Της Σπυριδούλας Βλάχα,
Έχοντας φτάσει στο τελευταίο έτος των σπουδών μου και καθώς πλησιάζει η ώρα για το «πολυπόθητο» πτυχίο, ένα ερώτημα που τριγυρίζει στο μυαλό μου είναι συνεχώς «Και μετά, τι;». Αυτή η αγωνία που συνοδεύει το τέλος της ακαδημαϊκής ζωής, είναι συχνό φαινόμενο στους τελειόφοιτους, και έχει να κάνει, τόσο με προσωπικούς, όσο και με κοινωνικούς παράγοντες.
Όσοι έχετε αποφοιτήσει ή έρχεται σύντομα η ώρα να τελειώσετε τη σχολή σας, σίγουρα θα έχετε έρθει αντιμέτωποι με την ερώτηση του κοινωνικού περιγύρου, «Και τώρα τι θα κάνεις;». Πρόκειται για μία ερώτηση, η οποία γίνεται κατά βάση με καλοπροαίρετο τρόπο, ωστόσο, είναι αρκετή για να προκαλέσει άγχος και στρες στο άτομο που ερωτάται, το οποίο το πιο πιθανό είναι ότι θέλει να απαντήσει: «Δεν έχω ιδέα!».
Αυτή η ερώτηση, αν και στις περισσότερες των περιπτώσεων περιέχει γνήσιο ενδιαφέρον, αντικατοπτρίζει μία καίρια πεποίθηση της κοινωνίας μας, ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι συνεχώς παραγωγικός. Με άλλα λόγια, υπονοεί ότι το άτομο πρέπει να γνωρίζει ακόμη πριν τελειώσει το πανεπιστήμιο, τι θέλει να κάνει μετά, ώστε να μην χάσει καθόλου χρόνο αφού πάρει το πτυχίο του. Ίσως οι ικανοποιητικές απαντήσεις στην παραπάνω ερώτηση να είναι οι λέξεις «μεταπτυχιακό», «δουλειά», ή «εξειδίκευση», ωστόσο, ικανοποιητική και τελείως αποδεκτή θα έπρεπε να είναι και η απάντηση «δεν ξέρω».
Η αβεβαιότητα και η αίσθηση «αποπροσανατολισμού», όσο και αν μας τρομάζουν, είναι η φυσιολογική αντίδραση απέναντι σε μία κατάσταση της οποίας δεν γνωρίζουμε την έκβαση και στην οποία δεν είμαστε συνηθισμένοι. Και αυτό, γιατί από τη στιγμή της γέννησής μας όλα είναι προκαθορισμένα για εμάς. Θα πάμε παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο και μετά πανεπιστήμιο. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, ήδη από όταν είμαστε βρέφη, έχει αποφασιστεί σε ποιο δημοτικό ή λύκειο θα πάμε, ή τι δραστηριότητες θα ακολουθήσουμε!
Πράγματι, αυτή η σειρά και η «τάξη» των πραγμάτων, μπορεί να ήταν δυσφορική κάποιες φορές, όμως μας προσέδιδε μία ασφάλεια για το μέλλον. Τώρα, πρώτη φορά ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία κατάσταση στην οποία ούτε εμείς οι ίδιοι, αλλά ούτε και οι γύρω μας —οι οποίοι μας προσανατόλιζαν τόσο καιρό— γνωρίζουμε τι θα γίνει και τι να κάνουμε. Αλλά ακόμη και να ξέρουμε το μεταπτυχιακό, το σεμινάριο ή τη δουλειά στην οποία θέλουμε να εργαστούμε, το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα δεν εξαρτάται πάντα από εμάς και η πιθανότητα να προκύψουν ανατροπές είναι μεγάλη.
Επιπλέον, είναι απόλυτα φυσικό για ένα νέο άτομο, να μην είναι σε θέση να απαντήσει για τα επόμενά του βήματα, αφού από τη μία, οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα πολύπλοκες, και από την άλλη, η νεότητα και η «ανωριμότητα» του —υπό την έννοια της έλλειψης εμπειριών και γνώσεων για τον κλάδο που έχει επιλέξει— πολλές φορές δεν του επιτρέπουν να κατασταλάξει άμεσα. Και πραγματικά, πώς μπορεί κανείς να αποφανθεί με σιγουριά, όταν δεν έχει έρθει σε επαφή με τις πρακτικές πτυχές ενός επαγγέλματος, και το μόνο που γνωρίζει είναι οι εμπειρίες των υπολοίπων;
Ίσως, λοιπόν, η απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις να είναι περισσότερο σύνθετη από όσο φαίνεται. Ίσως, επίσης, να μην είναι τόσο κακό κάποιος να μην ξέρει όλες τις απαντήσεις. Και σίγουρα, δεν είναι κακό να υπάρχουν διαστήματα ξεκούρασης αλλά και «διερεύνησης», δοκιμής και αναζήτησης των διαφόρων μονοπατιών που απλώνονται στον διάβα μας. Άλλωστε, η ζωή είναι μπροστά μας!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μετά το Πανεπιστήμιο…Τι;, leadcompass.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η ζωή μετά…το πτυχίο!, frapress.gr, διαθέσιμο εδώ
