Της Μαρίας Κουλούρη,
Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνουμε όταν ακούμε μουσική; Νιώθουμε. Η μουσική δημιουργεί σε όλους μας πολλά συναισθήματα, όπως χαρά, συγκίνηση, αγανάκτηση κτλ. Το πρώτο τραγούδι που άκουσα, ούσα σε παιδική ηλικία και με συγκίνησε, ήταν το “Stairway to Heaven” των Led Zeppelin κι έκτοτε η Ροκ αποτελεί το αγαπημένο μου είδος μουσικής. Γι’ αυτό, όταν ανακάλυψα το βιβλίο Led Zeppelin: Led Zeppelin IV του Erik Davis από τις Εκδόσεις Οξύ, αποφάσισα να το διαβάσω. Και δεν απογοητεύτηκα.
Το Led Zeppelin: Led Zeppelin IV αποτελεί αφιέρωμα στον 4ο δίσκο των Led Zeppelin, ο οποίος κυκλοφόρησε το 1971. Ο δίσκος, ουσιαστικά, δεν έχει τίτλο και συμβατικά αναφέρεται ως Led Zeppelin IV ή Four Symbols, επειδή έφερε τα τέσσερα σύμβολα του συγκροτήματος. Το αφιέρωμα δεν εστιάζει στη βιογραφία του συγκροτήματος των Led Zeppelin, αλλά προσπαθεί να μεταφέρει τον αναγνώστη σε μια άλλη πραγματικότητα, εκείνη της δημιουργίας του δίσκου από το συγκρότημα, ώστε να του μεταδώσει το συναίσθημα των δημιουργών του. Ανήκει στη μουσική σειρά βιβλίων 33 1/3, η οποία αποτελείται από αφιερώματα σε δίσκους-σταθμούς της ροκ μουσικής και συγκροτημάτων της, όπως οι Led Zeppelin, οι Beatles, οι Pink Floyd, οι Metallica και οι Rolling Stones.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί συγγραφική δημιουργία του Erik Davis, ενός Αμερικανού συγγραφέα και δημοσιογράφου, ο οποίος συχνά στις μελέτες του εστιάζει στη μουσική, τα ναρκωτικά και την πνευματικότητα. Επιμελητής του προλόγου είναι ο Γιάννης Αλεξίου και της μετάφρασης ο Πάνος Τομαράς. Ο συγγραφέας του βιβλίου αναλύει «εξονυχιστικά» τον τέταρτο δίσκο των Led Zeppelin, χρησιμοποιώντας συνεντεύξεις, προσωπικές εμπειρίες και αναλύσεις και εστιάζοντας σε κάθε λεπτομέρεια του δίσκου, όπως στο εξώφυλλό του. Οι πληροφορίες που παρέχονται στο βιβλίο ίσως φαίνονται υπεράριθμες, όμως είναι παρουσιασμένες με τέτοιον τρόπο, ώστε ο αναγνώστης να μην κουραστεί να τις διαβάσει, αφού παρασύρεται στον κόσμο της κλασικής ροκ του ’70.
Τα «Ιμαλάια» του σκληρού ροκ, δηλαδή οι Led Zeppelin, όπως τους αναφέρει ο συγγραφέας, ξεχωρίζουν για τις επιθετικές δυνάμεις στον ήχο τους, οι οποίες μετατρέπονται σε πνευματική επίδραση. Έτσι, η μουσική τους οδηγεί τον ακροατή σε ένα εξυψωτικό εσωτερικό ταξίδι, κατά το οποίο τα συναισθήματα κατακλύζουν την ψυχή του ακροατή. Σχετικά με αυτό το στοιχείο, ο συγγραφέας παραθέτει τα τολμηρά λόγια του Charles Shaar Murray για τους Led Zeppelin: «Είναι σαν τον δονητή. Θα σε φτιάξει σε γελοίο βαθμό, αλλά δεν θα σε καληνυχτίσει μ’ ένα φιλί». Συχνά οι Led Zeppelin παραλλήλιζαν τις επιδιώξεις τους με μία βίαιη επιδρομή των Βίκινγκς.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο του δίσκου είναι τα σύμβολα που εμφανίζονται στο εξώφυλλό του και συχνά αναφέρονται ως τίτλος του. Συγκεκριμένα, εξηγείται πως συμβολίζουν τα 4 στοιχεία της φύσης: τον αέρα, το νερό, τη γη και τη φωτιά. Καθένα από αυτά αποτελούσε το σύμβολο κάθε καλλιτέχνη. Σύμβολο του John Bonham (τύμπανα) ήταν το νερό, του John Paul Jones (μπάσο) η γη, του Robert Plant (φωνητικά) ο αέρας και του Jimmy Page (κιθάρα) η φωτιά. Λέγεται πως κάθε μέλος επέλεξε το σύμβολό του σύμφωνα με τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του.
Στο βιβλίο γίνεται, επίσης, σαφές πως η πιο «εκρηκτική» μορφή του συγκροτήματος ήταν ο Jimmy Page, ένας από τους καλύτερους κιθαρίστες όλων των εποχών. Αν και όριζε τον εαυτό του ως συνθέτη, το νόημα του όρου ήταν πολύ βαθύτερο. Για τον Jimmy Page η σύνθεση αποτελούσε έναν συνδυασμό μιας σειράς αρμοδιοτήτων, όπως ο συνδυασμός των κιθαρών, των εφέ, η πολυκάναλη ηχογράφηση, η παραγωγή, η σειρά των κομματιών και το εξώφυλλο του δίσκου. Το τελευταίο, ιδιαίτερα, γίνεται σαφές και από την εξήγηση του Page για τον γέρο αγρότη στο εξώφυλλο του δίσκου: «Ο γέρος που κουβαλάει ξύλα στο εξώφυλλο ζει αρμονικά με τη φύση. Παίρνει από τη φύση και δίνει πίσω στη γη. Είναι ένας φυσικός κύκλος. Είναι κάτι σωστό. Το παλιό σπιτάκι του κατεδαφίζεται και τον βάζουν σ’ αυτές τις αστικές φτωχογειτονιές, σε κάτι φρικτά μέρη».
Αν και κατά καιρούς τους προσάπτονταν κατηγορίες παγανισμού, αποκρυφισμού και σατανισμού, οι Led Zeppelin, καλλιτεχνικά, ήταν κάτι πάνω από αυτά. Είναι και θα είναι. Αυτό γίνεται φανερό και μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου. Διαβάζοντάς το θα νιώσετε κι εσείς ένας… 5ος «Zep».
