Της Ανθής Ντόλα,
Το προηγούμενο διάστημα, μια βόμβα κατέστρεψε το μπροστινό μέρος ενός σπιτιού της σουηδικής πρωτεύουσας, Στοκχόλμης, τραυματίζοντας έναν και τρομοκρατώντας πολλούς άλλους. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι επιθέσεις σε σπίτια στη Στοκχόλμη με συνδέσμους και μέλη συμμοριών έχουν ενταθεί και η βομβιστική επίθεση, τον Μάρτιο, πιστεύεται ότι ήταν επίθεση σε μέλη της οικογένειας, που συνδέονται με έναν ύποπτο βαρόνο ναρκωτικών. Αλλά ο φερόμενος ως «βασιλιάς των ναρκωτικών», Rawa Majid, δεν θα απαντήσει σύντομα σε ερωτήσεις της σουηδικής αστυνομίας, για έναν απλό λόγο: βρίσκεται στην Τουρκία.
Η περίπτωση του Rawa Majid, γνωστού μεταξύ των συνεργατών του ως «η κουρδική αλεπού», αντιπροσωπεύει μια εντυπωσιακή αντιστροφή ρόλου για τη Σουηδία και την Τουρκία. Για τη σουηδική Κυβέρνηση, οι σχέσεις με την Τουρκία είναι μια πολιτική πράξη που θέτει το ύψιστο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής της –την ένταξη στο Ν.Α.Τ.Ο.– με την υψηλότερη εγχώρια προτεραιότητά της: την αντιμετώπιση του βίαιου εγκλήματος. Αφού εξασφάλισε τουρκικό διαβατήριο, στο πλαίσιο ενός σχεδίου επένδυσης για ιθαγένεια, που προσφέρεται από την τουρκική Κυβέρνηση, ο 36χρονος Majid, ο οποίος μεγάλωσε στη Σουηδία, είναι –προς το παρόν– μακριά από τη σουηδική δικαιοσύνη. «Ζητήθηκε η έκδοση του Rawa Majid από την Τουρκία, αλλά οι τουρκικές αρχές είπαν ότι η έκδοση δεν είναι δυνατή, επειδή ο Rawa Majid είναι Τούρκος πολίτης», είπε ο δημόσιος εισαγγελέας, Henrik Söderman.
Το φερόμενο εγκληματικό δίκτυο της «κουρδικής αλεπούς» είναι –αναμφισβήτητα– το υψηλότερο προφίλ πολλών ομάδων, που η σουηδική αστυνομία λέει ότι ερευνά. Ο Majid παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό μακριά από τη δημόσια ματιά, μέχρι τις αρχές του περασμένου έτους, όταν αυτό που πιστεύεται ότι ήταν μια σύγκρουση μεταξύ της συμμορίας του και των αντιπάλων του άρχισε να κλιμακώνεται στη Στοκχόλμη. Εδώ και μήνες, η Τουρκία μπλοκάρει την είσοδο της Σουηδίας στο Ν.Α.Τ.Ο. –που επιδιώκεται μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία–, ισχυριζόμενη ότι η Σουηδία φιλοξενεί καταζητούμενους εγκληματίες. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Σουηδία προσπάθησε να παίξει τον ρόλο του υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του λόγου στην Ευρώπη.
Σε διάφορα στάδια —όπως μετά την καταστολή των αντιφρονούντων στον απόηχο της υποτιθέμενης απόπειρας πραξικοπήματος στην Τουρκία, το 2016— πρόσφερε άσυλο σε αντιπάλους του τουρκικού κράτους, που διέφυγαν από αυτό που περιέγραψαν ως «δίωξη για πολιτικούς λόγους» (αξιώσεις, που υποστηρίζονται συχνά από ανθρώπους, ομάδες δικαιωμάτων). Η Κυβέρνηση στην Άγκυρα, ωστόσο, αναφέρει ότι πολλοί Τούρκοι δημοσιογράφοι και ακτιβιστές, που έχουν αναζητήσει καταφύγιο στο σκανδιναβικό κράτος, τα τελευταία χρόνια, είναι στην πραγματικότητα τρομοκράτες και πραξικοπηματίες, που σκοπεύουν να ανατρέψουν τον Πρόεδρο, Recep Tayyip Erdogan.
Τα σουηδικά δικαστήρια επεξεργάζονται τα αιτήματα απέλασης της Τουρκίας, βάσει μιας συμφωνίας που επετεύχθη στη σύνοδο κορυφής του Ν.Α.Τ.Ο., στη Μαδρίτη, το περασμένο καλοκαίρι, μεταξύ της Σουηδίας, της Τουρκίας και της Σκανδιναβικής γειτονικής Φινλανδίας. Μέχρι στιγμής, οι σουηδικές αρχές έχουν αποφανθεί ότι ένας άνδρας, ο Mahmut Tat, θα πρέπει να απελαθεί, ενώ σε άλλους που στοχοποιούνται για έκδοση από την Τουρκία έχει χορηγηθεί το δικαίωμα να παραμείνουν στη Σουηδία, σύμφωνα με την τοπική νομοθεσία για το άσυλο. Ο Tat είχε ζητήσει άσυλο στη Σουηδία, αφού καταδικάστηκε στην Τουρκία για συνεργασία με το PKK, το οποίο η Ε.Ε. έχει χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση.
Μόλις τον περασμένο μήνα, η Φινλανδία γνώρισε επιτυχία με την υποψηφιότητά της στο Ν.Α.Τ.Ο., αφού η Τουρκία στήριξε, τελικά, τη Φινλανδία, αλλά συνεχίζει να μπλοκάρει τη Σουηδία. «Η Σουηδία άνοιξε την αγκαλιά της στους τρομοκράτες, αυτό δεν συμβαίνει με τη Φινλανδία», είπε ο Erdogan, στα μέσα Μαρτίου, εξηγώντας τη διαφορετική θέση της Κυβέρνησής του, σχετικά με τις προσπάθειες των δύο χωρών στο Ν.Α.Τ.Ο. Πέρα από τη μεγαλύτερη προθυμία της Σουηδίας, να δεχτεί αιτούντες άσυλο από την Τουρκία, η Άγκυρα εξέφρασε, επίσης, την οργή για μια πρόσφατη διαμαρτυρία στη Στοκχόλμη, που είδε το κάψιμο ενός Κορανίου. Εν μέσω της αύξησης των θανάτων από όπλα στη Στοκχόλμη, η Κυβέρνηση του Πρωθυπουργού, Ulf Kristersson, δέχεται πιέσεις να δείξει πρόοδο στις έρευνές της για άτομα, όπως ο Majid. Όμως, η σουηδική Κυβέρνηση γνωρίζει ότι η υπερβολική πίεση της Τουρκίας μπορεί να βλάψει τις πιθανότητές της να εισέλθει στο Ν.Α.Τ.Ο.
Τη δυσαρέσκεια της Δύσης έχει προκαλέσει και η στάση που κρατά η ουγγρική Κυβέρνηση στην ένταξη της Σουηδίας στο Ν.Α.Τ.Ο. Η Κυβέρνηση της Ουγγαρίας εμμένει στην άρνησή της να εγκρίνει την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, γεγονός που προκαλεί έντονο εκνευρισμό, καθώς είναι μία εξόφθαλμη υποστήριξη στην Τουρκία.
Η ουγγρική Κυβέρνηση, με πρόσχημα την κριτική της Στοκχόλμης για τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια της χώρας, καθυστερεί την έγκριση της σουηδικής ένταξης στο Ν.Α.Τ.Ο. Αυτή η στάση της ουγγρικής Κυβέρνησης επιβεβαιώνει τους δεσμούς της με την Άγκυρα, ενώ αποτελεί απόδειξη και για τις καλές σχέσεις της με τη Μόσχα, η οποία έχει ενοχληθεί με την ένταξη της Φιλανδίας στο Ν.Α.Τ.Ο. Ο Viktor Orban, ο Ούγγρος Πρωθυπουργός, είναι γνωστός για τις σχέσεις του με τους αυταρχικότερους ηγέτες χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου, αλλά και για την προκλητική εξωτερική πολιτική που ακολουθεί, η οποία πολύ συχνά προκαλεί «πονοκέφαλο» στην Ε.Ε. Ο Orban με την έμμεση υποστήριξή του στην Τουρκία και την καθυστέρηση ένταξης της Σουηδίας στο Ν.Α.Τ.Ο. προσπαθεί να ασκήσει πίεση στις Βρυξέλλες, με τις οποίες βρίσκεται σε πολύμηνες διαπραγματεύσεις, με σκοπό να ξεμπλοκάρουν την παρακράτηση της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης για τον κορωνοϊό.
Η Κυβέρνηση της Ουγγαρίας συνηθίζει να δοκιμάζει τα όρια τόσο της Ε.Ε. όσο και του Ν.Α.Τ.Ο. και, πολλές φορές, πετυχαίνει τον στόχο της. Αυτή τη φορά, όμως, η κατάσταση είναι πιο δύσκολη. Οι σκανδιναβικές χώρες έστρεψαν το ενδιαφέρον τους προς το Ν.Α.Τ.Ο. και οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν στην Τουρκία και στην Ουγγαρία να διακινδυνεύσουν την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Κανένα πολιτικό παιχνίδι των δύο κρατών δεν είναι αρκετό, ώστε να κρατήσει τη Σουηδία εκτός Ν.Α.Τ.Ο. Αυτό θα πρέπει να γίνει σύντομα κατανοητό από τον Τούρκο και από τον Ούγγρο ηγέτη, ειδάλλως οι κυρώσεις που μπορεί να προκύψουν ίσως να είναι βαρύτερες από αυτές που έχουν βιώσει μέχρι τώρα τα δύο κράτη.
ENΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΝΑΤΟ: Η Ουάσιγκτον καλεί Τουρκία-Ουγγαρία να επικυρώσουν την ένταξη της Σουηδίας, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Ουγγαρία: Μετά τις αμερικανικές κυρώσεις, αποσύρεται από την IIB που σχετίζεται με τη Ρωσία, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Hungary’s Orban calls US a ‘friend’ despite sanction on bank, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Why are Turkey and Hungary against Sweden joining NATO?, Reuters, διαθέσιμο εδώ
