Της Νεφέλης Τσιλοπούλου,
Ο Βασίλης Αλεξάκης γεννήθηκε στην Ελλάδα, αλλά μία υποτροφία στα 17 του χρόνια τον οδήγησε στη Γαλλία, για να σπουδάσει στην ανώτατη σχολή δημοσιογραφίας στην πόλη Λιλ. Εκεί ήταν η αρχή των πάντων. Εργάστηκε ως σκιτσογράφος, καθώς και δημοσιογράφος για τη γαλλική εφημερίδα Le Monde, αλλά η σπουδαιότερη ιδιότητά του ήταν αυτή του συγγραφέα. Εγκατεστημένος τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στη Γαλλία, αγάπησε τα γαλλικά όσο και τα ελληνικά. Άργησε να γράψει, όμως, στη μητρική του γλώσσα, αφού το πρώτο του βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 1974, είναι στη γαλλική και φέρει τον τίτλο Le sandwich.
Το 1982, θα κυκλοφορήσει το πρώτο του μυθιστόρημα γραμμένο στα ελληνικά, ένα βιβλίο που έμελλε να γίνει σταθμός για τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Με το Τάλγκο συστήθηκε στο κοινό της πατρίδας του, μία ιστορία που μετέφερε στον κινηματογράφο δύο χρόνια αργότερα με τίτλο Ξαφνικός Έρωτας ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, με πρωταγωνιστές την Μπέτυ Λιβανού και τον Αντώνη Θεοδωρακόπουλο. Όπως πολύ εύστοχα έγραψε η L’Obs, παλαιότερα γνωστό ως Le Nouvel Observateur –είναι το πιο σημαντικό γαλλικό περιοδικό γενικής πληροφόρησης σε κοινό και κυκλοφορία– «Τάλγκο, το βιβλίο που πρέπει να διαβάσετε πριν ερωτευθείτε ξανά». Πράγματι, είναι από εκείνες τις σαρωτικές ιστορίες που δύο άνθρωποι σμίγουν και ο Αλεξάκης με την πένα του εξυμνεί το συναίσθημα για το οποίο αγαπά να γράφει: τον έρωτα.
Το Τάλγκο σημείωσε σπάνια επιτυχία για τα ελληνικά δεδομένα, με πάνω από 200.000 πωλήσεις και βραβεύτηκε από τη Γαλλική Ακαδημία.
«Είχε ήδη στηθεί μέσα μου το σκηνικό του έρωτα κι έψαχνα να βρω έναν άξιο πρωταγωνιστή. Δεν θέλω να πω ότι θα ερωτευόμουν οποιονδήποτε. Έψαχνα κάποιον που να κάνει γι’ αυτόν τον ρόλο, κάποιον που να σου μοιάζει»
Περιδιαβαίνοντας ανάμεσα στη Γαλλία και την Ελλάδα, έγραψε με σεβασμό και χιούμορ για τους δύο πολιτισμούς, τα λάθη και τις παραξενιές τους. Εμπνευσμένος από αυτοβιογραφικά γεγονότα, γέννησε και έπλεξε τη μυθοπλασία στα έργα του με τρόπο ευφυή. Ακολούθησε το 1995 το έργο Μητρική Γλώσσα και μεταξύ άλλων, το 2005, το αριστουργηματικό Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα για την απώλεια, τον θρήνο, αλλά και τη μνήμη. Το 2007, έκδωσε το μυθιστόρημα μ.Χ.. Η πλοκή του αφορά έναν μεταπτυχιακό φοιτητή αρχαιολογίας, που αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας μία έρευνα για το Άγιο Όρος. Στους τόπους της Χαλκιδικής ξετυλίγεται ένα ταξίδι αναζήτησης, το οποίο βραβεύτηκε την ίδια χρονιά με το Μεγάλο Βραβείο μυθιστορήματος από τη Γαλλική Ακαδημία, το οποίο αποτελεί και την ανώτερη αναγνώριση για συγγραφικό έργο στη Γαλλία.
Ο Αλεξάκης υπήρξε μεγάλος λάτρης της γλώσσας, κάτι που είναι φανερό και με μία ματιά από τους τίτλους των έργων του. Η Μητρική Γλώσσα, Η Πρώτη Λέξη, Οι ξένες λέξεις. Τον απασχόλησαν ιδιαίτερα γλωσσικά ζητήματα με τρόπο, όμως, προσιτό. Χαρακτηριστικά, σε ένα έργο του παραθέτει μία γλαφυρή ανάλυση της ελληνικής αλφαβήτου, περιγράφοντας τί του θυμίζει κάθε γράμμα. Λέει, λοιπόν, για το γράμμα Μ πως είναι ένα αντρόγυνο που κρατιέται χέρι – χέρι. Αξιομνημόνευτη είναι και η εμβληματική του φράση πως «Οι καινούργιοι έρωτες χρειάζονται καινούργιες λέξεις».
Φιλομαθής και λάτρης του πολιτισμού έγραψε αρκετά για την ιστορία, αλλά και για τα απτά ενθυμήματα των ανθρώπων. Ανάμεσα στην Αθήνα, την Τήνο, τους Δελφούς έχει αφήσει παρακαταθήκη τη γραπτή ανάμνηση της Ελλάδας που έζησε. Απαρνήθηκε την τεχνολογία και έγραφε μέχρι και τελευταία στιγμή με μολύβι και χαρτί. Αγάπησε τη γαλλική σαν μητρική του γλώσσα και αυτομεταφραζόταν.
Το 2017, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας από το τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Βασίλης Αλεξάκης μας «άφησε» στις πρώτες «ανάσες» του 2021, αφήνοντας στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία μία πλούσια κληρονομιά. Με τρόπο παιγνιώδες και καθαρή γραφή ένωσε δύο χώρες, πολλές ζωές, γέννησε έρωτες, έσμιξε ανθρώπους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΑΛΕΞΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, ΤΑΛΓΚΟ, politeianet, διαθέσιμο εδώ
- Η τελευταία λέξη του Βασίλη Αλεξάκη, του Έλληνα που «παντρεύτηκε τις ιστορίες», iefimerida, διαθέσιμο εδώ
