Του Χρήστου Χατζηκωνσταντίνου,
Η χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου σημάδεψε ολόκληρες γενιές, η ανάλαφρη και πλουσιοπάροχη αντιμετώπιση της πραγματικότητας, κυρίως, στη δεκαετία του ’70 δημιουργούσε ένα αίσθημα ευφορίας και καλοπέρασης που ακόμα και σήμερα μπορούμε να το αισθανθούμε μέσο των επαναλήψεων και εμείς οι νέοι. Η φωτογραφία αυτών των ταινιών και τα σενάρια σπάνια μου κινούσαν την περιέργεια να εστιάσω στα νοήματα και τους παραλληλισμούς. Η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα είναι αυτή η ταινία Αλίμονο στους Νέους του 1961 που κατά την άποψή μου ξεχωρίσει τόσο όσο αναφορά το περιεχόμενο αλλά και τη θεματολογία.
Ο Αλέκος Σακελλάριος επιμελείται τη σκηνοθεσία και τον γνωρίζουμε κυρίως από κωμωδίες, όπως Η θεία από Σικάγο και η Δεσποινίς ετών 39 καθώς και ελαφριά δράματα, όπως οι Γερμανοί ξανάρχονται. Στην πραγματικότητα ο Σακελλάριος πήρε το σενάριο αυτούσιο από το ομώνυμο θεατρικό του δημιούργημα που το συνέθεσε με τον Χρήστο Γιαννακόπουλο, αλλά η πρωτότυπη ιδέα προέρχεται από τον Φάουστ του 15ου αιώνα. Γνωρίζοντας κάποιος τα παραπάνω είναι αρκετά για να του τραβήξουν την προσοχή, αλλά το έργο έχει και άλλους άσσους στο μανίκι.
Αρχικά, ο Δημήτρης Χορν κατέχει τον κεντρικό ρόλο, την περίοδο της καριέρας του που κάνει μεγάλη προσπάθεια για να αναδειχθεί. Επιπλέον, η Μάρω Κοντού στην 6η ταινία της καριέρας της δίνει για πρώτη φορά έναν ελαφρώς δραματικό τόνο στην ερμηνεία του ρόλου. Επιτρέψτε μου να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: 2 εύποροι και ηλικιωμένοι φίλοι θέλουν να παντρευτούν ένα νέο και φτωχό κορίτσι. Όταν συνειδητοποιούν ότι είναι πρακτικά αδύνατον, στο όνειρο του ενός εμφανίζεται ο διάβολος και του προτείνει να τον ξανά κάνει νέο, αλλά απένταρο. Η ταινία ξεκινάει με αυτές τις βάσεις, δηλαδή, στη ζυγαριά, από τη μια πλευρά, τα νιάτα και, από την άλλη, τα χρήματα και η «εύκολη» ζωή. Οι δύο φίλοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους τόσο για την κοπέλα αλλά και για το νόημα της ζωής. Αυτό είναι το βασικότερο μήνυμα της ταινίας, χωρίς να αναφερθώ στο φινάλε, όπου το έργο κλείνει με έναν αλληγορικό τόνο, δηλαδή δεν υπάρχει σωστός τρόπος για να ζήσεις τη ζωή σου, αλλά μόνο ανικανοποίητος.
Τώρα που αντιλαμβανόμαστε, έστω περιληπτικά, το περιεχόμενο της ταινίας ας δούμε γιατί είναι τόσο ξεχωριστή από τις άλλες ταινίες της εποχής της. Η σκηνοθεσία σε όλο το έργο σε προβληματίζει, ενώ από τη στιγμή της συμφωνίας με τον διάβολο αλλάζει σε πιο σφιγμένα κάδρα που στόχο έχουν να σου δείξουν ότι ο πρωταγωνιστής μας δεν έχει πια τον έλεγχο στη ζωή. Τα ειδικά εφέ που χρησιμοποιεί η παραγωγή σπανίζουν για εκείνη την εποχή, προσθετικά στο πρόσωπο, κομμένα καρέ από το φιλμ, ακόμα και τη λεγόμενη τεχνική του καθρέφτη επιστρατεύει ο σκηνοθέτης για να επηρεάσει τον θεατή. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στους διαλόγους, το θεατρικό παίξιμο εκείνης της εποχής ταιριάζει τέλεια με το σενάριο και οι μονόλογοι του πρωταγωνιστή είναι ιδιαίτερα προσεγμένοι και πολλές φορές χρησιμοποιούνται για να δείξουν την περιπέτεια της ψυχής καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας.
Σήμερα, μια τέτοια ταινία θα μπορούσε να θεωρείται ανώτερου επιπέδου από τον μέσο όρο. Αυτό δείχνει τη σπουδαιότητα αυτού του έργου και την ιδιαίτερη προσέγγισή του. Προσωπικά είναι μια υπέροχη εμπειρία για μικρούς και μεγάλους μαζί με τις πασχαλινές εορτές που παρεμπιπτόντως πραγματεύεται και η ταινία. Η φιλοσοφική ένταση που διακατέχει όλη τη διάρκεια της μαζί με τη τρομερή ικανότητα του Χορν να μας μεταφέρει το άγχος και τη χαρά, δημιουργεί ένα κλίμα πολύ πρωτόγνωρο. Η προσπάθεια να επικεντρωθούν στη θεματολογία της φαντασίας και να περιπλέξουν και διάβολο σε αυτό το παιχνίδι με αρμονία θα κάνουμε πολλά χρόνια να δούμε κάτι τόσο ανατρεπτικό στο ελληνικό σινεμά. Ο τίτλος Αλίμονο στους νέους είναι αλληγορικός είτε αναφέρεται από ζήλια είτε από άγνοια, αλλά στο τέλος θα αποφασίσετε μόνοι σας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αλλοίμονο στους νέους (1961) – Greek-Movies, διαθέσιμο εδώ
- Αλίμονο στους νέους – Trailer HD, διαθέσιμο εδώ
