Της Κωνσταντίνας Λέφα,
Η φωνή του ξακουστή στην υφήλιο. Το ίδιο και η ιστορία του, τόσο η προσωπική όσο και η επαγγελματική αλλά, ακόμα, πιο εμβληματικές αυτές των στίχων του, που ολόκληρη η Ελλάδα ταυτίζεται. Τα τραγούδια του, μέχρι και σήμερα, είναι συνδεδεμένα με αναμνήσεις από ευχάριστες εξόδους με φίλους, από τους έρωτες που δεν «ξεπερνιούνται» ποτέ και από τις στεναχώριες που δύσκολα κανείς ξεφεύγει. Ο Δημήτρης Μητροπάνος αποτελεί –ίσως– τον νεότερο εθνικό μας λαϊκό τραγουδιστή, με πορεία που διακατέχεται από συνεργασίες που όλοι ζηλεύουν.
Γεννημένος στις 2 του Απρίλη το 1948 και μεγαλωμένος στην Αγία Μονή των Τρικάλων, που είναι και ο τόπος καταγωγής της μητέρας του, ζει μαζί με την αδερφή του και τη μητέρα του, η οποία έφτιαχνε φλοκάτες και τις πουλούσε σε πανηγύρια και τοπικές αγορές για να βγάλει τα προς το ζην. Όπως κι ο ίδιος αναφέρει, η γειτονιά που μεγάλωσε αποκαλείται «Μικρή Μόσχα», καθώς οι άνθρωποί της ήταν αριστερών ιδεολογιών, σαν την οικογένειά του και τον πατέρα του, τον οποίο συνάντησε πρώτη φορά στα 29 του χρόνια, νομίζοντας ότι είχε πεθάνει στον εμφύλιο. Μέχρι την ηλικία των 16, θεωρούνταν «ορφανός» μέχρι που έφτασε γράμμα που ανέφερε ότι επέζησε από τον πόλεμο και ζει στη Ρουμανία.
Παρά τη φρικαλεότητα και την εξαθλίωση της φτώχειας, η σχέση του με τη μουσική ξεκινά κοντά στα 12 του χρόνια, όταν τα παιδιά της γειτονιάς οργάνωσαν μια «χορωδία» κάνοντας καντάδες σε εκείνες που ήθελαν να φλερτάρουν, ενώ τον διέκριναν για να τραγουδά σόλο και, έπειτα, ήρθε και το ραδιόφωνο σπίτι του, με την επιστροφή του εξόριστου θείου του. Τότε, στον σταθμό «Αμαλιάδα» άκουσε τον Στέλιο Καζαντζίδη που αποτέλεσε γι’ αυτόν πρότυπο.
Με αφορμή την κλήση του από τις αρχές στην ηλικία των δεκατριών με σκοπό να μάθει για τη ταυτότητα του εξόριστου κομμουνιστή πατέρα του, ξεκινά να αναζητά το «πολιτικό γρανάζι» και του συστήνεται να καταπιαστεί με μια τέχνη, λόγω του κοινωνικού στίγματος που κουβαλούσε. Ο ίδιος αναφέρει: «Ήμουν στη Tρίτη γυμνασίου όταν πια το πράγμα στα Τρίκαλα δεν πήγαινε άλλο. Μία σφαλιάρα που μου’ δωσε καθηγητής γιατί μίλησα και είχα αυτές τις απόψεις γύρισε ανάποδα κι εμένα και τη μάνα μου. Δεν είχα φάει ποτέ μου ξύλο στο σπίτι». Το 1964, όντας στη Τρίτη γυμνασίου, μετακομίζει στην Αθήνα στον –πλέον– «ελεύθερο» θείο του, που μόλις είχε γυρίσει από την εξορία, για μια καλύτερη καθημερινότητα. Εκεί, συντάσσεται με τη νεολαία Λαμπράκη, εκφράζοντας τις πεποιθήσεις του και πρωτοστατώντας σε πορείες, σε μια περίοδο με έντονο αντί-αριστερό δημόσιο βίο με τους δασκάλους του να τον αποθαρρύνουν να «μάθει γράμματα». Τελικά, ολοκλήρωσε τις σπουδές του σε ιδιωτικό γυμνάσιο.
«Σταθμός» στα πρώτα του βήματα αποτέλεσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο οποίος «έτυχε» να τον ακούσει να τραγουδάει σε μία παρέα και τον μύησε στη δισκογραφική εταιρεία της Columbia. Εκεί, δουλεύει μαζί με τον Γιώργο Ζαμπέτα στα «Ξημερώματα», στον οποίο όπως ο ίδιος έχει πει «οφείλει πολλά». Το 1966, τραγουδάει για πρώτη φορά σε συναυλία του Θεοδωράκη στο Παλλάς, που αρχίζει και γίνεται αναγνωρίσιμος στο νεανικό τότε κοινό. Με το που ηχογραφεί το πρώτο του τραγούδι «Χαμένη Πασχαλιά», έρχεται η 21η Απριλίου της Χούντας και το τραγούδι λογοκρίνεται. Επισήμως, λοιπόν, κυκλοφορεί ο πρώτος του δίσκος η Θεσσαλονίκη.
Στην πορεία του, σημαντική ήταν η συνεργασία του με τον Μάνο Ελευθερίου και τον Δήμο Μούτση με τον δίσκο Άγιος Φεβρουάριος, ενώ ο ίδιος θεωρούσε ότι ο εν λόγω δίσκος μαζί με τον δίσκο Στου Αιώνα την Παράγκα μαζί με τον Θάνο Μικρούτσικο, ήταν οι δυο καλύτερες, δισκογραφικά, δουλειές του. Η Ρόζα βρισκόταν για 10 ολόκληρα χρόνια στα χέρια του Μικρούτσικου μέχρι να «την εμπιστευτεί» στον Μητροπάνο. Τον Ιούλιο του 1999, ο Μητροπάνος και ο Μούτσης θα ξαναβρεθούν στο Ηρώδειο με τη Δήμητρα Γαλάνη και τη σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου για δυο μουσικές βραδιές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Οι συναυλίες αυτές ηχογραφούνται ζωντανά και κυκλοφορούν σε διπλό CD δύο μήνες αργότερα. Επέρχονται μετά Ο Δρόμος για τα Κύθηρα του Γιώργου Κατσαρού και Τα συναξάρια του Γιώργου Χατζηνάσιου, έργα υψηλής ποιότητας και αγαπητά στο ελληνικό κοινό.
Ο Μητροπάνος στη μακρόχρονη πορεία του συνεργάζεται με πολλαπλά ονόματα και αξιόλογους συνθέτες, μουσικούς και καλλιτέχνες της μουσικής σκηνής, όπως ο Απόστολος Καλδάρας, ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο Τάκης Μουσαφίρης, ο Γιάννης Σπανός, ο Ηλίας Μπενέτος, η Μελίνα Μερκούρη, ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Βαγγέλης Κορακάκης, ο Λάκης Λαζόπουλος, η Χαρούλα Αλεξίου, ο Μάριος Τόκας και πολλοί ακόμα. Αξιοσημείωτη, καθώς ήταν και μια από τις τελευταίες, ήταν η συνεργασία του με τον Μίνωα Μάτσα για τα τραγούδια της σειράς Το Νησί, τα οποία και κυκλοφόρησαν μετά τον θάνατό του. Στις 10 Σεπτεμβρίου 2009, πραγματοποίησε την πρώτη του προσωπική συναυλία στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, με μια αναδρομή στα 40 χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας. Μία ιστορική συναυλία, που ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε σε διπλό δίσκο από τη Minos-EMI με τίτλο Τα τραγούδια της ζωής μου, ενώ, δισκογραφικά, ο κύκλος έκλεισε το καλοκαίρι του 2011 με τίτλο Εδώ είμαστε, σε μουσική Σταμάτη Κραουνάκη.
Ο Δημήτρης, κάνει δύο γάμους, ενώ γνωστός γίνεται αυτός με τη Βένια Κοντογιάννη την οποία γνώρισε στη δισκογραφική της Minos-EMI και φέρνει μαζί της στον κόσμο δύο κόρες, τη Μυρσίνη και την Αναστασία. Ο ίδιος αναφέρει: «Το Δεκέμβρη του ’91 παντρεύομαι για δεύτερη φορά, ύστερα από σxέση τριών ετών και γνωριμία τεσσάρων. Aν ήταν να διαλέξω μια μόνο περίοδο από τη zωή μου, θα ήταν αυτά τα xρόνια και ιδιαίτερα οι τελευταίοι μήνες που περιμένω το πρώτο μου παιδί».
Στις 17 Απριλίου του 2012, ο Μητροπάνος άφησε τη τελευταία του πνοή έπειτα από 64 χρόνια. Αναμφίβολα, είναι ο καλλιτέχνης που το λαϊκό και έντεχνο έργο του αποτελεί παρακαταθήκη για την χώρα μας, ενώ στο άκουσμα του όνοματός του και της φωνής του, σείεται η ψυχή του καθενός από εμάς. Ο Δημήτρης Μητροπάνος αποτελεί παράδειγμα ανθρώπου που χάραξε λαμπρή καλλιτεχνική πορεία και καταρρίπτει τη σημασία οποιουδήποτε είδους στίγματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Δημήτρης Μητροπάνος: Μία από τις σπουδαιότερες φωνές του ελληνικού πενταγράμμου, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δημήτρης Μητροπάνος: Αυτή ήταν η ζωή μου, tvxs.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο άγνωστος Δημήτρης Μητροπάνος. Γνώρισε τον εξόριστο πατέρα του όταν ήταν 29 ετών. Οι αποβολές από τα σχολεία και η στενή σχέση με τον Γιώργο Ζαμπέτα, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μίνως Μάτσας: «Με τον Δημήτρη Μητροπάνο έκλεισε ο κύκλος των αυθεντικά λαϊκών ερμηνευτών», offlinepost.gr, διαθέσιμο εδώ
