Το αρχαιοελληνικό σύμβολο Δελφικό Έψιλον και η μυστικιστική απόδοσή του (ЭЄ)

Της Ισμύνης Παπαγιαννοπούλου,

Το Δελφικό Έψιλον, το πιο σημαντικό αρχαιοελληνικό σύμβολο που έχει ταυτιστεί με τον Ομφαλό της γης, (το κέντρο του αρχαίου κόσμου) τους Δελφούς, στον ναό του Απόλλωνα, σχετιζόταν με την μύηση του ανθρώπου στο φως. Ήταν η κορωνίδα των Δελφικών παραγγελμάτων που μαζί αποτελούσαν τον κώδικα αρετής και ηθικής (από το ρήμα ἔθω που σημαίνει συνήθεια=έθιμο) της Αρχαίας Ελλάδας, καθώς ήθος και ἔθως είναι κάτι που χαρακτηρίζει τους Έλληνες από την αρχαιότητα. Το ότι ένα συγκεκριμένο γράμμα του Αλφαβήτου αποτελεί ολόκληρη διατριβή, και έχει υιοθετηθεί από φημολογούμενες μυστικές ομάδες που δεν γνωρίζουμε εάν υπήρξαν ποτέ με γνωστότερη την «Ομάδα Έψιλον» ή και το «Club E», το ότι έχουν γραφτεί τόμοι για την εξήγησή του από ερευνητές, έχουν γυριστεί εκπομπές αλλά για ένα περίεργο λόγο ποτέ δεν τα έχουμε διδαχθεί στη σχολική ύλη ή την πανεπιστημιακή, ενώ όλοι ξέρουμε για τον Ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, μας δείχνει πως πρόκειται για κλείδα των Δελφικών Μυστηρίων.

Αρχικά ο ναός, όπου το Δελφικό Έψιλον ήταν στην κορυφή του αετώματος, σύμφωνα με τις πηγές και τα αρχαιολογικά ευρήματα, ήταν αφιερωμένος στον Πύθιο Απόλλωνα και έτσι, έχουμε και το όνομα της γνωστής ιέρειας στο μαντείο που έδινε χρησμούς, την Πυθία που ήταν καθισμένη στον τρίποδα. Ο ναός που βλέπει κάποιος σήμερα όταν επισκεφθεί τους Δελφούς, κτίστηκε κατά το διάστημα 370-340 π.Χ. και διαδέχθηκε τον προηγούμενο ναό των Αλκμεωνίδων, ο οποίος καταστράφηκε από ένα σεισμό του 373 π.Χ. Ο Απόλλωνας γνωστός και με πολλά άλλα ονόματα, ήταν ο θεός του Ήλιου και του φωτός, (Δελφικό Έψιλον = μύηση του ανθρώπου στο φως) της μουσικής αλλά και της μαντικής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές εκδοχές που θέλουν τον Απόλλωνα να έχει έρθει από τη νησί της Κρήτης, από εκεί δηλαδή που γεννήθηκε και ο Δίας ο δημιουργός των πάντων. Αν παρατηρήσουμε προσεχτικά αγγειογραφίες ή αγαλματίδια αυτό που κρατάει στο χέρι του ο Δίας το σύμβολο δηλαδή που τον χαρακτηρίζει, έχει το ακριβές σχήμα του Διπλού Έψιλον. Σαν το κεραυνό του Δία, σύμφωνα με κάποιες πηγές, ήταν το απόρρητο όπλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου που δεν ήταν όπλο με κεραυνούς αλλά όπλο πλάσματος, όπου αυτό προσπαθούσαν να βρουν οι Ναζί με τα ειδικά τάγματα που είχαν δημιουργήσει, αλλά και την Γκεστάπο που πήγαιναν ανά την υφήλιο. Επίσης και οι Ρώσοι είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον και έψαχναν το όπλο μέσω της Κα Γκε Μπε (1954-1991) και άλλων υπηρεσιών.

Ο συμβολισμός του Ε

Το σύμβολο αυτό δεν είναι σταθερό αλλά είναι ευρέως διαδεδομένο. Άλλοτε εμφανίζεται με έναν ισοσκελή σταυρό, δηλαδή ως Э+Є, άλλοτε χωρίς με γραμμή στη μέση (ЭIЄ) αλλά και χωρίς (ЭЄ), όπως εκείνο στον θρόνο του Μίνωα στην Κρήτη. Στην Αρχαία Ελλάδα, συμβόλιζε την ένωση και την τριαδικότητα αλλά και αριθμολογικά τα πέντε κοσμογονικά στοιχεία που συνθέτουν τον άνθρωπο (Φωτιά, Γη, Νερό, Ήλιος και Αιθέρας) = Πεμπτουσία= Ε=5 (Α,Β,Γ,Δ,Ε=1,2,3,4,5…)

Ήταν τοποθετημένο στην κορυφή του αετώματος του ναού, με διαφορετικό υλικό σε 3 χρονικές φάσεις, στην κεντρική και ανατολική πύλη. Την πρώτη φορά, αναφέρεται στο «Ε των Σοφών» φτιαγμένο από ξύλο, τη δεύτερη με χαλκό, καθώς το ξύλινο είχε φθαρεί, άρα οι Αθηναίοι το αντικατέστησαν, και την τρίτη από την γυναίκα του Αύγουστου, Λιβία Δρουσέλλα, από χρυσό.

Πάντοτε ήταν με την συνοδεία των Δελφικών Παραγγελμάτων ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ (μτφ. Γνώρισε τον εαυτό σου) στην κάτω αριστερή γωνία, αλλά και του ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ (μτφ. Τίποτα σε υπερβολή δλδ. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στο μέσον) στην κάτω δεξιά, όπου αποτελούσαν τις θεμελιώσεις του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος.

Ο μαθηματικός λόγος των Δελφών παρήγαγε την μια και μοναδική λέξη, την οποία αποτύπωσε στο γράμμα Ε και αυτή η λέξη είναι η Διαχρονικότητα που αριθμολογικά αντιστοιχεί στον αριθμό 3 (η κάθετη γραμμή του γράμματος). Ο αριθμός 3 όμως, φανερώνει και τις 3 μορφές του χρόνου δηλ. το Παρελθόν, το Παρών, και το Μέλλον, οι οποίες είναι αποτυπωμένες στην φιλοσοφική γραφή του γράμματος Ε. Επομένως, το παρελθόν και τα πρόοντα, το παρόν και τα τέοντα και το μέλλον με τα εσώμενα, όπου κάθε μορφή του χρόνου εκπροσωπούσε και μια μοίρα αντίστοιχα (Λάχεσις, Κλωθώ, Άτροπος). Όλα αυτά δείχνουν τον χρόνο σαν ένα. Ο χρόνος αριθμολογικά αντιστοιχεί στον αριθμό ένα, το ίδιο και το Ε, το ίδιο και τα Δελφικά Παραγγέλματα. Δηλαδή, στη μονάδα που είναι ο ίδιος ο Θεός, το Θείο, και ως γνωστόν ο άχρονος χρόνος ανήκει μόνο στον Θεό, ον αιώνιο.

Πλούταρχος και το βιβλίο του «Περί του Ε του Εν Δελφοίς»

Έχουν ειπωθεί χιλιάδες απόψεις για το τι συμβολίζει το Ε, ωστόσο οι περισσότερες κρύβουν μυστηριακές έννοιες και θα χρειαστεί να σκεφτούμε όλοι μας, τι κρύβεται πίσω από τα λεγόμενα του Πλούταρχου.

Από τους νεότερους συγγραφείς, μόνο 2 έχουν γράψει για το Έψιλον των Δελφών. Ο Στεφ. Καραθεοδώρης (1847) αλλά και ο Γ. Λευκοφρύδης (1977).

Ο Πλούταρχος ήταν ο δια βίου ιερέας του Απόλλωνα και γνώστης των άρρητων Μυστηρίων. Το ότι κανείς άλλος δεν έγραψε γι’ αυτό αλλά και ο τρόπος που ο ίδιος ο Πλούταρχος το παρουσιάζει (μέσω διαλόγων) συνηγορούν πως πρόκειται για κλείδα των Δελφικών Μυστηρίων. Στον διάλογο αυτόν προβάλλονται πολλές ερμηνείες ως προσωπικές απόψεις, όπως θα δούμε παρακάτω, αλλά προσπαθεί μέσα από αυτήν τη διαδικασία να δώσει τη φιλοσοφική και θρησκευτική υπόσταση του Ε. Σε κάποιες, επεμβαίνει και ο ίδιος, μη παίρνωντας ρητή θέση τηρώντας έτσι τις Μυστηριακές Επιταγές, αλλά και καθοδηγώντας διακριτικά τον αναγνώστη σε συλλογισμούς προσέγγισης του θέματος.

1. Ο αδερφός του Πλούταρχου, Λαμπρίας πως οι 5 από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας (Χίλων, Θαλής, Σόλων, Βίας και Πιττάκος) θέλοντας να διαχωρισθούν απ’ τους Κλεόβουλο και Περιάνδρο αφιέρωσαν το Ε (δηλαδή τον αριθμό 5) στον Απόλλωνα.

2. Άλλη εκδοχή θέλει το Ε, όντας το «δεύτερον φωνήεν» να δηλώνει τον Απόλλωνα τον δεύτερο στην τάξη μετά τον Δία.

3. Η άποψη του ιερέα Νίκανδρου, που αποτέλεσε ιερέας των Δελφών, είναι πως το Ε είναι ερωτηματικό, δηλαδή, χρησιμοποιείται ως ερώτηση για να πάρει απαντήσεις στους χρησμούς των θεών και ευχετικό (ΕΙ) για να πάρει την απάντηση που θέλει από τον Θεό. Είναι χαρακτηριστικό προς χρησμοδότησιν ερωτημάτων αλλά και μόριο ευχής «ΕΙ-θε»

4. Ο Θέοντος εξηγεί πως ο Απόλλων ευνοώντας τη Διαλεκτική, προτείνει το μόριο του συλλογισμού στους Φιλόσοφους θέτωντας το ΕΙ ως υπόθεση. Γιατί ο συλλογισμός και η υπόθεση ανήκει μόνο στην δύναμη του ανθρώπου ως ον, καθώς τα ζώα μπορούν να συλλάβουν τις έννοιες των πραγμάτων, αλλά δεν μπορούν να συλλογιστούν πάνω σε αυτές.

5. Ο Εύστροφος ο Αθηναίος υποστηρίζει πως το Ε δηλώνει την έννοια των αριθμών της Πεμπάς, μιας και οι Σοφοί το αριθμείν το ονομάζουν «πεμπάζειν». Εκφράζουν έτσι και την Πυθαγόρεια θέση ότι ο αριθμός είναι η πρώτη και η απόλυτη αιτία των πάντων και ότι ο Θεός «αεί γεωμετρεί»

6. Ο διάλογος κλείνει με την άποψη του Αμμώνιου που πιστεύει πως το Ε είναι αυτοτελής προσαγόρευση και προσφώνηση του Απόλλωνα.

Η εντοπιότητα διπλού Ε (ЭЄ) ανά την Υφήλιο

Το δελφικόν έψιλον ή διπλό έψιλον μπορούμε να το εντοπίσουμε παγκοσμίως ακόμα και σε φυλές που δεν τις συνδέει τίποτα με την ελληνική κουλτούρα, κληρονομιά ή παράδοση. Σε αγγεία, αγάλματα, πέτρες, σφραγιδόλιθους, χτίσματα, ψηφία, νομίσματα, υποψιαζόμενοι ότι ο Μέγας Αλέξανδρος, από την στιγμή που έχει φτάσει στις Ινδίες και μετέφερε τον ελληνικό πολιτισμό, τα στοιχεία του επιβιώνουν μέχρι σήμερα!

Η φυλή των Ντοκών στην Νοτιοδυτική Αλγερία είναι μια άγρια φυλή που χρονολογείται η ύπαρξή τους πέρα των 5000 χρόνων, που γνώριζαν το αστρικό σύστημα του Σείριου πολύ πιο πριν από τους σύγχρονους αστρονόμους. Κατά τη διάρκεια της τελετής, οι ιερείς τους φορούσαν μάσκες που στην κορυφή τους υπάρχει το διπλό Ε, ενώ παράλληλα το χρησιμοποιούσαν και ως τελετουργικό ή διακοσμητικό στοιχείο σε αρκετά σκεύη τους.

Στον Ινδουισμό και στον Βουδισμό, ένα τελετουργικό στοιχείο είναι το Βάτζρα για το Θιβέτ και Ντόρτζε στα σανσκριτικά που σημαίνει κεραυνός αλλά και διαμάντι. Είναι το σύμβολο της αποτελεσματικής δράσης για την αριστεία και το χαρακτηριστικό του υπερβατικού Βούδα. Είναι ένα όπλο όπου χρησιμοποιείται για να καταστρέφει την άγνοια.

Τα αρχαία Βερβερικά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σε όλη τη Βόρεια Αφρική μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ., θεωρούνται ότι έχουν ξεπηδήσει από την καρχηδονιακή γραφή του 6ο αιώνα π.Χ. Μέσα σε αυτή τη γραφή, συναντάμε το διπλό έψιλον που περιέργως, οι επιγραφές παραμένουν αμετάφραστες, ενώ οι γλωσσολόγοι δεν μπορούν να κάνουν την σύνδεση ανάμεσα στη γραπτή γλώσσα και σε κάποια από τις πολλές που ομιλούνται στις κοντινές περιοχές.

Σε αρχαίο νόμισμα της Μογγολίας, το Ντιρχάμ που είναι η ελληνική προέλευση της ελληνικής δραχμής, εμφανίζεται το διπλό έψιλον, ενώ παράλληλα και σε αρχαίο κινεζικό νόμισμα που βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Σαγκάης υπάρχει στην μια του όψη.

Το ημερολόγιο των Αζτέκων τα άκρα της γωνίας του Ꞓ εμφανίζονται ως ανοιχτά τετράγωνα και η διχοτόμος του ως καμπύλη που τα συνδέει. Το βλέπουμε δεξιά και αριστερά από το Γοργόνειο που τα συνδέει. Ενώ τοιχοδομή αρχαίου κτιρίου στο Μεξικό τα ανεστραμμένα Ꞓ παρουσιάζονται και στην αρχαϊκή και στην σύγχρονη τους γραφή.

Το νορβιγικό σύμβολο του θεού Όντιν είναι μια διπλή τρίαινα με δύο ανάποδα ЭЄ. Στο Τουρκμενιστάν στον αρχαιολογικό χώρο του Anaου ανακαλύφθηκε σφραγιδόλιθος του 2.300 π.Χ.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Το Διπλό Έψιλον στην Υφήλιο – Σύμβολο Ελλήνων κοσμοκρατών, anopaia-atrapos.com, Διαθέσιμο εδώ
• Μαυρούδης, Χρ. (1978), Δελφικά Μυστήρια, Αθήνα: Πύρινος Κόσμος.
• Πλούταρχος, Περί του Εν Δελφοίς «Ε», Εκδοτική Θεσσαλονίκης.