρχει μία παγκόσμια κόπωση λόγω του πολέμου, μπορούμε να πούμε πως αρχίζει και δημιουργείται ένα κενό στην εξουσία της διπλωματίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με μία πληγωμένη οικονομία, οι οποίες μένουν πιστές στην ρητορική τους κατά της Ρωσίας και της Κίνας, χάνουν συνεχώς έδαφος έναντι του Πεκίνου, καθώς αυτό, διαθέτοντας μία άκρως εύρωστη οικονομία, αν δεν λάβουμε υπόψιν τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, όχι μόνο προτείνει αυτό που θέλει πραγματικά όλος ο πλανήτης, τον ειρηνικό τερματισμό του Ρωσοουκρανικού πολέμου, αλλά είναι και σε θέση να το επιβάλλει. Έτσι, λοιπόν, μπορούμε να πούμε και για το διπλωματικό πεδίο πως περνάμε από την εποχή του «αετού» στην εποχή του «δράκου». Θα γίνει όμως αυτό σίγουρα; Θα μπορέσει η Κίνα εν τέλει να φέρει αυτό που ο κόσμος θέλει, ή οι Η.Π.Α. έχουν κάποιον «άσο» κρυμμένο; Μένει να το δούμε…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- World leaders are lining up to meet Xi Jinping. Should the US be worried?, CNN. Διαθέσιμο εδώ
- Emma Ashford & Matthew Kroenig, What Does Xi’s Visit to Russia Mean for the World?, Foreign Policy. Διαθέσιμο εδώ
