Της Κυριακής Γκουργκούλη,
Το άρθρο περιέχει μικρά σπόιλερ του βιβλίου «Ο πόλεμος των θεών».
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Όταν πεθαίνει η πίστη σ’ ένα Θεό, πεθαίνει κι ο ίδιος ο Θεός. Ο Shadow είχε ένα και μόνο όνειρο: να βγει από τη φυλακή και να αρχίσει μια νέα ζωή. Όμως, μία μέρα πριν την αποφυλάκισή του, η γυναίκα του και ο καλύτερός του φίλος σκοτώνονται σε ένα δυστύχημα. Καθ’ οδόν προς την κηδεία, ο Shadow γνωρίζει έναν αινιγματικό ξένο, τον κ. Wednesday, που ξέρει τα πάντα γι’ αυτόν και του προτείνει να γίνει σωματοφύλακάς του. Όμως, οι δραστηριότητες του κ. Wednesday είναι πολύ πιο σκοτεινές απ’ ό, τι θα μπορούσε να φανταστεί ο Shadow. Κι ο ρόλος του σε αυτές πολύ πιο επικίνδυνος. Γιατί κάτω από την αδιατάρακτη επιφάνεια της καθημερινότητας, μαίνεται ο πόλεμος των θεών και ο νικητής θα κερδίσει την ίδια την ψυχή της Αμερικής.»
Στην Αμερική του σήμερα έρχεται καταιγίδα. Ο Shadow το διαισθάνεται λίγες μέρες πριν την αποφυλάκιση του χωρίς να μπορεί να καταλάβει ακριβώς τι συμβαίνει. Όταν τελικά θα βγει από τη φυλακή, η παλιά του ζωή καταρρέει και τη θέση της παίρνει ο Wednesday, ένας ιδιόρρυθμος άγνωστος που γνωρίζει στο αεροπλάνο, ο οποίος προσλαμβάνει τον Shadow. Τίποτα δεν είναι όπως το ήξερε. Όπως φαίνεται, οι θεοί υπάρχουν και οι θεοί χάνονται στη λησμονιά. Οι θεοί ζουν ανάμεσα στους ανθρώπους, είναι αρχαίοι και έρχονται από κάθε μήκος και πλάτος του πλανήτη, γιατί η Αμερική είναι και ήταν ένας τόπος προσφυγιάς, ένας Νέος Κόσμος που πολλοί αναζήτησαν. Μα τώρα οι θεοί ξεχνιούνται. Οι θυσίες έχουν πάψει εδώ και καιρό, οι βωμοί και οι ναοί είναι χορταριασμένα τοπία και κανείς δεν πιστεύει σε αυτούς τους θεούς, όχι. Την θέση τους έχουν πάρει νέοι, είναι αυτοί οι θεοί που λατρεύουμε καθημερινά, είναι οι θεοί της τηλεόρασης και του ίντερνετ, οι θεοί του 21ου αιώνα που αποκτούν όλο και περισσότερη δύναμη. Ο Wednesday, σε μια προσπάθεια να ενώσει τους αρχαίους θεούς ενάντια στους νέους, θα σύρει τον Shadow σε μία περιπλάνηση στην Αμερική, σε μία πυρετώδη προετοιμασία για έναν νέο πόλεμο μεταξύ των θεών.
Μέσα σε 600 σελίδες, ο Neil Gaiman καταφέρνει με τρόπο αριστοτεχνικό να γράψει, για άλλη μια φορά, ένα βιβλίο του φανταστικού που, όμως, μοιάζει τόσο αληθινό ώστε να αναρωτηθούμε αν πράγματι θεοί ζουν ανάμεσά μας. Το βιβλίο ονομάζεται ”American Gods” ή «Ο πόλεμος των θεών» στην ελληνική του μετάφραση και αποτελεί, μαζί με το ”Good Omens” ή «Καλοί Οιωνοί», ένα από τα καλύτερα βιβλία του συγγραφέα.
Ο τελευταίος φαίνεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τον κόσμο της μυθολογίας, με άλλα του βιβλία να είναι το ”Norse Mythology” ή «Νορβηγική Μυθολογία» και το ”Anansi Boys” συνέχεια του ”American Gods”. Η έρευνα του ενδελεχής, προσφέρει στον αναγνώστη μία ματιά στον κόσμο της παγκόσμιας μυθολογίας, χωρίς να κουράζει, κάνοντας έξυπνους παραλληλισμούς με τον σύγχρονο κόσμο. Έτσι, η θεά Eostre παρουσιάζεται απελπισμένη που όλοι γιορτάζουν το Πάσχα (Easter στα αγγλικά) χωρίς να αναγνωρίζουν την παγανιστική του προέλευση, ένα τζίνι (jinn ή djinn στον αραβικό κόσμο) γίνεται ένας κουρασμένος οδηγός ταξί σε μία ισλαμοφοβική χώρα και οι Αιγύπτιοι θεοί διοικούν το δικό τους γραφείο τελετών.
Για άλλη μια φορά, φαίνεται η προτίμηση του Gaiman προς την Νορβηγική μυθολογία, αφού, εν τέλει, η ιστορία καταλήγει να περιστρέφεται γύρω από τους θεούς του νορβηγικού πανθέου. Έτσι, ο φανατικός αναγνώστης θα συναντήσει παλιούς του «γνώριμους» από το «Νορβηγική Μυθολογία» και θα διαβάσει αναφορές τόσο στους θεούς Όντιν και Λόκι, όσο και σε άλλα στοιχεία του κόσμου των Βίκινγκς όπως το Yiggdrasil, το δέντρο της ζωής που συγκρατεί τους εννιά κόσμους και τον σκίουρο Ratatosk. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, κατά τη γνώμη μου, η αναφορά σε θεότητες και μυθολογίες των αυτόχθονων της Βόρειας Αμερικής, αλλά και τις Αφρικής. Μάλιστα, σε μία από τις μικρές ιστορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο, οι οποίες έρχονται να δέσουν με την βασική ιστορία, περιλαμβάνεται και αυτή δύο παιδιών τα οποία μεταφέρονται ως σκλάβοι από την Αφρική στη Βόρεια Αμερική, το ένα εκ των οποίων θα μεγαλώσει για να διδάξει και να δημιουργήσει την κουλτούρα της μαγείας voodoo στην Αϊτή, με τη βοήθεια της νιγηριανής θεάς Elegba.
Γρήγορα, ο αναγνώστης θα δει τον εαυτό του να τάσσεται με το μέρος των «ξεχασμένων θεών» της αρχαιότητας, να πολεμά ενάντια στους εχθρούς του. Και έπειτα; Έπειτα θα συνειδητοποιήσει ότι πολεμά ενάντια σε ό, τι ξέρει και αγαπά, ενάντια στο ίντερνετ και τα μέσα. Και τότε αναπόφευκτά θα προβληματιστεί. Με απίστευτη λεπτότητα o Neil εκθέτει στον αναγνώστη πόσο προβληματικοί είναι οι νέοι «θεοί» του και χωρίς να το καταλάβει ο ίδιος θα πειστεί πλήρως από τα «επιχειρήματα» του συγγραφέα. Και έτσι, το ταξίδι στον «Νέο» Κόσμο, που καθόλου νέος δεν είναι στην πραγματικότητα, θα αποκτήσει νέα μορφή, θα ταξιδέψει τον αναγνώστη και σε ένα δεύτερο επίπεδο, πνευματικό.
Θα καταφέρουν τελικά ο Wednesday και ο Shadow να ενώσουν τους λησμονημένους θεούς πριν να είναι αργά; Ποιος θα είναι εκείνος που θα κερδίσει τελικά την ίδια την ψυχή της Αμερικής; Είναι καν δυνατό να ξεχάσουν οι πολίτες του 21ου αιώνα τους δικούς τους θεούς; Αν και 600 σελίδες φαντάζουν τρομαχτικές για κάποιους, εγγυώμαι ότι το βιβλίο θα ανταμείψει τους τολμηρούς αναγνώστες με ένα συνονθύλευμα μυθολογικών γνώσεων και κόσμων, γεμάτους δράση και μελαγχολία (;) για ένα παρελθόν που δεν έζησαν ποτέ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Gaiman, Neil (2007), Ο Πόλεμος των Θεών, Αθήνα: Εκδόσεις ΟΞΥ.
- Neil Gaiman brings American Gods back to life, theguardian.com Διαθέσιμο εδώ
