Της Πέγκυς Παναγοπούλου,
Ζούμε σε μια κοινωνία, η οποία, συνειδητά ή ανεπίγνωστα, έχει παραχωρήσει αρκετό από τον ζωτικό της χώρο στον θρίαμβο των εντυπώσεων και του εικονοπλαστικού θορύβου, που επιτάσσει το σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο πρότυπο. Οι άνθρωποι προσπαθούν να συμπορευτούν με την ιλιγγιώδη ταχύτητα της προόδου, θυσιάζοντας τον αυθορμητισμό, τον ενθουσιασμό, τη δημιουργικότητα και, εν γένει, την προσωπικότητά τους.
Μέσα σε αυτόν τον μεθοδευμένο παροξυσμό της προόδου, που αυτοματοποιεί τη ζωή και τυποποιεί τις αντιδράσεις μας, αναρωτιέται κανείς πού πήγε η χαμένη αθωότητα, όχι η υποκριτική των μεγάλων, αλλά η αβίαστη και άδολη των μικρών. Άραγε, σε ποια καμπή του δρόμου κείτεται ξεχασμένη η παιδικότητα των παιδιών;
Στις μέρες μας, τα παιδιά φαίνεται να διανύουν τρομακτικά γρήγορα το φάσμα από τη νηπιακή ηλικία, στην παιδική και, έπειτα, στην εφηβεία και να μετατρέπονται βιαστικά σε ενήλικες, που παλεύουν να «χωρέσουν» την ενηλικότητά τους στο άωρο σώμα ενός μικρού παιδιού. Προσπαθούν να εισχωρήσουν βίαια στον «κόσμο των μεγάλων», καταπνίγοντας την παιδικότητά τους.
Φυσικά, το φαινόμενο αυτό δεν στερείται ηθικών αυτουργών. Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη αναπόφευκτα εντείνει τους ρυθμούς της ζωής και ο ελεύθερος χρόνος για χαλάρωση και ξεγνοιασιά μειώνεται δραματικά. Η καθημερινότητα των παιδιών είναι γεμάτη υποχρεώσεις. Από το πρωί μέχρι το μεσημέρι σχολείο, έπειτα διάβασμα, δραστηριότητες, ξένες γλώσσες. Το βράδυ βρίσκει τα παιδιά κατάκοπα μπροστά σε μια οθόνη, να επιζητούν μια φαινομενική ανάπαυση, που, όμως, επιβαρύνει τον ήδη καταπονημένο από τον μόχθο της ημέρας οργανισμό τους.
Για αυτή την καθημερινή παραφροσύνη που βιώνουν τα παιδιά, μερίδιο ευθύνης φέρουν και οι γονείς, οι οποίοι, θέλοντας τα παιδιά τους να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια και να ενταχθούν ομαλά στην ανταγωνιστική κοινωνία, τα φορτώνουν με περισσότερα απ’ όσα μπορούν να αντέξουν. Πασχίζουν από το δημοτικό να αποκτήσουν «γερές» βάσεις στα δύο βασικά μαθήματα, στη γλώσσα και την αριθμητική, ενώ ξεκινούν και τις πολυάριθμες και εξουθενωτικές εξωσχολικές δραστηριότητες, που μόνο θετικά δεν επιδρούν στην ψυχοσύνθεση του παιδιού, καθώς το επιφορτίζουν με πρόσθετο άγχος και του στερούν την ανεμελιά του.
Από το γυμνάσιο και μετά, αρχίζει ο θρίαμβος της παραπαιδείας. Οι δραστηριότητες πληθαίνουν με κυρίαρχα τα φροντιστήρια, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά, να χτίσουν ένα γερό γνωστικό οικοδόμημα. Γιατί άραγε; Μα για τις Πανελλήνιες, φυσικά, «που είναι το αποκορύφωμα της μαθησιακής διαδικασίας και ύψιστη στιγμή στη ζωή του ατόμου, η οποία καθορίζει την επαγγελματική και περαιτέρω ανέλιξή του», όπως βλακωδώς πιστεύει, θα τολμούσα να πω αυθαιρέτως, το 95% των ανθρώπων.
Η ανωτέρω περιγραφείσα παραφροσύνη επικρατεί τουλάχιστον τις πέντε μέρες από τις επτά. Το Σαββατοκύριακο έχει τις λεγόμενες «αναπαυτικές ιδιότητες» (χαριτολογική παράφρασή μου των θεραπευτικών ιδιοτήτων!). Και πώς, άραγε, «αναπαύονται» τα σημερινά παιδιά; Τα μικρότερα βρίσκουν περισσότερο χρόνο (μαντέψτε!) για ενασχόληση με την αγαπημένη τους εικονική πραγματικότητα, όπως αυτή διαδραματίζεται μέσα από τις οθόνες, καθότι πού να τρέχουν τώρα έξω για παιχνίδι, να κουράζονται, να ιδροκοπούν και να λεκιάζονται στις αλάνες, αυτά… είναι ξεπερασμένα(!)
Τα μεγαλύτερα πέρα από τις οθόνες και τα αγαπημένα τους και άκρως διαδεδομένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram κλπ.), που έχουν γίνει η προέκταση του χεριού τους και του εαυτού τους, τα Σαββατοκύριακα επιζητούν τη διασκέδαση ή, μάλλον, την εκτόνωση. Έτσι, ντύνονται, χτενίζονται, βάφονται, χωρίς να παρεκκλίνουν από την επικρατούσα μόδα, ακόμα και αν δεν τους ταιριάζει, πηγαίνουν σε χώρους δήθεν διασκέδασης και όταν φτάνουν, παίρνουν φωτιά οι κάμερες, προκειμένου να ποστάρουν φωτογραφία με το καινούριο σύνολο και να δηλώσουν το «πόσο καλά περνάνε(!)».
Και όμως! Μέσα σε όλη αυτή την «πολυκοσμία», είτε την τεχνητή των κοινωνικών δικτύων είτε τη φυσική των χώρων διασκέδασης, ο καθένας είναι μόνος. Απουσιάζει ο αυθορμητισμός, ο ενθουσιασμός, το αίσθημα της ομαδικότητας, η δίψα για απόκτηση αληθινών φιλιών και δημιουργία υγιών διαπροσωπικών σχέσεων. Και αυτό δεν είναι παράλογο. Πώς θα δημιουργήσει το παιδί φιλίες, όταν έχει μάθει να δέχεται ή να απορρίπτει φίλους με το πάτημα ενός κουμπιού; Πώς θα μάθει να σέβεται τον διπλανό του και να συμβιώνει αρμονικά σε μια ομάδα, όταν έχει μάθει να λειτουργεί ατομικά, ανταγωνιστικά και να αντιλαμβάνεται τον άλλο ως μια εικονική και απρόσωπη παρουσία μέσα από μια οθόνη μικρών ή μεγάλων ιντσών;
Τα παιδιά χρειάζονται χώρο και χρόνο για να παίξουν, να ονειρευτούν, να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να δημιουργήσουν αληθινές φιλίες και όμορφες αναμνήσεις, που θα αποτελέσουν τμήμα του μετέπειτα ενήλικου εαυτού τους. Και αυτό δεν επιτυγχάνεται μέσα από τα απομεινάρια μιας βίαια θραυσμένης παιδικότητας…(!)
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Πώς χάνεται η παιδικότητα;, all4fun.gr, διαθέσιμο εδώ
