Της Κωνσταντίνας Βαλμά,
Όλοι χρωστάμε κάπου μια συγγνώμη, ή τουλάχιστον έτσι λένε. Χρωστάμε μια λέξη, λοιπόν, που μπορεί να «καθαρίσει» τος ρύπους των λαθών μας και να μας χαρίσει «άφεση αμαρτιών». Χρωστάμε μια συγγνώμη, που από τότε που την χαρακτηρίσαμε λέξη έχασε το νόημα και το περιεχόμενο της. Είναι το συγγνώμη μια λέξη που μπορούμε να «εξαργυρώσουμε» όποτε χρειάζεται ή μια πράξη που δείχνει την ειλικρινή μας μετάνοια και την προσπάθεια μας να διορθώσουμε το λάθος μας;
Η κλινική ψυχολόγος Χάρριετ Λέρνερ, τονίζει πως η λέξη «Συγγνώμη», από μόνη της, δεν αρκεί πάντοτε για να διορθώσει τις καταστάσεις που προκαλέσαμε, αλλά είναι σημαντικό να φροντίσουμε και τον τρόπο που θα εκφράσουμε τη μετάνοια μας. Συχνό είναι το φαινόμενο να συμπληρώνουμε την απολογία μας με την λέξη «αλλά», με μια δικαιολογία που στην ουσία δίνει άλλη χροιά στην ενέργεια μας. Στην προσπάθεια μας να δικαιολογήσουμε την συμπεριφορά μας, τη στιγμή που απολογούμαστε για τα λάθη μας, συχνά οδηγούμε τον συνομιλητή μας στο συμπέρασμα ότι προσπαθούμε να αποποιηθούμε των ευθυνών μας και ότι τελικά δεν τις αναλαμβάνουμε. Ακόμα, υποστηρίζει πως η έκκληση για συγχώρεση δεν θα πρέπει να αποτελεί μέρος της μετάνοιας μας. Ο συνομιλητής μας μπορεί την δεδομένη στιγμή να έχει αποδεχτεί την απολογία μας, αλλά να μην είναι έτοιμος να μας συγχωρήσει. Η συγχώρεση, έρχεται έπειτα από έμπρακτες πράξεις μεταμέλειας και εφόσον γίνει σαφές ότι η λανθασμένη συμπεριφορά δεν θα επαναληφθεί.
Δεν είναι λίγες οι στιγμές που οι «συγγνώμες», για να κρύψουν την υποκρισία τους και να επιτύχουν τον σκοπό τους, φορούν την υπέρλαμπρη στολή της λύπης. Είναι οι συγγνώμες που ειπώθηκαν από άτομα, τα οποία ποτέ δεν πρόκειται να εκπληρώσουν την υπόσχεση τους, για να απαλλαχθούν από το βάρος της συνείδησης. Ο σοφός λαός κάποτε είχε πει πως «από τότε που βγήκε η συγγνώμη χάθηκε το φιλότιμο» και φοβάμαι πως έχει δίκιο. Οι άνθρωποι προσπαθούν να κερδίσουν τη συμπάθεια και την εκτίμηση των ατόμων που αδίκησαν, ζητώντας την συγχώρεση τους μέσω υποσχέσεων που ξέρουν πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν. Πόσες φορές ακούσαμε «συγγνώμη» για γεγονότα που έχουν γίνει, έγιναν και πρόκειται να ξαναγίνουν; Η απάντηση μάλλον είναι πολλές. Στο σημείο αυτό, λοιπόν, ποιος φταίει; Ποιος φταίει για μια επαναλαμβανόμενα λανθασμένη κατάσταση; Το άτομο που κάνει ξανά και ξανά το ίδιο λάθος ή ο άνθρωπος που συγχωρεί αυτήν τη συμπεριφορά;
Σε έναν κόσμο που όλα είναι αμφισβητούμενα, είναι αρκετά φιλόδοξο να πιστεύουμε πως ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει, να μάθει από τα λάθη του, να μετανιώσει και να αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία από τα άτομα που πλήγωσε ή αδίκησε. Δεν είναι λίγες οι φορές που δώσαμε μια δεύτερη, τρίτη, ακόμη και τέταρτη ευκαιρία σε ανθρώπους στους οποίους εμπιστευτήκαμε το μέλλον μας, κάναμε σχέδια και όνειρα για ένα κοινό παρόν, και εναποθέσαμε τις ελπίδες μας πάνω τους για ένα καλύτερο, πιο όμορφο και αισιόδοξο αύριο. Δυστυχώς, ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που φυλάκισαν τα όνειρα μας, μας έκαναν να χάσουμε κάθε ελπίδα, και να κρατάμε την εμπιστοσύνη και τη δυνατότητα μας να συγχωρούμε, καλά φυλαγμένες μέσα μας.
Η μούσα της Ιστορίας έχει την πείρα πως «ό,τι γράφει, δεν ξεγράφει». Η Δανία πήρε κάποτε παιδιά από την Γροιλανδία για κοινωνικό πείραμα που τελικά απέτυχε και τώρα ζητάει συγγνώμη. Όμως αυτά τα παιδιά έμειναν μακριά από τις οικογένειες τους, έχασαν τη μητρική τους γλώσσα και μια συγγνώμη δεν μπορεί να επανορθώσει. Ο πρωθυπουργός της χώρας μας, ζητάει συγγνώμη στις οικογένειες των θυμάτων για την σύγκρουση στα Τέμπη, όμως η συγγνώμη αυτή δεν μπορεί να καλύψει τα λάθη του παρελθόντος, δεν μπορεί να φέρει στη ζωή τους ανθρώπους που χάθηκαν και να πάει τον χρόνο πίσω, σε εκείνο το βράδυ που τα 57 θύματα δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους, δεν έφτασαν ποτέ στους αγαπημένους τους.
Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να συγχωρεί, αλλά να μην ξεχνάει ποτέ, και ίσως έτσι πρέπει να γίνονται τα πράγματα. Η λέξη «συγγνώμη» πρέπει να συνοδεύεται από πράξεις που δηλώνουν αληθινή μετάνοια και θέληση να αλλάξουν τα πράγματα. Μια απλή λέξη, μια απλή «συγγνώμη», δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Όσο η συγχώρεση θα αποτελεί απλώς μια πανάκεια, τόσο και εμείς θα δυσκολευόμαστε να συγχωρούμε και να αγαπάμε χωρίς μικρότητες. Γι’ αυτούς τους λόγους, λοιπόν, δεν σας συγχωρούμε!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το «πρωτόκολλο» της συγγνώμης: Η λέξη που δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούμε στην απολογία μας, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Δανία πήρε κάποτε παιδιά από τη Γροιλανδία για κοινωνικό πείραμα που τελικά απέτυχε. Τώρα ζητά συγγνώμη., lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
