Της Χριστίνας Αθανασέλλη,
Το ισχύον Σύνταγμα της Χιλής χρονολογείται από το 1980 και είναι συνυφασμένο με τη δικτατορία του Augusto Pinochet. Ο Pinochet, σχεδίασε και πρωτοστάτησε στο πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή, εφόσον είχε διοριστεί αρχιστράτηγος του στρατού από τον, τότε Πρόεδρο, Salvador Allende και ένα χρόνο αργότερα, ανέλαβε την εξουσία εγκαθιδρύοντας Δικτατορία. Κατά τη διάρκεια της Χούντας αυτής, η οποία διήρκησε σχεδόν δύο δεκαετίες, ο Pinochet στόχευε στην εξόντωση της αριστεράς, δεδομένου ότι ο Salvador Allende ήταν Μαρξιστής. Ο Pinochet έχει κατηγορηθεί για τη βαναυσότητα και τη σκληρότητα, όσον αφορά την καταστολή όσων αντιτάσσονταν στην πολιτική του. Όπως ήταν αναμενόμενο, ως Πρόεδρος, ακολούθησε μια φιλελεύθερη οικονομική πολιτική αναβιώνοντας στη χώρα την οικονομία της αγοράς, η οποία αν και αποδείχτηκε πως μείωσε τον πληθωρισμό και πως βελτίωσε την οικονομία ιδιαίτερα μεταξύ 1976-1979 αλλά και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘80, δεν ήταν αρκετό για να μη μείνει στην ιστορία ο Pinochet, ως ένας Δικτάτορας που παραβίασε αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών της Χιλής. Το τέλος της εξουσίας του ήρθε το 1990, με την ανάληψη της εξουσίας από τον χριστιανοδημοκράτη Patricio Aylwin, ο οποίος εκλέχτηκε το 1989.
Σήμερα, την εξουσία έχει ο Gabriel Boric μετά τις εκλογές του Νοέμβρη του 2021, η οποία είναι από τις πιο αριστερές και προοδευτικές Κυβερνήσεις που έχουν έρθει στην εξουσία της Χιλής. Ο Boric, έδωσε έμφαση ιδιαίτερα στο γεγονός πως παρά την οικονομική ανάπτυξη των προηγούμενων ετών, είχαν αυξηθεί πολύ οι κοινωνικές ανισότητες, οι οποίες πυροδότησαν την ανάπτυξη της προοδευτικής αριστεράς, ιδιαίτερα το 2019. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ένα από τα κύρια αιτήματα των λαϊκών αντιδράσεων ήταν η αλλαγή του Συντάγματος της Χιλής.
Το φθινόπωρο του 2020, διεξήχθη δημοψήφισμα για τη δημιουργία ενός νέου Συντάγματος που θα αντικαταστούσε εκείνο που συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της Δικατορίας του Pinochet. Η συντριπτική πλειοψηφία του 97% του λαού της Χιλής ήταν υπέρ ενός νέου Συντάγματος, γεγονός που γέννησε ελπίδες για μεταρρυθμίσεις, μετατόπιση των ανισοτήτων, άμβλυνση της δυσαρέσκειας των πολιτών και γενικότερη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Χιλιανών, τουλάχιστον στο επίπεδο της κοινωνικής συνοχής.
Δύο χρόνια αργότερα, διεξήχθη δημοψήφισμα σχετικά με την υιοθέτηση του προτεινόμενου από την Κυβέρνηση Boric νέου Συντάγματος. Ενώ θα περίμενε κανείς να ψηφίσει υπέρ του νέου Συντάγματος, ο λαός της Χιλής το απέρριψε με 61,87% έναντι 38,17%. Για πολλούς η απόφαση των Χιλιανών ήρθε ως έκπληξη, ωστόσο, πρέπει να εμβαθύνουμε για να καταλάβουμε εάν όντως πρόκειται για έκπληξη. Καταρχάς, πρέπει να επισημανθεί το γεγονός πως το Σύνταγμα θεσπίστηκε από Συνέλευση Νομοθετών, η οποία ουσιαστικά αποτελείται από πολιτικά πρόσωπα. Αυτό από μόνο του αποτελεί αρνητικό για τη ψήφο γεγονός, καθώς το 63% των Χιλιανών, βάσει δημοσκόπησης, δεν νιώθει πως εκπροσωπείται επαρκώς από τους νομοθέτες αυτούς και αμφιβάλλει για το αποτέλεσμά τους. Νιώθει, δηλαδή, ότι το νέο Σύνταγμα, δεν θα τους εκπροσωπούσε.
Επιπρόσθετο γεγονός είναι η σχετική αστάθεια και τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής της Κυβέρνησης και του Προέδρου Gabriel Boric. Ήδη από τους πρώτους μήνες, από την περίοδο χάριτος, δηλαδή, για τις Κυβερνήσεις, τα ποσοστά του Προέδρου της Χιλής γνώρισαν μεγάλη, πρωτοφανή για τα δεδομένα πτώση, ενώ οι συχνές εναλλαγές στο Υπουργικό Συμβούλιο δυσχέραιναν την όλη κατάσταση για την εικόνα του Προέδρου. Επομένως, πως ο λαός της Χιλής θα εγκρίνει το νέο Σύνταγμα, τη βάση της οργάνωσης του Κράτους, το οποίο δημιουργήθηκε με τις ευλογίες του μη δημοφιλούς Προέδρου και του κόμματός του; Η γενικότερη δυσαρέσκεια του λαού, επόμενο ήταν να μεταφραστεί και στη ψήφο για το Σύνταγμα, επιλέγοντας να παραμείνουν στο γνώριμο σύνταγμα της περιόδου Pinochet.
Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, οι νομοθέτες συμφώνησαν στην επανέναρξη διαδικασιών για ένα νέο Σύνταγμα, αποτυπώνοντας την προσήλωση της Κυβέρνησης Boric στη θέσπιση ενός νέου πιο δημοκρατικού Συντάγματος. Η δεύτερη απόπειρα για την υιοθέτησή του κρίνεται σημαντική τόσο για το μέλλον του Gabriel Boric, όσο και για να καταλάβουμε τη νοοτροπία των Χιλιανών. Μία δεύτερη, αναμφισβήτητα βαριά ήττα, θα επισφράγιζε την αποτυχία του Προέδρου, ακόμα και να οδηγούσε στην παραίτησή του, ενώ για τους Χιλιανούς θα δήλωνε πως αποδέχονται τη σχετική σταθερότητα, έστω και αν το Σύνταγμα προέρχεται από μία σκοτεινή περίοδο και σκοπίμως έχει σχεδιαστεί έτσι, ώστε να περιορίζει ορισμένες ελευθερίες. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι σίγουρο, ούτε για τη ψηφοφορία από τον λαό, ούτε για για την τάση αυτού. Ένα μόνο πράγμα μπορούμε να πούμε: Ίδωμεν…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Former student activist wins Chile’s presidential election, Elections News, Al Jazeera. Διαθέσιμο εδώ
- Augusto Pinochet Encyclopædia Britannica. Διαθέσιμο εδώ
- Buschschlüter, ,V Chile Constitution: Voters overwhelmingly reject radical change, BBC News. Διαθέσιμο εδώ
- Chile starts second attempt to draft new Constitution, Reuters. Διαθέσιμο εδώ
